Η «κρίση των Ιμίων», η σοβαρότερη κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τα τελευταία τριάντα χρόνια, αναβιώνει μέσα από τις μνήμες και τις άγνωστες, δραματικές στιγμές που βίωσαν οι σύζυγοι των τριών αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού, του Χριστόδουλου Καραθανάση, του Παναγιώτη Βλαχάκου και του Έκτορα Γιαλοψού, οι οποίες αφηγήθηκαν τις συγκλονιστικές εμπειρίες τους στην Σοφία Παπαϊωάννου και την εκπομπή «365στιγμές», στο ΕΡΤNews. Στις 30 Ιανουαρίου 1933 ο Φύρερ ορίζεται καγκελάριος. Σε μια εξαντλητική αναμέτρηση με το τότε ιστορικό και κοινωνικό γίγνεσθαι ιστορικοί εξετάζουν αυτό το - θεωρητικό - ερώτημα. Στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να είχαν πάρει άλλη τροπή οι εξελίξεις. Γιατί στις αρχές του 1930 όλα έδειχναν ότι ο Αδόλφος Χίτλερ και το ναζιστικό του κόμμα NSDAP έπνεαν τα λοίσθια. Αυτό υποστηρίζει ο γερμανοϊσραηλινός συγγραφέας Νταν Ντίνερ για τη χρονική περίοδο που προηγήθηκε από την λεγόμενη κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ, στις 30 Ιανουαρίου του 1933. Ένα χρόνο πριν, το φθινόπωρο του 1932, το κόμμα και ο ηγέτης του βρίσκονταν αντιμέτωποι με σοβαρότατες αποτυχίες. Σε σημείο που ακόμη και οι ίδιοι οι Γερμανοί της εποχής εκείνης φάνηκαν να εκπλήσσονται, όταν τελικά έγινε καγκελάριος του Ράιχ. Οι συνέπειες τραγικές: 60 εκ. νεκροί σε όλον τον κόσμο, 6 εκατομμύρια Εβραίοι, Σίντι και Ρομά διωγμένοι και εξοντωμένοι, άτομα με αναπηρίες και ομοφυλόφιλοι δολοφονημένοι. Η 30ή Ιανουαρίου του 1933 αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σημεία καμπής της ιστορίας. «Η 30ή Ιανουαρίου 1933 έχει γίνει ένα αρχιμήδειο σημείο στη γερμανική ιστορία», λέει ο Νταν Ντίνερ σε συνέντευξή του στη DW. «Συνέβη κάτι που μας επιτρέπει ως ιστορικούς, αλλά και ως συγχρόνους ανθρώπους, να προβούμε σε εκτιμήσεις για το διάστημα πριν και μετά. Πρόκειται ίσως για μια από τις κυριότερες και, όσον αφορά την προβολή της, σημαντικότερες ημερομηνίες – κλειδιά της γερμανικής ιστορίας του 20ού αιώνα». Δεν ήταν ατύχημα ο Χίτλερ Κι αυτό ξεκινά με τον όρο «κατάληψη της εξουσίας», ένα σκόπιμο εφεύρημα της ναζιστικής προπαγάνδας. Στις 30 Ιανουαρίου, η εξουσία δεν καταλήφθηκε από τον Χίτλερ, αλλά παραδόθηκε στον Χίτλερ. Ο πρόεδρος του Ράιχ Πάουλ φον Χίντενμπουργκ τον διόρισε καγκελάριο. Ωστόσο, ο μεγάλης ηλικίας στρατηγός είχε αντισταθεί στον Χίτλερ για μεγάλο χρονικό διάστημα, αρνούμενος να τον κάνει καγκελάριο παρά τα καλά εκλογικά αποτελέσματα τον Αύγουστο του 1932. Επρόκειτο για μια από τις μεγαλύτερες ήττες του Χίτλερ. Ο Βρετανός ιστορικός Ίαν Κέρσοου στο βιβλίο του για τον Χίτλερ, που θεωρείται διεθνώς έργο αναφοράς, απαριθμεί τους διάφορους παράγοντες που οδήγησαν στην ανάληψη της εξουσίας από τους εθνικοσοσιαλιστές. Από τη μία πλευρά, αναφέρει, υπήρχε επί Βαϊμάρης η υπονόμευση της δημοκρατίας