Το ποδοπάτημα που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 150 ανθρώπους τη νύχτα του Σαββάτου (29/10) στη Σεούλ είναι ένα από τα φονικότερα που έχουν σημειωθεί σε όλον τον κόσμο την τελευταία δεκαετία. Το φρικτό περιστατικό της Σεούλ όμως δεν ήταν το πρώτο κατά το οποίο άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους γι’ αυτόν τον λόγο. Μέκκα: 2.300 νεκροί Στις 24 Σεπτεμβρίου 2015, στον τεράστιο συνωστισμό στον χώρο του «λιθοβολισμού του διαβόλου» στη Μίνα, κοντά στη Μέκκα, έχασαν τη ζωή τους 2.300 άνθρωποι. Αυτή ήταν η χειρότερη καταστροφή που έχει σημειωθεί ποτέ στην ιστορία του προσκυνήματος των μουσουλμάνων στη Μέκκα. Το Ιράν, που έχασε 464 ανθρώπους στο δυστύχημα, κατηγόρησε τη Σαουδική Αραβία για ελλιπή οργάνωση. Προσκυνητές εξήγησαν ότι το ποδοπάτημα οφειλόταν στο κλείσιμο ενός δρόμου κοντά στον χώρο του λιθοβολισμού και στην κακή διαχείριση της ροής των πιστών από τις δυνάμεις ασφαλείας. Μεταξύ των χωρών που θρήνησαν τα περισσότερα θύματα ήταν και το Μαλί, με 282 νεκρούς. Ινδονησία: τουλάχιστον 133 νεκροί Την 1η Οκτωβρίου 2022 ένα πλήθος ανθρώπων ποδοπατήθηκε στο γήπεδο της Μαλάνγκ, στο νησί της Ιάβας, όταν η αστυνομία προσπάθησε να απωθήσει οπαδούς των ομάδων χρησιμοποιώντας δακρυγόνα. Μεταξύ των 133 νεκρών ήταν και 40 παιδιά. Πολλά θύματα, μέσα στον πανικό τους, πέθαναν από ασφυξία προσπαθώντας να περάσουν από τις κλειστές ή πολύ στενές πύλες εξόδου. Διενεργείται προκαταρκτική έρευνα σε βάρος έξι προσώπων, μεταξύ των οποίων είναι και τρεις αστυνομικοί. Ο αρχηγός της τοπικής αστυνομίας μετατέθηκε και το στάδιο Καντζουρουχάν πρόκειται να κατεδαφιστεί. Ινδία: τουλάχιστον 115 νεκροί Στις 13 Οκτωβρίου 2013, στο περιθώριο μιας θρησκευτικής γιορτής κοντά σε έναν ναό της περιφέρειας Ντατία, στο κρατίδιο Μάντια Πραντές, ποδοπατήθηκαν ή πνίγηκαν 115 άνθρωποι. Άλλοι 110 τραυματίστηκαν. Τη στιγμή που σημειώθηκε το δυστύχημα, περίπου 20.000 άνθρωποι βρίσκονταν πάνω στη γέφυρα του ποταμού Σιντ. Σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, ο πανικός του πλήθους προκλήθηκε όταν κυκλοφόρησε μια φήμη πως η γέφυρα θα κατέρρεε επειδή προσέκρουσε επάνω της ένα τρακτέρ. Ακτή Ελεφαντοστού: τουλάχιστον 60 νεκροί Την 1η Ιανουαρίου 2013, τουλάχιστον 60 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων πολλοί νέοι, έχασαν τη ζωή τους στο ποδοπάτημα που προκλήθηκε καθώς ένα τεράστιο πλήθος αποχωρούσε από τη συνοικία Πλατό του Αμπιτζάν, αφού παρακολούθησε το θέαμα των πυροτεχνημάτων για τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς. Ιράν: 56 νεκροί Στις 7 Ιανουαρίου 2020, κατά τη διάρκεια της κηδείας του Ιρανού στρατηγού Κασέμ ΣολεΪμανί, 56 άνθρωποι ποδοπατήθηκαν στην πόλη Κερμάν. Ο Σολεϊμανί, που σκοτώθηκε στις 3 Ιανουαρίου από πλήγμα αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους κοντά στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης, θεωρείται ήρωας στη χώρα του. Αιθιοπία: 52 νεκροί Στις 2 Οκτωβρίου 2016, τουλάχιστον 52 άνθρωποι σκοτώθηκαν, σύμφωνα με την κυβέρνηση -η αντιπολίτευση ανεβάζει τον αριθμό στους 100- έπειτα από συγκρούσεις με την αστυνομία κατά τη διάρκεια του παραδοσιακού φεστιβάλ Ιρεέτσα, για το τέλος της εποχής των βροχών. Τανζανία: 45 νεκροί Στις 21 Μαρτίου 2021, 45 άνθρωποι σκοτώθηκαν στον συνωστισμό που προκλήθηκε στο στάδιο της Νταρ ες Σαλάμ, της οικονομικής πρωτεύουσας, όπου είχαν συγκεντρωθεί εκατοντάδες Τανζανοί για να τιμήσουν τη μνήμη του αποβιώσαντος προέδρου της χώρας Τζον Μαγκουφούλι. Ισραήλ: 45 νεκροί Στις 30 Απριλίου 2021, στο ποδοπάτημα κατά τη διάρκεια του προσκυνήματος για την εβραϊκή γιορτή Λαγκ Μπαομέρ στο όρος Μερόν, τουλάχιστον 45 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ένα γεγονός που αμαύρωσε τη μεγαλύτερη συνάθροιση ανθρώπων στη χώρα μετά την έναρξη της πανδημίας της Covid-19. Πιθανότατα να καταναλώνετε κάποια μορφή καφεΐνης όσο το διαβάζετε αυτό...γράφει η Βασιλίνα Ριστάνη * Πριν από πέντε αιώνες ο καφές ήταν μια τοπική καλλιέργεια στις ανατολικοαφρικανικές περιοχές της Αιθιοπίας και της Υεμένης. Οι Άραβες μοναχοί Σούφι χρησιμοποιούσαν το ρόφημα για παρόμοιο λόγο που το κάνουμε κι εμείς σήμερα: για να παραμείνουν ξύπνιοι. Ο απώτερος σκοπός τους; Να φτάσουν τη θεϊκή συνείδηση στις μεταμεσονύκτιες προσευχές. Στην πορεία για να γίνει παγκόσμιο εμπόρευμα, ο καφές αποτέλεσε εργαλείο για την οικοδόμηση αυτοκρατοριών. Ήταν καύσιμο που τροφοδότησε τη βιομηχανική επανάσταση. Λειτούργησε και ως κινητήρια δύναμη πίσω από την ανθρώπινη εκμετάλλευση, τη δουλεία και το βίαιο εμφύλιο πόλεμο. Σήμερα έχει αλλάξει το πώς οι άνθρωποι ζουν, εργάζονται και αλληλεπιδρούν.