για τη διατήρηση ή επιβολή ιδίων οικονομικών συμφερόντων. Και αυτό παράλληλα με την τυφλή αποφασιστικότητα των ακραίων δεξιών συντηρητικών να «εξαλείψουν τη δημοκρατία και να καταστρέψουν τον σοσιαλισμό». Κατά δεύτερον, στον απόηχο των αναταραχών λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης παρατηρήθηκε στροφή σε ένα αυταρχικό σύστημα διακυβέρνησης. Τέλος, η θέληση του Χίτλερ για εξουσία και καταστροφή υποτιμούνταν συνεχώς. «Ο Χίτλερ δεν ήταν το αναπόφευκτο αποτέλεσμα ενός γερμανικού «Sonderweg» (ιδιαίτερου δρόμου)», λέει ο Κέρσοου, «αλλά ούτε και «ένα απλό ατύχημα». Πρέπει να δει κανείς τον Χίτλερ μέσα από το χρονικό πλαίσιο της εποχής του, πόλεμος, επανάσταση, εθνική ταπείνωση και φόβος του μπολσεβικισμού». Κατά τον ιστορικό Νταν Ντίνερ, που έχει κάνει συγκριτικές μελέτες για το θέμα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Για τον ίδιο η οικονομική κρίση και η δομή του Συντάγματος της Βαϊμάρης, στο οποίο ριζοσπαστικά κόμματα μπορούσαν να εισέλθουν γρήγορα στο κοινοβούλιο, αποτελούν πολύ σημαντικούς παράγοντες. Παρόλα αυτά υπήρξε μια αντίφαση. «Ο διορισμός του Χίτλερ ήταν ένα αιφνιδιαστικό γεγονός» επισημαίνει ο Ντίνερ. «Το NSDAP ήταν σε αδιέξοδο. Από το φθινόπωρο του 1932 εμφανίστηκαν σημάδια οικονομικής ανάκαμψης. Το NSDAP βρισκόταν σε πτώση, ενώ η οικονομία βρισκόταν σε άνοδο. Και σε αυτό ακριβώς το σημείο ο Χίτλερ διορίζεται Καγκελάριος του Ράιχ. Στην πραγματικότητα δεν έπρεπε να συμβεί». Ο Νταν Ντίνερ ασχολείται καιρό με το ερώτημα κατά πόσον ήταν αναπόφευκτη η ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ. Το Γερμανικό Ιστορικό Μουσείο στο Βερολίνο, σε μια ασυνήθιστη έκθεση υπό την αιγίδα του, παρουσιάζει τις δυνατότητες που θα μπορούσαν να έχουν αλλάξει τον ρου της ιστορίας. Μια ασυνήθιστη προσέγγιση του ιστορικού γίγνεσθαι. Η έκθεση με τον τίτλο «Roads not taken»΄που θα διαρκέσει μέχρι τις 24 Νοεμβρίου του 2024, είναι αφιερωμένη σε τέτοια ερωτήματα. Όχι μόνο σε σχέση με το 1933, αλλά και με άλλες κεντρικές ημερομηνίες της γερμανικής ιστορίας, από το 1989 και πίσω μέχρι το 1848. «Δεν πρόκειται για εικοτολογική ιστορία», εξηγεί ο Νταν Ντίνερ, «περισσότερο βασιζόμαστε στην πραγματικότητα για να δούμε ποια πιθανά σπέρματα δυνατοτήτων υπήρχαν, τα οποία όμως στη συνέχεια δεν μπαίνουν πλέον στην ιστορική αφήγηση». Αγνόησαν τους κινδύνους Τα κεντρικά ιστορικά γεγονότα αναλύονται μέσα από μικροσκόπιο. Το γεγονός ότι ο Χίτλερ έγινε καγκελάριος του Ράιχ το 1933 ήταν επίσης σε μεγάλο βαθμό προϊόν μηχανορραφιών στα παρασκήνια της εξουσίας. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων έπαιξε καταστροφικό ρόλο σε αυτό, κυρίως ο Φραντς φον Πάπεν, ο οποίος είχε αναγκαστεί να παραιτηθεί από καγκελάριος του Ράιχ μόλις τον Νοέμβριο του 1932 και τώρα έβλεπε την ευκαιρία να ανακτήσει την εξουσία. Και όντως τα κατάφερε, γιατί στην κυβέρνηση Χίτλερ-Πάπεν-Χούγκενμπεργκ διορίστηκε στις 30 Ιανουαρίου 1933 αντικαγκελάριος. Ο φον Πάπεν ήταν έμπιστος του Χίντενμπουργκ. Τον Ιανουάριο του 1933 διαπραγματεύτηκε μαζί με τον Χίτλερ τους όρους για την καγκελαρία και μια κοινή κυβέρνηση υπό τον Χίτλερ και τελικά έπεισε τον Χίντενμπουργκ ότι αυτός ήταν ο σωστός δρόμος. Ταυτόχρονα, κατέστη σαφές ότι ο απερχόμενος καγκελάριος του Ράιχ Κουρτ φον Σλάιχερ δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί στην εξουσία. Τον Ιανουάριο του 1933 οι υπόλοιποι συμμετέχοντες παρασύρθηκαν από το γεγονός ότι ο Χίτλερ έκανε πίσω, φαινομενικά βέβαια, στις απαιτήσεις του ζητώντας να πάρει «μόνο» την καγκελαρία, το υπουργείο Εσωτερικών και το πρωσικό υπουργείο Εσωτερικών. Θεώρησαν ότι με την ανάληψη της εξουσίας ο Χίτλερ θα εξημερωνόταν, μια μνημειώδης πλάνη. «Υπάρχει μια φράση του Χίτλερ ότι δήθεν οι άλλοι τον ανακάλυψαν, αλλά μου προκαλεί ανατριχίλα, λες και δρουν μαγικές δυνάμεις που μετακινούν έναν άνθρωπο σε μια θέση για να αναπτύξει μετά εκρηκτική πυρηνική δύναμη» λέει ο Ντίνερ για την πορεία της ιστορίας. Η οπτική γωνία της έκθεσης καθιστά σαφές ότι η απληστία για εξουσία και τα προσωπικά συμφέροντα μεμονωμένων παραγόντων άνοιξαν επίσης τον δρόμο για να ανέβει ο Χίτλερ στην εξουσία. Ο Νταν Ντίνερ εξετάζει επίσης την ιστορία μέσα από τον καθρέφτη ερωτημάτων του παρόντος. Γιατί στις σημερινές κρίσεις εντοπίζει κανείς παραλληλισμούς με το χθες, ακόμη και με το 1933: «Το μεγάλο πρόβλημα ήταν ότι κατέρρευσαν οι θεσμοί που εξασφάλιζαν τη δημοκρατία», λέει ο Νταν Ντίνερ. Κι αυτό σήμαινε απώλεια ελέγχου. Στην τελική φάση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, η διακυβέρνηση γινόταν μόνο με έκτακτα διατάγματα, το κοινοβούλιο είχε μπλοκαριστεί και ο πρόεδρος του Ράιχ Χίντενμπουργκ μπορούσε να διορίζει και να απολύει καγκελάριους κατά το δοκούν. Τι διδάγματα πρέπει να πάρουμε από αυτό σήμερα; Η απάντηση του Νταν Ντίνερ είναι απλή αλλά ουσιαστική: «Μαθαίνεις από αυτό να σέβεσαι τους θεσμούς». Και να έχει κανείς τα μάτια ανοιχτά. Παρά το ότι η ναζιστική παραστρατιωτική οργάνωση «Καταιγίδα» το βράδυ της 30ής Ιανουαρίου του 1933 έκανε λαμπαδηδρομία επί ώρες στο νυχτερινό Βερολίνο προς την Πύλη του Βρανδεμβούργου, οι περισσότερο ούτε καν έλαβαν υπόψη τους την καταστροφή που ξεκινούσε. Μεγάλος αριθμός σοβαρών εφημερίδων δεν είδε λόγο ανησυχίας στη νέα κυβέρνηση. Μόνο λίγοι αναγνώρισαν τον κίνδυνο. Αλλά οι προειδοποιήσεις τους δεν εισακούστηκαν. Γιούλια Χιτς Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου 29 Ιανουαρίου - Τα σημαντικότερα γεγονότα σαν σήμερα - Όσα έγιναν στην Ελλάδα και τον κόσμο29/1/2023