Η παγκοσμιοποίηση του καφέ και η δουλείαΑφού εξαπλώθηκε στην Εγγύς Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και τη Μεσόγειο, το εμπόριο καφέ έφτασε στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα. Το ρόφημα γινόταν όλο και πιο δημοφιλές. Οι αυτοκρατορίες συνειδητοποίησαν ότι μπορούσαν να καλλιεργούν τον δικό τους καφέ χρησιμοποιώντας αγρότες και σκλάβους στις μακρινές αποικίες τους. Μέχρι τον 18ο αιώνα, οι Άγγλοι, Ισπανοί, Γάλλοι, Πορτογάλοι και Ολλανδοί ηγέτες είχαν καταστήσει τον καφέ μια από τις κορυφαίες αποικιακές καλλιέργειες μαζί με τη ζάχαρη, το βαμβάκι και τον καπνό. Από την Ινδονησία έως τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, οι εργάτες αναγκάστηκαν να καλλιεργούν καφέ στις αποικιακές φυτείες. Η γαλλική αποικία του Αγίου Δομινίκου στην Καραϊβική καλλιεργούσε τα δύο τρίτα του παγκόσμιου καφέ. Οι φυτείες του νησιού τελικά κάηκαν και οι ιδιοκτήτες σφαγιάστηκαν κατά τη διάρκεια της Αϊτινής Επανάστασης το 1791. Μέσω του σκλαβοπάζαρου, οι Πορτογάλοι ανέπτυξαν επιθετική δραστηριότητα για να καταστήσουν τη Βραζιλία, τον μεγαλύτερο παραγωγό καφέ στον κόσμο. Η Βραζιλία, είχε τον μεγαλύτερο αριθμό σκλάβων στο σύγχρονο κόσμο και ήταν η τελευταία χώρα της Δύσης που κατάργησε τη δουλεία το 1888. Έκανε τον καφέ την καρδιά της οικονομίας της, του τραπεζικού της συστήματος και της πολιτικής και κοινωνικής της δομής. Τα καφενεία προώθησαν το δημόσιο διάλογο Τα καφενεία πρωτοεμφανίστηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι ασκητές μουσουλμάνοι απείχαν από το αλκοόλ και δεν συγκεντρώνονταν σε ταβέρνες. Με την πάροδο των αιώνων, τα καφενεία έγιναν το κλειδί για την καθιέρωση της δημόσιας σφαίρας. Τα καφενεία ήταν οι μόνοι κοινόχρηστοι χώροι όπου οι άνδρες μπορούσαν να συγκεντρώνονται και να συζητούν ειδήσεις, θρησκεία, πολιτική και κουτσομπολιά μακριά από τα άγρυπνα μάτια των θρησκευτικών ή κρατικών αρχών. Στην Ευρώπη, οι θαμώνες των καφενείων φύτεψαν τους σπόρους για νέους τρόπους χειρισμού των οικονομιών και διαμόρφωσης της πολιτικής. Το Χρηματιστήριο του Λονδίνου έγιναν γνωστά ως «πανεπιστήμια της δεκάρας», επειδή η τιμή του φλιτζανιού συχνά έδινε στους θαμώνες πρόσβαση σε συνεχείς πνευματικές συζητήσεις. Στη Βοστώνη της αποικιακής Αμερική, το καφενείο «Πράσινος Δράκος» ήταν η πηγή συζήτησης των επαναστατικών ιδεών που οδήγησαν στον πόλεμο για την ανεξαρτησία. Ο ρόλος του καφέ στην εκβιομηχάνιση Στην Αγγλία του 18ου αιώνα, καθώς η Βιομηχανική Επανάσταση κέρδιζε έδαφος, οι εργάτες στα αμείλικτα νέα εργοστάσια μόχθησαν μέρα και νύχτα χάρη στον καφέ. Ή πιο συγκεκριμένα, στην καφεΐνη που περιείχε. Όλοι συνειδητοποίησαν ότι η διεγερτική ουσία του καφέ ενίσχυε την ενέργεια και ενίσχυε τη συγκέντρωση. Για τις μεταποιητικές βιομηχανίες που ήθελαν να κρατήσουν τα εργοστάσια σε λειτουργία όλες τις ώρες, ο καφές τους επέτρεψε να μετατρέψουν τους φυσικούς χρόνους ύπνου και αφύπνισης των εργαζομένων. Το ποτό της αριστοκρατίας είχε γίνει το απαραίτητο ναρκωτικό των μαζών. Ο πρωινός καφές αντικατέστησε τη σούπα μπύρας για πρωινό. Οι εργαζόμενοι που έκαναν διάλειμμα για να φάνε πέντε φορές την ημέρα μπορούσαν τώρα να κρατούν τα πράγματα σε λειτουργία με συχνά διαλείμματα για καφέ, καθώς η Βιομηχανική Επανάσταση εξαπλώθηκε και σε άλλα μέρη της Ευρώπης και στη Βόρεια Αμερική. Ο στιγμιαίος καφές ως «όπλο» στους παγκόσμιους πολέμους Ο στιγμιαίος καφές, φτιαγμένος με γρήγορα διαλυτούς κρυστάλλους καφέ που εξαλείφουν την παραδοσιακά χρονοβόρα διαδικασία παρασκευής του ροφήματος, απογειώθηκε κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε ήταν που ο Αμερικανός εφευρέτης Τζορτζ Κ.Λ. Ουάσινγκτον βρήκε έναν τρόπο να κλιμακώσει την παραγωγή. Πούλησε την πατέντα του στον στρατό, για να δώσει ώθηση στα πολεμικά συσσίτια των στρατιωτών. Σε εκείνον τον πόλεμο, οι στρατιώτες τον αποκαλούσαν «ένα φλιτζάνι Τζορτζ». Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι στρατιώτες τον αποκαλούσαν πλέον «ένα φλιτζάνι Τζο». Μόλις οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο το 1941, ο στρατός παρήγγειλε 140.000 σακούλες κόκκους καφέ το μήνα. Η ποσότητα ήταν 10 φορές μεγαλύτερη από την παραγγελία του προηγούμενου έτους. Οι αξιωματούχοι προμήθευσαν καφέ στους πολίτες για εννέα μήνες, ώστε τα στρατεύματα να έχουν αρκετό. Μετά τον πόλεμο, διάφορες εταιρείες όπως η Nescafe διαφήμισαν έντονα τον στιγμιαίο καφέ. Η ομάδα στόχευσής τους ήταν οι βετεράνοι του πολέμου και οι οικογένειές τους. Το κοινό έβλεπε και προσπαθούσε να μιμηθεί την αγάπη ενός στρατιώτη για το χαμηλότερης ποιότητας ρόφημα. Μόλις οι καταναλωτές γνώρισαν την ευκολία, η δημοτικότητά του αυξήθηκε. Στη Λατινική Αμερική, ο καφές συνδέθηκε με αιματηρούς εμφυλίους Στη Λατινική Αμερική μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η συντριπτική αγροτική φτώχεια και η εκτεταμένη εκμετάλλευση των εργατών που εργάζονταν για τη συγκομιδή του καφέ, των μπανανών και άλλων παγκόσμιων προϊόντων πυροδότησε περιφερειακούς θύλακες κομμουνιστικού ακτιβισμού. Η Αμερική φοβήθηκε τη σοβιετική επιρροή κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Προσπαθώντας να προστατεύσει τα οικονομικά συμφέροντα των επιχειρήσεων, επενέβη σε πολλές χώρες της Κεντρικής Αμερικής. Υποστήριξε πραξικοπήματα και κλιμάκωσε εμφυλίους πολέμους. Πρώτα ήρθε το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ πραξικόπημα της Γουατεμάλας το 1954. Ο νέος πρόεδρος ακύρωσε την αγροτική μεταρρύθμιση, επανέφερε τη μυστική αστυνομία και έδιωξε τους αγρότες από τη γη που τους είχε δοθεί. Η δολοφονία του τρία χρόνια μετά, οδήγησε σε δεκαετίες καταστολής και αιματηρής βίας από κυβερνητικά αποσπάσματα θανάτου και ομάδες ανταρτών. Η ελίτ του καφέ διατήρησε τη γη και το κύρος της. Οι εργάτες συνέχισαν να υποφέρουν. Τη δεκαετία του 1970 και του ’80, παρόμοιες συγκρούσεις