757: Ο Αν Λουσάν, ηγέτης εξέγερσης εναντίον της δυναστείας Τανγκ, δολοφονείται από τον γιο του. 1696: Ο Μεγάλος Πέτρος γίνεται μόνος τσάρος της Ρωσίας, μετά τον θάνατο του Τσάρου Ιβάν του Ε’. 1829: Δύναμη 3.500 Τούρκων, υπό τον Μαχμούτ Πασά, επιτίθεται εναντίον της ΣΤ’ Χιλιαρχίας, υπό τον Μαυροβουνιώτη, στο Μαρτίνο Λοκρίδας. Τρεις σφοδρές επιθέσεις των Τούρκων αποκρούονται με επιτυχία. Οι Τούρκοι υποχωρούν στην Εύβοια, εγκαταλείποντας στο πεδίο της μάχης 200 νεκρούς. 1845: Δημοσιεύεται το ποίημα «Το Κοράκι» του Έντγκαρ Άλαν Πόε. 1861: Το Κάνσας γίνεται η 34η πολιτεία των ΗΠΑ. 1863: Πάνω από 400 Ινδιάνοι σφαγιάζονται από τον Αμερικανικό Στρατό στο Μπέαρ Ρίβερ του Αϊντάχο. 1870: Δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Αλήθεια» ότι το 1869 είναι το έτος εισαγωγής στην Ελλάδα του ποδηλάτου, του «περίεργου τούτου και δύσκολου άμα είδους παιδιάς και ταχυδρομίας», με εισαγωγείς του το βασιλιά Γεώργιο Α’ και τον Παύλο Δαμαλά, γιατρό και δήμαρχο Πειραιώς. 1886: Ο Γερμανός μηχανικός, Καρλ Μπεντς, λαμβάνει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το πρώτο βενζινοκίνητο αυτοκίνητο, βάζοντας τον «λίθο» για τη μετέπειτα αυτοκρατορία της Mercedes-Benz. 1891: Η πριγκίπισσα Λιλιουοκαλάνι ανακηρύσσεται βασίλισσα της Χαβάης. Θα είναι η τελευταία μονάρχης στην ιστορία της χώρας. 1897: Στη Γενική Συνέλευση των Κρητών στο Τζερμιάδο Λασιθίου, κηρύσσεται η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. 1897: Ο Ελληνικός Στόλος από έξι τορπιλοβόλα και το πλοίο «Σφακτηρία» αποπλέει από τον Πειραιά για ενίσχυση των Κρητών επαναστατών. 1900: Η Ιφιγένεια Συγγρού δωρίζει στο ελληνικό Δημόσιο 13 εκατομμύρια δραχμές για τη σκυρόστρωση των πλατειών και των κυριότερων δρόμων της Αθήνας. 1907: Ιδρύεται ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων και Βιοτεχνών (ΣΕΒ). 1911: Δριμύτατος χειμώνας σε ολόκληρη την Ελλάδα επιφέρει το θάνατο δύο ανθρώπων, αρκετούς τραυματισμούς, ναυάγια ατμόπλοιων και διακοπή στις συγκοινωνίες. 1916: Το Παρίσι βομβαρδίζεται για πρώτη φορά από γερμανικά ζέπελιν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. 1922: Διαλύεται η Ένωση που είχαν σχηματίσει η Κόστα Ρίκα, η Γουατεμάλα, η Ονδούρα και το Ελ Σαλβαδόρ. 1924: Ο Καρλ Τέιλορ πατεντάρει στο Κλίβελαντ του Οχάιο την πρώτη μηχανή που κατασκευάζει χωνάκια για παγωτό. 1941: Μετά τον θάνατο του δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ αναθέτει την πρωθυπουργία της Ελλάδας στον Αλέξανδρο Κορυζή. 1941: Τα ελληνικά στρατεύματα ολοκληρώνουν την κατάληψη της κορυφογραμμής Τρεμπεσίνας, στη Βόρειο Ήπειρο. 1942: Γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα καταλαμβάνουν τη Βεγγάζη, στη Λιβύη. 1942: Περού και Εκουαδόρ υπογράφουν τη συνθήκη του Ρίο, με την οποία διευθετούν τις συνοριακές διαφορές τους. 1945: Τερματίζεται η γερμανική κατοχή του Βελγίου. 1947: Φτάνει στην Αθήνα η εξεταστική επιτροπή του ΟΗΕ για να διερευνήσει τις καταγγελίες της κυβέρνησης εις βάρος της Βουλγαρίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Αλβανίας, για παροχή βοήθειας προς τους αντάρτες του «Δημοκρατικού Στρατού». 