εξελίχθηκαν στη γειτονική Νικαράγουα και το Ελ Σαλβαδόρ. Στο τελευταίο έθνος, οι αριστεροί αντάρτες προσπαθούσαν να ανατρέψουν τη στρατιωτική χούντα, που είχε στενούς δεσμούς με τους ολιγάρχες του καφέ. Οι ΗΠΑ εντάχθηκαν στον εμφύλιο πόλεμο και οι συγκρούσεις στην ύπαιθρο άφησαν πίσω τους 50.000 νεκρούς. Οι εξαγωγές καφέ, που αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της χώρας, μειώθηκαν δραστικά. Σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι εγκατέλειψαν τη χώρα. Η επιστροφή της καφετέριας Οι πανταχού παρούσες καφετέριες Starbucks, όπου οι άνθρωποι εργάζονται, χαλαρώνουν ή συναντούν φίλους, ίσως να μην υπήρχαν τώρα αν ο Howard Schultz δεν είχε πάρει ένα αεροπλάνο για το Μιλάνο της Ιταλίας το 1983. Εκεί, ερωτεύτηκε τις εκατοντάδες καφετέριες και τα μπαρ εσπρέσο όπου οι baristas έφτιαχναν λάτε και καπουτσίνο ενώ μιλούσαν με τους πελάτες που περίμεναν. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, έπεισε τους ιδιοκτήτες της Starbucks να τον αφήσουν να ανοίξει ένα μπαρ εσπρέσο. Αγόρασε την αλυσίδα έξι καταστημάτων και το εργοστάσιο καβουρδίσματος το 1987. Υποσχέθηκε να ανοίξει 125 καταστήματα καφέ μέσα σε πέντε χρόνια. Το 2020, υπήρχαν περισσότερα από 30.000 καταστήματα σε όλο τον κόσμο. Η εταιρεία Starbucks κατάφερε όχι μόνο να εμπορευματοποιήσει τον φανταχτερό καφέ, αλλά και να ενισχύσει την ιστορική, εδώ και πέντε αιώνες, σημασία του ροφήματος ως αφορμή για να συγκεντρωθεί κανείς, να πιει και να συνδεθεί με άλλους ανθρώπους. * Η Βασιλίνα Ριστάνη σπουδάζει στη New Media Studies Το 1965, μια ομάδα κοινωνιολόγων θυσιάστηκαν για την επιστήμη και τρύπωσαν σε ένα πάρτι Playboy γράφει η Βασιλίνα Ριστάνη * Μετά την κυκλοφορία του τον Δεκέμβριο του 1953, το αμφιλεγόμενο περιοδικό Playboy γνώρισε αστρονομική επιτυχία. Σε μεγάλο βαθμό, οφειλόταν σε ένα αυξανόμενο τμήμα του πληθυσμού που αποζητούσε μια πιο ανεκτική κουλτούρα γύρω από τα θέματα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Το γεγονός αυτό έμεινε στην ιστορία ως Σεξουαλική Επανάσταση. Η Αμερικανική Κοινωνιολογική Ένωση συγκεντρώθηκε στο Σικάγο το 1965, όπου είχε τότε την έδρα του το περιοδικό. Ίσως για να αποδείξει ότι έβλεπε το έργο του ως ένα ευρύτερο κοινωνικό πείραμα, ή για το κοινό καλό, ο ιδιοκτήτης και μεγιστάνας Χιου Χέφνερ προσκάλεσε 20 κοινωνιολόγους σε ένα πάρτι. Οι επιστήμονες έτριβαν τα μάτια τους… Πίστευε και μη, ερεύνα Επιδιώκοντας πλήρη διαφάνεια, ο Χιου Χέφνερ άνοιξε τις πόρτες της έπαυλης του Playboy στους εν λόγω κοινωνιολόγους. Άφησε τα «κουνελάκια» που ζούσαν στο σπίτι να μιλήσουν ελεύθερα με τους επισκέπτες. Εκείνοι τους έκαναν ερωτήσεις σχετικά με το πώς τους συμπεριφέρονταν και ποια ήταν πραγματικά τα συναισθήματά τους ποζάροντας για αποκαλυπτικές φωτογραφίες. Οι περισσότερες από τις γυναίκες είχαν επαγγελματικές φιλοδοξίες πέρα από το περιοδικό. Θεωρούσαν ότι η συνεργασία με το Playboy θα ενίσχυε τις ευκαιρίες τους αργότερα σε μια άλλη καριέρα ως ηθοποιοί ή άλλα επαγγέλματα στον χώρο της ψυχαγωγίας. Το σχέδιο του Χέφνερ να προσκαλέσει πραγματικούς κοινωνιολόγους απέδωσε καρπούς. Ο ίδιος εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης και μέσα από τη συζήτηση απέδειξε ότι γνώριζε καλά τη σύγχρονη κοινωνιολογική σκέψη για θέματα που αφορούν το σεξ. Άλλωστε αποφοίτησε με πτυχίο ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις το 1949. Ως μεταπτυχιακός φοιτητής, ασχολήθηκε για λίγο με την κοινωνιολογία, ιδίως με την έρευνα του φύλου. Τα κείμενα του Playboy, υποστήριζαν τη σεξουαλική αλλαγή στην Αμερική. Η φιλοσοφία τους ευνοούσε την αύξηση του εύρους της σεξουαλικής συμπεριφοράς που οι Αμερικανοί αποδέχονταν ως ηθική. Ήθελαν να γίνει αποδεκτή η ομοφυλοφιλία και ένα ευρύτερο φάσμα ετεροφυλοφιλίας. Eκείνη τη στιγμή ο σεξουαλικός πλουραλισμός εκλαϊκευόταν σταδιακά. Από κοινωνιολογική σκοπιά Ο Άιρα Λ. Βάις ήταν ένας από τους κοινωνιολόγους στους οποίους δόθηκε το χρυσό διαβατήριο για τα παρασκήνια του πολυσυζητημένου πάρτι. Κατέγραψε αναλυτικά όλα όσα είδε και συζήτησε εκείνο το βράδυ. «Όταν φτάσαμε στην έπαυλη, το προσωπικό μας συνάντησε στην πόρτα και μας οδήγησε τις σκάλες σε ένα πολύ μεγάλο δωμάτιο που ήταν αμυδρά φωτισμένο», αναφέρει. «Υπήρχε ένα μπαρ και στην άλλη άκρη αυτού του τεράστιου δωματίου, κάποιοι άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί γύρω από κάτι που έμοιαζε με ανοιχτή καταπακτή στο πάτωμα. Περπάτησα προς τα εκεί και είδα ότι η καταπακτή βρισκόταν ακριβώς πάνω από μια πισίνα. Αν είχατε το θάρρος να το κάνετε, μπορούσατε να βουτήξετε από το σαλόνι κατευθείαν στην πισίνα» περιγράφει ο Βάις. «Ένα άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό αυτού του τεράστιου δωματίου ήταν ένας γυάλινος χώρος ακριβώς απέναντι από το μπαρ. Περίπου δεκαπέντε ή είκοσι γυναίκες έτρωγαν δείπνο», συμπλήρωσε. Η λέξη κουνελάκια χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή για τις γυναίκες που εργάζονταν στα κλαμπ. Σήμερα ο όρος μπορεί να είναι υποτιμητικός, αλλά το 1965 δεν το έβλεπαν έτσι. Ένας από τους κοινωνιολόγους μπήκε στην τραπεζαρία μίλησε με αρκετές από τις νεαρές γυναίκες που βρίσκονταν εκεί. Οι γυναίκες έβρισκαν τη δουλειά τους εξευτελιστική. Όλες ήθελαν να ασχοληθούν με κάτι άλλο: υποκριτική, μόντελινγκ, χορό ή κινηματογράφο. «Ήμασταν εκεί τουλάχιστον μια ώρα πριν ο Χέφνερ κάνει τη μεγάλη του είσοδο. Μπήκε μέσα φορώντας ένα λαμπερό, εξαιρετικά φινιρισμένο καφέ κοστούμι. Είχε μέτριο ανάστημα ήταν αδύνατος και έντονος. Μόλις μπόρεσα, του έπιασα τη συζήτηση. Εξεπλάγην ευχάριστα με τα όσα γνώριζε». Στα λίγα σημεία όπου δεν ήταν πλήρως ενημερωμένος, ένας από τους δύο άνδρες που στεκόταν δίπλα του έμπαινε στο παιχνίδι και απαντούσε. Όπως μαρτυρά ο Βάις, «Με εντυπωσίασε ευνοϊκά, παρόλο που με απωθούσε λίγο η εικόνα του CEO που παρουσίαζαν αυτός και οι βοηθοί του. Αλλά, τελικά, αυτό ήταν. Ήταν επικεφαλής των επιχειρήσεων Playboy και πολυεκατομμυριούχος». * Η Βασιλίνα Ριστάνη σπουδάζει στη New Media Studies Λίγο μετά τις 03:00 τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 η τότε ιταλική κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, δια του Ιταλού πρέσβη στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον Ιωάννη Μεταξά στην οικία του στην Κηφισιά και με το οποίο απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος, (λιμένες, αεροδρόμια κλπ), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών του, στη μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική. Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Μεταξάς απάντησε στον Ιταλό πρέσβη στα γαλλικά (επίσημη διπλωματική γλώσσα) την ιστορική φράση: «Alors, c’est la guerre», (Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο), εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταλικών αιτημάτων. Στις 05:30 τα ξημερώματα, ξεκίνησε ο ελληνο-ιταλικός πόλεμος με την αιφνιδιαστική εισβολή (το τελεσίγραφο όριζε ότι η επίθεση θα ξεκινούσε στις 6 πμ) των ιταλικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, οπότε η Ελλάδα αμυνόμενη εισήλθε στον πόλεμο. Το λεγόμενο «Έπος του Σαράντα», το οποίο ακολούθησε, και οι μεγάλες νίκες που ο ελληνικός στρατός κατήγαγε εις βάρος των Ιταλών, καθιερώθηκε να γιορτάζονται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου, την ημέρα της επίδοσης του ιταλικού τελεσιγράφου και της άρνησης του Ιωάννη Μεταξά να συναινέσει. Η Κύπρος υπήρξε πάντοτε αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνισμού. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης του 1821 και παρά τις τεράστιες δυσκολίες μετακίνησης, δεκάδες Κύπριοι ταξίδεψαν στην Ελλάδα και συμμετείχαν στον απελευθερωτικό αγώνα. Σκοπός πάντα ήταν και η απελευθέρωση του νησιού και η ενσωμάτωσή του στον εθνικό κορμό. ... Οι πόλεις βίωσαν το μεγάλο κύμα του λιμού, αλλά και στα χωριά βέβαια η κατάσταση δεν ήταν ιδανική
ΤΗΣ ΜΙΝΑΣ ΣΑΜΨΩΝ 24 Οκτωβρίου 1960. Οδός Μίνωος 9. Τυπογραφεία Κορφιώτη, Τακτακαλάς, Λευκωσία. Εδώ γεννιέται «Η ΜΑΧΗ», με τις καλύτερες προδιαγραφές για την εποχή εκείνη στα δημοσιογραφικά δρώμενα της Κύπρου. Ένας νεαρός, ο Νίκος Σαμψών, πρωταγωνιστής σε ‘κείνα τα δραματικά χρόνια του αγώνα κατά της Αγγλοκρατίας, έχοντας γλυτώσει τον απαγχονισμό και τις φυλακίσεις με τα φρικτά βασανιστήρια - γνωστές οι μέθοδοι του πολιτισμένου κατακτητή - τολμά να ανατρέψει με τις πρωτοποριακές περί δημοσιογραφίας ιδέες του όλα τα μέχρι τότε δεδομένα που επικρατούν στα τυπογραφεία του τόπου. Την ημέρα αυτή λοιπόν - Δευτέρα, 24 Οκτωβρίου 1960 - κυκλοφορεί «Η ΜΑΧΗ» του και καταφέρνει να δημιουργήσει ένα μικρό, αλλά δυνατό σεισμό που αλλάζει ριζικά την πορεία όλων των εντύπων και της δημοσιογραφίας γενικότερα. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν υπέρ των ρίσκων καθώς θεωρούσε ότι αποτελούσαν ένα σημαντικό τρόπο να εξελιχθείς επαγγελματικά. Η παρακάτω ιστορία το επιβεβαιώνει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο. Όταν ο Α.Ωνάσης είχε την Ολυμπιακή, αγόραζε κάθε μέρα ένα κουλούρι από τον ίδιο κουλουρά. Πάει λοιπόν μια μέρα ο Α.Ωνάσης και λέει του κουλουρά: «Αν βρω, αν ο αριθμός των κουλουριών που έχεις είναι μονός ή ζυγός, θα μου δώσεις όλα τα κουλούρια σου. Αν όμως δε το βρω, θα σου δώσω 5.000 δραχμές» (σ.σ. εκείνη την εποχή με τόσα χρήματα μπορούσε να αγοράσει κανείς ένα διαμέρισμα). Και απαντάει ο κουλουράς: «Μα θα χάσω όλα τα κουλούρια μιας μέρας…», με τον Α.Ωνάση να του λέει «Γι’ αυτό θα μείνεις για πάντα κουλουράς…». Πενήντα χρόνια κλείνουν σήμερα από την αεροπορική τραγωδία που κόστισε τη ζωή σε 37 άτομα. Το αεροσκάφος της Ολυμπιακής που εκτελούσε το δρομολόγιο Κέρκυρα – Αθήνα συνετρίβη λίγο πριν την προσγείωσή του στο Ελληνικό. Από το πλήρωμα και τους επιβάτες δεκαέξι κατάφεραν να σωθούν. Η αιτία του δυστυχήματος δεν διασαφηνίστηκε, με τους συγγενείς των 37 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους να μη πάρουν ποτέ απάντηση στο τι οδήγησε στην τραγωδία. Το χρονικό του δυστυχήματος Ένα λεπτό πριν την πτώση του ο πιλότος επικοινωνούσε κανονικά με τον πύργο ελέγχου του και λάμβανε οδηγίες για την προσγείωση. Ενημέρωσε μάλιστα ότι βρισκόταν σε σύννεφο, ενώ δέχτηκε αναφορές για την κακοκαιρία που επικρατούσε στην περιοχή. Κι ενώ βρισκόταν μες στο σύννεφο το αεροσκάφος, το οποίο ούτως ή άλλως είχε ξεκινήσει τη διαδικασία προσγείωσης και βρισκόταν χαμηλά, έχασε απότομα ύψος και κατέπεσε στη θάλασσα. Οι πιλότοι δεν κατάφεραν να αντιδράσουν. Οι συγκλονιστικοί διάλογοι Πύργος: Ολυμπιακή 