1949: Η Μεγάλη Βρετανία αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ. 1957: Ο Βενέδικτος εκλέγεται πατριάρχης Ιεροσολύμων. 1963: Απορρίπτεται η είσοδος της Μεγάλης Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, έπειτα από βέτο του προέδρου της Γαλλίας, Σαρλ ντε Γκολ. 1964: Πραγματοποιείται η τελετή έναρξης των 9ων Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Ίνσμπρουκ της Αυστρίας. Παίρνουν μέρος 1.096 αθλητές από 36 χώρες. Για πρώτη φορά στην ιστορία των αγώνων η Ολυμπιακή Φλόγα μεταφέρεται από την Αρχαία Ολυμπία. Περίπου 25.000 τόνοι χιόνι από τις υψηλότερες περιοχές των αυστριακών Άλπεων μεταφέρονται στο Ίνσμπρουκ, καθώς είχε να χιονίσει δύο μήνες. 1973: Επιβατικό αεροπλάνο Ilyushin της εταιρείας EgyptAir συντρίβεται στον Πενταδάκτυλο της Κύπρου, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους και οι 37 επιβαίνοντες. 1976: Βόμβα του «Επαναστατικού Λαϊκού Αγώνα» προκαλεί ζημιές στην έκθεση της βιομηχανίας «Πίτσος», στην Αθήνα. 1976: Δικαστήριο της Ρώμης χαρακτηρίζει ως προσβάλλουσα τα χρηστά ήθη την ταινία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι». Ο σκηνοθέτης, ο παραγωγός και οι ηθοποιοί της ταινίας, μεταξύ των οποίων και ο Μάρλο Μπράντο, απειλούνται με σύλληψη αν εμφανιστούν στην πόλη. 1979: Η 16χρονη, Μπρέντα Σπένσερ, σκοτώνει δύο άτομα και τραυματίζει άλλα εννέα, όταν πυροβολεί από το σπίτι της το παρακείμενο δημοτικό σχολείο του Κλίβελαντ, στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια. Το όπλο τής το είχε χαρίσει ο πατέρα της ως χριστουγεννιάτικο δώρο. Στους αστυνομικούς που τη συλλαμβάνουν δικαιολογείται με τη φράση «Δεν μου αρέσουν οι Δευτέρες» («I Don’t Like Mondays»). Με αφορμή το περιστατικό αυτό οι Boomtown Rats θα γράψουν το ομώνυμο τραγούδι. 1983: Η Ελλάδα αναγνωρίζει στις γυναίκες ίσα δικαιώματα, με την αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαίου. 1991: Πραγματοποιείται χτύπημα της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη» με ρουκέτα εναντίον της εταιρείας πετρελαιοειδών BP στη λεωφόρο Κηφισίας. 1996: Ο νέος πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κώστας Σημίτης, στέλνει μήνυμα προς την Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η χώρα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά, με αφορμή την κρίση των Ιμίων. Η ομόλογός του της γειτονικής χώρας, Τανσού Τσιλέρ, ζητά διαπραγματεύσεις για το καθεστώς των βραχονησίδων του Αιγαίου. Τουρκικά πολεμικά πλοία παραβιάζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα και πλησιάζουν τα Ίμια. Γίνονται διαβήματα από την Ελλάδα σε Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ. 1996: Η ιστορική όπερα της Βενετίας, «Λα Φενίτσε», καταστρέφεται από πυρκαγιά. Θα επαναλειτουργήσει στις αρχές του 2004, αφού δαπανηθούν εκατομμύρια δολάρια για την ανακατασκευή του 204 ετών θεάτρου. 