506. Αλλάξατε επίπεδο πτήσεως. Πετάξτε στα 15.000 πόδια διότι οι καταιγίδες καθιστούν δυσχερή την αναγνώριση σας. Πύργος: Θα προσγειωθείς αμέσως ή θα φύγεις και θα επιστρέψεις αργότερα; Πιλότος: Τώρα αμέσως, αν είναι ελεύθερος ο διάδρομος. Πύργος: Θα βρεις ένα σύννεφο μπροστά σου. Αν μπεις μέσα θα βρεθείς σε δύσκολη θέση, απομακρύνσου αμέσως και κατευθύνσου προς την Κόρινθο. Πρόσεξε, υπάρχει καταιγίδα. Πιλότος: ΟΚ, ευχαριστώ… Έρχομια για προσγείωση. Βρίσκομαι σε απόσταση τριών μιλίων. Πύργος: ΟΚ, Τώρα προσγειώνεται ένα Boeing της Ολυμπιακής, θα ρωτήσω από τον κυβερνήτη τα στοιχεία και θα σε ενημερώσω. Πιλότος: Ευχαριστώ… Πύργος: Η ορατότις είναι 500 πόδια, έχει κραδασμούς, αλλά τα φρένα του λειτουργούν κανονικά. Μπορείς να προσγειωθείς. Πιλότος: ΟΚ, προχωρώ… Αυτή τη στιγμή μπαίνω στο σύννεφο. Μόλις βγω προσγειώνομαι αμέσως. Πύργος: Να βρίσκεσαι σε διαρκή επαφή. Είναι επικίνδυνα, ΟΚ; Πύργος: Ολυμπιακή 506, πού είσαι, δεν σε βλέπω. Πύργος: 506, με ακούς; Σιγή… Συναγερμός Ο πύργος ελέγχου αμέσως σήμανε συναγερμό. Είχε χάσει τα ίχνη του αεροπλάνου. Και το πιο περίεργο είναι ότι την είδηση για την πτώση του αεροπλάνου, την ανακοίνωσε ένας από τους επιβάτες. Ο Ν. Σ. αντέδρασε πολύ ψύχραιμα. Γδύθηκε για να μην τον δυσκολεύουν τα ρούχα και έμεινε μόνο με τα εσώρουχα. Άνοιξε την πόρτα και βούτηξε στη θάλασσα. Έφτασε στη στεριά μετά από 20 περίπου λεπτά και κατευθύνθηκε προς το ΠΙΚΠΑ. Εκεί φώναξε στις νοσοκόμες: «Έπεσε στη θάλασσα το αεροπλάνο της Ολυμπιακής από την Κέρκυρα. Ήμουν επιβάτης και σώθηκα. Τηλεφωνήστε στην Ολυμπιακή και πείτε ότι έπεσε το αεροσκάφος της». Α Εκείνη τη νύχτα 37 άτομα έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι 16 διασώθηκαν. Κανείς δεν σκοτώθηκε ακαριαία κατά τη σύγκρουση, αλλά πνίγηκαν, όπως προέκυψε από την ιατροδικαστική έρευνα που εντόπισε ποσότητες νερού στο στομάχι, το ημιθωράκιο και τους πνεύμονες. Έμπαζε νερά Ο Χ. Γ. θυμάται ότι «δεν ανησυχήσαμε όταν το αεροπλάνο έχανε ύψος, διότι νομίζαμε ότι είχε ξεκινήσει η διαδικασία προσγείωσης. Δεν βλέπαμε εξάλλου έξω γιατί έβρεχε και ήταν σκοτάδι. Ξαφνικά τρανταχτήκαμε και η άτρακτος άρχισε να μπάζει νερά. Από εκεί βγήκα. Έφτασα στην πόρτα κολυμπώντας μες στην άτρακτο». Ο Μ. Κ. εξιστορεί: «Ξαφνικά έβλεπα από το παράθυρο τα φώτα της Βούλας ψηλότερα από το αεροπλάνο. Αυτό μ’ έκανε να ανησυχώ. Την ίδια περίπου στιγμή ακούστηκε ένας τρομερός κρότος και αμέσως έσβησαν τα φώτα. Έλυσα τη ζώνη ασφαλείς και προχώρησα προς τα εμπρός. Καθόμουν στην 14η σειρά. Τότε αντιλήφθηκα μια μεγάλη τρύπα στην άτρακτο που έμπαζε νερά. »Αμέσως γύρισα προς την αριστερή πόρτα της ουράς, όπου αρκετοί επιβάτες και μια αεροσυνοδός έβγαιναν. Σε λίγο βρέθηκα στη θάλασσα. Ήταν καμιά δεκαριά εκεί γύρω. Αρχίσαμε να κολυμπάμε, τα κύματα ήταν μεγάλα, έβρεχε, η κηροζίνη είχε χυθεί στη θάλασσα. Όλα αυτά έκαναν δύσκολο το κολύμπι. Δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε». Τον Ιούνιο του 1974 η 9μελής επιτροπή που είχε συσταθεί για τη διερεύνηση του αεροπορικού δυστυχήματος εξέδωσε το πόρισμά της σύμφωνα με το οποίο αποκλείστηκε η εκδοχή της μηχανικής βλάβης ενώ ως πιθανότερο αίτιο αναφέρθηκε η κάθοδος του αεροσκάφους κάτω από τα ελάχιστα επιτρεπόμενα όρια. Κανείς όμως δεν έμαθε τι προκάλεσε την κάθοδο. Αργότερα στο δικαστήριο που έγινε ο κυβερνήτης αθωώθηκε ενώ οι συγγενείς των 37 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους δεν πήραν ποτέ απάντηση στο γιατί συνέβη η τραγωδία. Το “κόλπο” που έκανε μεγιστάνα τον Αριστοτέλη Ωνάση – Κατάφερε να βγάλει 80 εκατομμύρια σε 6 μήνες14/10/2022
Πώς από την παρολίγον χρεοκοπία έφτασε στον θρίαμβο! Μια αληθινή και διδακτική ιστορία. Όταν νομίζεις ότι έχεις βγάλει νοκ άουτ το μεγάλο σου αντίπαλο, ενώ στην πραγματικότητα τον έχεις κάνει απλώς πιο πλούσιο... Στις 13 Οκτωβρίου 1972, 16 από τους 40 επιβάτες μιας πτήσης τσάρτερ επέζησαν ύστερα από αεροπορικό δυστύχημα. Παρέμειναν 72 μέρες καθηλωμένοι σε συνθήκες πολικού ψύχους στις Άνδεις, χωρίς να σταματήσουν να ελπίζουν κι επιδιδόμενοι σε κανιβαλισμό για να επιβιώσουν. Σαν σήμερα- Γενέθλια για τον 98χρoνο Μίμη Πλέσσα: Ο μουσικοσυνθέτης με τις αμέτρητες επιτυχίες12/10/2022
Ο Μίμης Πλέσσας είναι από τους σημαντικότερους και πολυγραφότερους έλληνες μουσικοσυνθέτες, που κινείται με άνεση από την τζαζ και την ελαφρά μουσική ως το έντεχνο λαϊκό τραγούδι και τις μεγάλες μουσικές φόρμες. Η Κριμαία είναι περιοχή της Ρωσίας (μέχρι το 2014 ανήκε στην Ουκρανία), με υπερδισχιλιετή ιστορία και πληθώρα εποικισμών. Πρόκειται για χερσόνησο που συνδέεται με την Ουκρανία με τον ισθμό του Περεκόπ και χωρίζεται από την ηπειρωτική Ρωσία από την Αζοφική Θάλασσα, τη Μαιώτιδα Λίμνη των αρχαίων Ελλήνων.
Η 11η Οκτωβρίου 1968 είναι μια σημαδιακή μέρα για τη NASA και την εν γένει διαστημική ιστορία, καθώς ξεκίνησε η πρώτη επανδρωμένη πτήση του διαστημικού προγράμματος «Απόλλων», που είχε ως τελικό προορισμό τη Σελήνη. Η Εντίθ Πιάφ ήταν γαλλίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός. Η ερμηνεία της στο σανσόν (γαλλική μπαλάντα), που αντικατόπτριζε τις τραγωδίες της προσωπικής της ζωής, της χάρισε παγκόσμια φήμη. Μεγάλες της επιτυχίες, τα χιλιοτραγουδισμένα «La vie en rose» και «Non, je ne regrette rien».
Έρευνα αρχαίου DNA αποκαλύπτει πώς οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν μισθοφόρους από μακρινά μέρη6/10/2022
Οι επιστήμονες ανέλυσαν το γονιδίωμα 54 σκελετών ανθρώπων που βρέθηκαν, μερικοί μαζί με τα όπλα τους, σε μαζικούς τάφους και τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά. Οι αρχαίοι Έλληνες, τουλάχιστον στη Μεγάλη Ελλάδα, χρησιμοποιούσαν στον στρατό τους κατά καιρούς μισθοφόρους από πολύ μακρινά μέρη. Οι πόλεμοι και οι μισθοφόροι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην μεγάλης κλίμακας μετακίνηση ανθρώπων στον κλασσικό αρχαιοελληνικό κόσμο της Μεσογείου. Στο συμπέρασμα αυτό οδηγήθηκε μια διεθνής διεπιστημονική ομάδα γενετιστών και άλλων επιστημόνων που ανέλυσαν το αρχαίο DNA ανθρώπων από τις ελληνικές αποικίες στη Σικελία. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον διακεκριμένο ερευνητή Ντέηβιντ Ράιχ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών(PNAS)των ΗΠΑ. Στη μελέτη συμμετείχαν και Έλληνες επιστήμονες, μεταξύ των οποίων ο συνεργάτης του Ράιχ Ιωσήφ Λαζαρίδης και ο καθηγητής Ιωάννης Σταματογιαννόπουλος του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον. Η μελέτη σε 54 σκελετούς Οι επιστήμονες ανέλυσαν το γονιδίωμα 54 σκελετών ανθρώπων που βρέθηκαν, μερικοί μαζί με τα όπλα τους, σε μαζικούς τάφους στις νεκροπόλεις της Ιμέρας και πέριξ αυτής. Μεταξύ αυτών ήταν στρατιώτες του 5ου π.Χ. αιώνα ηλικίας 18-50 ετών που είχαν πολεμήσει στον στρατό της ελληνικής βόρειας σικελικής αποικίας της Ιμέρας (στη νικηφόρα για τους Έλληνες καθοριστική μάχη του 480 π.Χ. κατά των Καρχηδονίων και των ντόπιων συμμάχων τους), καθώς επίσης πολίτες κάτοικοι της περιοχής και κοντινών οικισμών με γηγενείς πληθυσμούς. Επίσης, για λόγους σύγκρισης, αναλύθηκαν τα γονιδιώματα 96 σύγχρονων ανθρώπων από την Ιταλία, την ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη. Η ανάλυση αποκάλυψε τη σημαντική παρουσία στη μάχη της Ιμέρας μισθοφόρων από τη βόρεια και κεντρική Ευρώπη (ακόμη και από την ανατολική Βαλτική κοντά στη σημερινή Λιθουανία), τις Στέπες και τον Καύκασο, οι οποίοι πολέμησαν για λογαριασμό των Ελλήνων και πιθανότατα βοήθησαν να γείρει η πλάστιγγα της μάχης υπέρ των τελευταίων. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι αναφορές για την παρουσία τέτοιων μακρινών μισθοφόρων ήδη από τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. απουσιάζουν από τα ιστορικά κείμενα και το ζήτημα έχει μέχρι σήμερα υποτιμηθεί από τους ιστορικούς και αρχαιολόγους. Γι’ αυτό επεσήμαναν την ανάγκη η αρχαιολογική-ιστορική έρευνα που αφορά τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, να συμπληρωθεί σταδιακά με ολοένα περισσότερες παλαιογενετικές μελέτες, καθώς το αρχαίο DNA μπορεί να ρίξει νέο φως στο παρελθόν. Οι διαφορετικοί πολιτισμοί και οι συγκρούσεις που τους έφερναν κοντά Οι ερευνητές συμπέραναν ότι οι ένοπλες συγκρούσεις λειτουργούσαν ως σημαντικός μηχανισμός επαφής ανάμεσα σε πολύ διαφορετικούς πολιτισμούς, διευκολύνοντας την όσμωση μεταξύ τους και την αφομοίωσή τους στον αρχαιοελληνικό κόσμο, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Οι ερευνητές τονίζουν ότι «οι μισθοφόροι ήταν ανάμεσα στους πιο μακρινούς ταξιδευτές του ελληνικού κόσμου (τους ανταγωνίζονταν ίσως μόνο οι σκλάβοι σε αυτό), φέρνοντας πρόσωπο με πρόσωπο ανθρώπους με πολύ διαφορετικό πολιτισμικό και γενετικό υπόβαθρο». Προσθέτουν ότι «πέρα από τους Έλληνες αποίκους και τους γηγενείς λαούς που συνάντησαν εκεί, οι μισθοφόροι ήταν μέρος της ανταλλαγής πολιτισμού, ιδεών και πιθανώς γονιδίων που ελάμβαναν χώρα στις ελληνικές πόλεις της πρώτης χιλιετίας π.Χ. και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση των ελληνικών στρατιωτικών νικών». Όπως αναφέρουν, τα ευρήματα έρχονται να συμπληρώσουν την έως τώρα εικόνα που υπήρχε από τα αρχαιολογικά και ιστορικά στοιχεία, υποστηρίζοντας την ιδέα ότι οι μισθοφόροι στους ελληνικούς στρατούς της κλασσικής περιόδου αποτελούσαν όργανο πολιτισμικής αλλαγής και μέσο μεταφοράς γονιδίων στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Παρόλο που οι πόλεμοι συνήθως αντιμετωπίζονται ως μια διαχωριστική δύναμη, στην πραγματικότητα – σύμφωνα με τους ερευνητές – συνιστούσαν έναν πρόσθετο καταλύτη δημογραφικών αλλαγών και διαπολιτισμικών επαφών, παράλληλα με το εμπόριο και τις μεταναστεύσεις των αποικισμών από την κυρίως Ελλάδα προς άλλα μέρη όπως η νότια Ιταλία και η Σικελία. Η Ιμέρα ήταν μια αποικία που είχε ιδρυθεί από Ίωνες και Δωριείς περί το 648 π.Χ. και πιθανότατα κατοικείτο επίσης από γηγενείς Σικελούς, Ετρούσκους κ.α. Υπήρξε ο πιο δυτικός ελληνικός οικισμός στη Βόρεια Σικελία και ο τόπος δύο σημαντικών μαχών (480 και 409 π.Χ.) μεταξύ Ελλήνων και Καρχηδονίων. Στη δεύτερη μάχη, που η Ιμέρα πολέμησε χωρίς συμμάχους, οι Καρχηδόνιοι επικράτησαν, καταστρέφοντας την πόλη. Η νέα μελέτη επιβεβαίωσε ότι οι νεκροί πολεμιστές του 409 π.