1999: Ο ηγέτης του PKK, Αμπνουλάχ Οτσαλάν, φτάνει στην Αθήνα. Το αεροσκάφος που τον μετέφερε προσγειώθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1999, ημέρα Παρασκευή, στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. 2000: Την πρώτη ημέρα λειτουργίας του μετρό της Αθήνας, η χρήση του μέσου από το επιβατικό κοινό ξεπερνάει κάθε ρεκόρ. Μόνο μέχρι το μεσημέρι υπολογίζεται ότι σχεδόν 1.000.000 επιβάτες χρησιμοποίησαν το Μετρό. 2002: Στην ετήσια προεδρική ομιλία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, περιγράφει «καθεστώτα που στηρίζουν τον τρόμο» ως «άξονα του κακού». 2020: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει με ψήφους 621–49 την συμφωνία για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την σημερινή ημέρα να είναι η τελευταία που η Βρετανία εκπροσωπείται στο Κοινοβούλιο της ΕΕ. Σαν σήμερα 16 Ιανουαρίου συνέβησαν: Γεγονότα 27 π.Χ. – Η Ρωμαϊκή Σύγκλητος απονέμει τον τίτλο του Αυγούστου στον Γάιο Ιούλιο Καίσαρα Οκταβιανό, σηματοδοτώντας την αρχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. 929 – Ο εμίρης Αμπντ αρ-Ραχμάν Γ΄ ιδρύει το Χαλιφάτο της Κόρδοβας. 1120 – Λαμβάνει χώρα το Συμβούλιο της Ναμπλούς, καθιερώνοντας τους πρώτους σωζόμενους γραπτούς νόμους του σταυροφορικού Βασιλείου της Ιερουσαλήμ. 1362 – Καταιγίδα στη Βόρεια Θάλασσα προκαλεί τεράστια παλιρροϊκά κύματα που βυθίζουν τη γερμανική πόλη Ρούνγκχολτ στη νήσο Στραντ. 1547 – Ο Ιβάν Δ΄ της Ρωσίας γίνεται τσάρος της Ρωσίας. 1556 – Ο Φίλιππος Β΄ γίνεται βασιλιάς της Ισπανίας. 1605 – Εκδίδεται στη Μαδρίτη η πρώτη έκδοση του Δον Κιχώτη του Μιγκέλ ντε Θερβάντες. 1707 – Το Κοινοβούλιο της Σκωτίας επικυρώνει την Πράξη της Ένωσης, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία της Μεγάλης Βρετανίας. 1786 – Η Βιρτζίνια ψηφίζει το νομοσχέδιο για τη θρησκευτική ελευθερία, που συνέγραψε ο Τόμας Τζέφερσον. 1809 – Πόλεμος της Ιβηρικής Χερσονήσου: Οι Βρετανοί νικούν τους Γάλλους στη μάχη της Α Κορούνια. 1878 – Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1877-1878): Μάχη της Φιλιππούπολης. Μία ίλη δραγώνων του ρωσικού αυτοκρατορικού στρατού ελευθερώνει τη Φιλιππούπολη από την οθωμανική κυριαρχία. 1909 – Η αποστολή του Έρνεστ Σάκλετον βρίσκει τον μαγνητικό Νότιο Πόλο. 1920 – Τίθεται σε ισχύ η Ποτοαπαγόρευση στις Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω του Νόμου Βόλστεντ. 1945 – Ο Αδόλφος Χίτλερ εγκαθίσταται στο υπόγειο καταφύγιό του. 1969 – Ο Τσέχος φοιτητής Γιαν Πάλαχ αυτοπυρπολείται στην Πράγα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σύνθλιψη της Άνοιξης της Πράγας από τους Σοβιετικούς το προηγούμενο έτος. 1969 – Τα σοβιετικά διαστημικά σκάφη Σογιούζ 4 και Σογιούζ 5 εκτελούν την πρώτη πρόσδεση επανδρωμένου διαστημικού σκάφους σε τροχιά, την πρώτη μεταφορά πληρώματος από ένα διαστημικό όχημα σε ένα άλλο και τη μόνη φορά που μία τέτοια μεταφορά πραγματοποιείται με δραστηριότητα εκτός σκάφους. 