Χ. είχαν όλοι πολύ παρόμοιο DNA και δεν υπήρχαν ενδείξεις για μισθοφόρους – κάτι που πιθανώς έπαιξε ρόλο στην ήττα της ελληνικής αποικίας. Συναρπαστικά ευρήματα Για «συναρπαστικά» ευρήματα έκανε λόγο στο περιοδικό «Science» η αρχαιολόγος Κάρι Σουλόσκι-Γουίβερ του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, η οποία τόνισε «πώς είναι εντυπωσιακό πόσα πολλά πράγματα μπορούμε να πούμε για αρχαία επεισόδια όπως αυτό, με τέτοιους είδους γενετικά στοιχεία». Στο ίδιο μήκος κύματος, η βιοαρχαιολόγος Μπρίτνεϊ Κάιλ του Πανεπιστημίου του Βόρειου Κολοράντο ανέφερε πως «πρόκειται για την πιο σαφή περίπτωση που έχω δει όπου η βιοαρχαιολογία επιβεβαιώνει αυτό που γράφτηκε στα ιστορικά κείμενα». Ο ιστορικός Φράνκο Ντε Άντζελις του καναδικού Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας στο Βανκούβερ τόνισε ότι «είναι καινοφανής» η ανακάλυψη πως μισθοφόροι ταξίδευαν χιλιάδες χιλιόμετρα για να πολεμήσουν σε ένα μεσογειακό νησί. «Η ιδέα ότι έρχονταν από τόσο μακριά για να πολεμήσουν, θα αφήσει άναυδους τους ανθρώπους». Από την άλλη, η αρχαιολόγος Γκίλιαν Σέφερντ του αυστραλιανού Πανεπιστημίου La Trobe στη Μελβούρνη επεσήμανε ότι «οι Έλληνες πιθανώς δεν είχαν διάθεση να πιστώσουν τους μισθοφόρους με τις αποτυχίες τους». Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ Ο Γρηγόριος υπήρξε Έλληνας θεολόγος και ιεράρχης που μαρτύρησε στις Κυδωνιές (Αϊβαλί) κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Πέθανε στις 3 Οκτωβρίου 922 και η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού Ο κατά κόσμον Αναστάσιος Αντωνιάδης γεννήθηκε το 1864 στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας, σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και εκάρη μοναχός με το όνομα Γρηγόριος. Από το 1891 εργάστηκε ως ιεροκήρυκας, χρησιμοποιώντας μάλιστα τη δημοτική γλώσσα στο κήρυγμα του. Κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα αγωνίστηκε με ζήλο και συνεργάστηκε στενά με τον μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο για την υπεράσπιση των εθνικών δικαίων. Υπήρξε μάχιμος αγωνιστής εναντίον του Βουλγαρικού Κομιτάτου, μέλη του οποίου προσπάθησαν πολλές φορές να τον δολοφονήσουν. Εξαιτίας της έντονης εθνικής του δράσης η τουρκική κυβέρνηση ανάγκασε το Πατριαρχείο τον Ιούνιο του 1908 να τον τοποθετήσει στη νεοσύστατη μητρόπολη Κυδωνιών. Το 1918 κατηγορήθηκε από τους Τούρκους για εσχάτη προδοσία, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε. Ωστόσο, μετά την αποφυλάκιση του και την κατάληψη των Κυδωνιών από τα ελληνικά στρατεύματα, ο Γρηγόριος παρέμεινε στην επαρχία του. Μετά την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από τις Κυδωνιές, η εισήγηση του για ασφαλή απομάκρυνση των κατοίκων προς τη Μυτιλήνη δυστυχώς δεν έγινε δεκτή. Έτσι στις 22 Αυγούστου 1922 οι Τσέτες κατέσφαξαν περίπου 4000 Έλληνες κατοίκους των Κυδωνιών. Παρά τους εξευτελισμούς που υφίστατο από τις τουρκικές αρχές, ο Γρηγόριος επισκεπτόταν τις περιοχές αυτές αγωνιζόμενος να σώσει το ποίμνιο του. Χάρη σ’ αυτή την αυταπάρνηση του κατόρθωσε να δεχθούν οι Τούρκοι να εισέλθουν ελληνικά πλοία και να παραλάβουν σχεδόν 20000 Έλληνες που κατοικούσαν στις Κυδωνιές. Φυλάκιση Στις 30 Σεπτεμβρίου ο Γρηγόριος συνελήφθη και φυλακίστηκε από τους Κεμαλικούς καθώς αρνήθηκε να εγκαταλείψει τη μητρόπολη του, δηλώνοντας πως ήταν υποχρεωμένος να μείνει. Στις 3 Οκτωβρίου 1922 θανατώθηκε μαζί με άλλους ιερείς που είχαν συλληφθεί αφού πρώτα βασανίστηκε φρικτά. Ακόμη και τις τελευταίες στιγμές του προσπαθούσε να μείνει δίπλα στους ανθρώπους του σύμφωνα με τη μαρτυρία του συγκρατούμενου του: «Την 30 Σεπτεμβρίου του 1922 οι Τούρκοι ορίσανε ως ημέρα που θα επέτρεπαν και στους παπάδες των ένδεκα μεγάλων εκκλησιών του Αϊβαλιού να φύγουν. Ο Δεσπότης πάλι είπε: “Εγώ είμαι υποχρεωμένος να μείνω”. Επειδή έμεναν ακόμη χριστιανοί στην πόλη. Και είχε γνωσθεί η τελευταία αγριότητα. Όταν οι Τούρκοι μάζεψαν τους άντρες από 18-45 ετών και τους σκοτώσανε έξω απ’ την πόλη, είχαν εξαιρέσει από αυτή την ομαδική στρατολογία και σφαγή τα σινάφια: τους επαγγελματίες, τους φουρναραίους, τους χτίστες, τους μαραγκoύς. Ο διευθυντής της αστυνομίας τους κάλεσε όλους να παρουσιαστoύνε. Τους πήγαν σ’ ένα λόφο λεγόμενο “Mπογιά” και τους σκότωσαν με τσεκούρια. Ένας μόνο γλύτωσε και είπε το τι έγινε. Τέλος, πιάσαν τον Δεσπότη και τους παπάδες. Ύστερα από τέσσερις μέρες φυλακή και βασανιστήρια, τους σηκώσανε και τους οδήγησαν έξω από την πόλη… Τους γυμνώσανε, τους δέρνανε, τους βιάζανε να περπατούν ξυπόλυτοι… Ήμουν με την προτελευταία αποστολή σκλάβων που οι Τούρκοι οδηγούσανε στο εσωτερικό της Aνατολής. Γυμνοί, πεινασμένοι, διψασμένοι, καταματωμένοι, είχαμε φτάσει στην Πέργαμο. Μας ρίξαν σε μια αποθήκη. Την άλλη μέρα, κατά το μεσημέρι, άνοιξε η πόρτα και μπήκε ένα νέο κοπάδι σκλάβων. Ήταν, σε αξιοθρήνητη κατάσταση, οι παπάδες του Αϊβαλιού: αλλοσούσουμοι, καταματωμένοι κι αυτοί, με ξεσκισμένα ράσα, πεινασμένοι, ξυπόλυτοι, άγριοι απ’ τη μαρτυρική πορεία. Ο Κυδωνίων Γρηγόριος, αν και είχε ξεκινήσει μαζί τους, δεν έφτασε στην Πέργαμο. Έξω απ’ το Αϊβαλί οι Τούρκοι τον ξεχωρίσανε μαζί με μερικούς άλλους απ’ το κοπάδι και τον παραδώσανε σ’ ένα απόσπασμα εκτελεστικό που είχε, εκτός απ’ τα όπλα, και φτυάρια. Οι άλλοι οι παπάδες συνεχίσανε τον δρόμο. Σαν πέρασε λίγη ώρα, ακούσανε πίσω τους ντουφεκιές. Το απόσπασμα ενώθηκε μαζί τους αργότερα. Ένας Τούρκος του αποσπάσματος είπε: “Τον Δεσπότη τον θάψαμε ζωντανό. Οι ντουφεκιές ήταν για τους άλλους”». (in.gr) Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε την 1η Ιουνίου του 1940 και πέθανε σαν σήμερα το 1993. Εάν ζούσε τώρα, θα ήταν 82 ετών. Δεν ζει. Πέθανε μέσα σε ένα ασθενοφόρο στα 53 της χρόνια. Το ασθενοφόρο την μετέφερε στο Ιπποκράτειο από το παλιό διαμέρισμα της μητέρας της όπου την βρήκαν σε κωματώδη κατάσταση, εξαιτίας υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, ενώ αντιμετώπιζε πρόβλημα και με τα ναρκωτικά. Το πτώμα της έμεινε στα αζήτητα στα παγωμένα υπόγεια του νοσοκομείου για δυο ημέρες. Κανείς δεν την είχε ψάξει. Την αναγνώρισε ένας φίλος της. Η «τσαχπίνα» της Finos Film Την γνωρίσαμε μέσα από τις ελληνικές ταινίες όπου συνήθως έπαιζε το ρόλο της τσαχπίνας αδερφής, της συμμαθήτριας που ήταν πειραχτήρι, ή της υπηρέτριας που δεν κρατούσε το στόμα της κλειστό. Ξεκίνησε σε ηλικία μόλις 5 ετών να παίζει σε διάφορες παιδικές παραστάσεις, όπου την χαρακτήριζαν παιδί-θαύμα. Παρόλα αυτά, δεν πέρασε όμορφα παιδικά χρόνια, ελέω Κατοχής και Εμφυλίου Πολέμου. Στην εφηβεία της, η Κατερίνα έμενε με τον πατέρα της, ο οποίος ήταν πολύ αυστηρός απέναντι της, κατόπιν έμεινε με τη μητέρα της. Ο πατέρας της, πάντως, αν και αυστηρός, την υποστήριξε πραγματικά, στην επιθυμία της να ακολουθήσει την υποκριτική. Στην ταινία «Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο» είναι η Λαζάρου, η συμμαθήτρια της Αλίκης Βουγιουκλάκη που απαντάει στον αυστηρό καθηγητή Δημήτρη Παπαμιχαήλ: «Δεν είδα γιατί πρόσεχα την Πολυχρονοπούλου που πρόσεχε την Ξανθοπούλου που μίλαγε με τη Γιαδικιάρογλου» Στην ταινία «Μια τρελή τρελή οικογένεια» είναι η μικρή αδερφή της Τζένης Καρέζη που χόρευε ασταμάτητα μέσα στο σπίτι μαζί με τον Τζανετάκο, ενώ στην ταινία «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» είναι η υπηρέτρια της Μάρως κοντού που δεν κρατάει το στόμα της κλειστό. Πολιτικοποιημένη Όσο αλαφρόμυαλη έδειχνε στους ρόλους της, τόσο σοβαρή και μετρημένη ήταν στη ζωή της. Βαθιά πολιτικοποιημένο άτομο, πάλευε καθημερινά με τους δαίμονες τους. Ήταν μια αντισυμβατική προσωπικότητα με συνεχείς αναζητήσεις, με συνεχή σύγκρουση με το κατεστημένο και με ένα μυαλό που δεν την άφηνε να ηρεμήσει και όλο σκεφτόταν. Μετά τη μεταπολίτευση παράτησε την ηθοποιία και άρχισε να γράφει στίχους. Κατακεραύνωνε την κοινωνική ανισότητα, είχε μιλήσει ανοιχτά για την αστυνομική βία, για τους πολιτικούς κρατούμενους, για τις φυλακές, για τη θέση της γυναίκας. Με τα ποιήματα της καταδίκαζε τον πόνο, την αδικία και την κοινωνική αθλιότητα. «Γράφω για ν’ απαλλαγώ απ’ αυτή την κοτρόνα που με πλακώνει. Αν δεν έγραφα, θα βούιζαν τα αυτιά μου», είχε πει το 1987 σε συνέντευξη της στο περιοδικό «Ταχυδρόμος» Δεν την ενδιέφερε να είναι αρεστή στους άλλους. Ήταν ευαίσθητη αλλά δεν έκανε πίσω όταν χρειαζόταν. Σωστό «μαγκάκι». Ήταν ένας άνθρωπος που έκλαιγε βουβά από μέσα της με τα όσα συμβαίνουν. «Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ είναι μη γίνω «ποιητής» Μην κλειστώ στο δωμάτιο ν’ αγναντεύω τη θάλασσα κι απολησμονήσω. Μην κλείσουνε τα ράμματα στις φλέβες μου κι από θολές αναμνήσεις και ειδήσεις της ΕΡΤ μαυρίζω χαρτιά και πλασάρω απόψεις. Μη με αποδεχτεί η ράτσα που μας έλειωσε για να με χρησιμοποιήσει. Μη γίνουνε τα ουρλιαχτά μου μουρμούρισμα για να κοιμίζω τους δικούς μου. Μη μάθω μέτρο και τεχνική και κλειστώ μέσα σε αυτά για να με τραγουδήσουν» έγραφε και πνιγόταν μέσα της. Ο Νικόλας Άσιμος Η Γώγου ήταν μια από τους 3 «αγίους» όπως λένε, των Εξαρχείων. Εκείνη ο Άσιμος και ο Σιδηρόπουλος. Με τον Άσιμο έκαναν και παρέα και όταν στο σπίτι η Κατερίνα έγραφε τα ποιήματα της ασταμάτητα στη γραφομηχανή, εκείνος την πείραζε: «Ντουκου ντούκου η γραφομηχανή, φαίνεται εμπνέει το ντούκου ντούκου». Η ίδια είχε πιάσει το νόημα. Προειδοποιούσε: «Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια. Στο μυαλό είναι ο στόχος, το νου σου, ε;». Και συνέχιζε:«Μιλάω για την ηρωίνη γιατί αποδεκάτισε τα παιδιά». Σύχναζαν στα Εξάρχεια μαζί με τον Άσιμο. Στο βιβλίο «Κατερίνα Γώγου: Μου μοιάζει ο άνθρωπος μ’ έναν ήλιο, που καίγεται από μόνος του», περιγράφει τον Άσιμο. «Νομάδας ήταν και νομάδας έμεινε στη μεγαλούπολη που τόσο την σχολίασε και τόσο την έγραψε και την «έγραψε», με την κυριολεκτική και τη μεταφορική έννοια, ο Άσιμος. Τελικά, κι αυτός υπέκυψε στην ιδέα του μεγάλου χωρίς γυρισμό ταξιδιού στην άβυσσο της απεραντοσύνης που τόσο τον φόβιζε και τόσο τον προκαλούσε.» Η ίδια τάχτηκε υπέρ του αντιεξουσιαστικού χώρου. Έμπρακτα. Την είχαν συλλάβει, την είχαν ανακρίνει. Εκείνη συνέχιζε να διαμαρτύρεται. Ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ Τηλέμαχος Χυτήρης την είχε αποκαλέσει «Μαγιακόφσκι της πλατείας Εξαρχείων». Σε μια διαδήλωση το 1986 την χτύπησαν οι αστυνομικοί. Η ίδια κατέθεσε μήνυση κατά του τότε υπουργού Δημόσιας Τάξης. Η Παραγγελία Το 1977 τιμήθηκε με βραβείο α’ γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης για την ερμηνεία της στο «Βαρύ Πεπόνι» ενώ επτά χρόνια μετά, το 1984 έλαβε το βραβείο β’ γυναικείου ρόλου στην ταινία του Αντρέα Θωμόπουλου «Όστρια ή το τέλος του παιγνιδιού», όπου είχε συνυπογράψει το σενάριο. Το 1980 ο τότε σύζυγος της Παύλος Τάσιος γυρίζει την ταινία «η Παραγγελιά» Η Κατερίνα Γώγου κάνει μια ανατριχιαστική και σπαρακτική εμφάνιση ως αφηγήτρια στο έργο, το οποίο απαγγέλλει ποιήματα από τις συλλογές της «Ιδιώνυμο» και «Τρια κλικ αριστερά». «Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα στα χέρια σας. Στο λαιμό σας. Οι φίλοι μου…» |
APXEIO
April 2024
Click to set custom HTML
|