1972 – Η ταχεία αμαξοστοιχία «Ακρόπολις Εξπρές», προερχόμενη από το Μόναχο, συγκρούεται μετωπικά με επιβατική αμαξοστοιχία («πόστα»), προερχόμενη από την Αθήνα, μεταξύ των χωριών Δοξαρά και Ορφανά της Λάρισας, με αποτέλεσμα 17 άνθρωποι να σκοτωθούν και 38 να τραυματιστούν. 1979 – Ο τελευταίος σάχης του Ιράν, Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί, εγκαταλείπει τη χώρα με την οικογένειά του και διαφεύγει στην Αίγυπτο. 1980 – Αρχίζει η δεύτερη μεγαλύτερη απεργία του κλάδου των τραπεζοϋπαλλήλων, που θα διαρκέσει έως τις 25 Φεβρουαρίου. Γνωστή ως απεργία των 39 ημερών, αφορά το ωράριο και την υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Τελικά, η ΟΤΟΕ θα επιβάλλει τις απόψεις της. 1992 – Η κυβέρνηση του Ελ Σαλβαδόρ και οι επαναστατικοί ηγέτες υπογράφουν στην Πόλη του Μεξικού τη Συμφωνία Ειρήνης του Τσαπουλτεπέκ, τερματίζοντας τον 12ετή εμφύλιο πόλεμο του Ελ Σαλβαδόρ που κόστισε τη ζωή περίπου 80.000 ανθρώπων. 1992 – Το Ειδικό Δικαστήριο εκδίδει την ετυμηγορία του για το σκάνδαλο της Τράπεζας Κρήτης. Ο Ανδρέας Παπανδρέου αθωώνεται με ψήφους 7-6, ενώ καταδικάζονται ο Δημήτρης Τσοβόλας σε φυλάκιση 2,5 ετών και ο Γιώργος Πέτσος σε φυλάκιση 12 μηνών. 2001 – Πυροβολείται ο Λοράν Ντεζιρέ Καμπιλά, πρόεδρος της Λαοκρατικής Δημοκρατίας του Κονγκό, στη διάρκεια αποτυχημένου πραξικοπήματος και πεθαίνει δυο ημέρες αργότερα. 2003 – Το διαστημικό λεωφορείο «Κολούμπια» απογειώνεται για την τελευταία του πτήση στο διάστημα. Θα διαλυθεί 16 μέρες αργότερα, εισερχόμενο στη γήινη ατμόσφαιρα. 2004 – Τίθεται σε ισχύ το νέο Σύνταγμα του Αφγανιστάν. 2005 – Ο Πρόεδρος της Κροατίας Στίπε Μέσιτς επανεκλέγεται για δεύτερη θητεία. Γεννήσεις 1093 – Γεννήθηκε ο Ισαάκιος Κομνηνός, Βυζαντινός σεβαστοκράτορας. 1749 – Γεννήθηκε ο Βιττόριο Αλφιέρι, Ιταλός δραματουργός. 1866 – Γεννήθηκε ο Πέρσι Πίλτσερ, Άγγλος εφευρέτης. 1875 – Γεννήθηκε ο Λέονορ Μικαέλις, Γερμανός βιοχημικός. 1893 – Γεννήθηκε ο Περικλής Βυζάντιος, Έλληνας ζωγράφος. 1920 – Γεννήθηκε ο Γουόλτερ Φρέντερικ Μόρισον, Αμερικανός εφευρέτης. 1946 – Γεννήθηκε ο Γκράχαμ Μάστερτον, Σκωτσέζος συγγραφέας. 1948 – Γεννήθηκε ο Τζον Κάρπεντερ, Αμερικανός σκηνοθέτης. 1961 – Γεννήθηκε ο Κέννεθ Σίβερτσεν, Νορβηγός συνθέτης, ποιητής και κωμικός. Θάνατοι 1327 – Πέθανε ο Νικηφόρος Χούμνος, Βυζαντινός λόγιος και αξιωματούχος. 1794 – Πέθανε ο Έντουαρντ Γκίμπον, Άγγλος ιστορικός. 1885 – Πέθανε ο Εντμόν Αμπού, Γάλλος συγγραφέας. 1886 – Πέθανε ο Αμίλκαρε Πονκιέλλι, Ιταλός συνθέτης. 1891 – Πέθανε ο Λεό Ντελίμπ, Γάλλος συνθέτης. 1892 – Πέθανε ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Έλληνας λόγιος. 1913 – Πέθανε ο Θαντέους Σ. Κ. Λόου, Αμερικανός χημικός και εφευρέτης. 1967 – Πέθανε ο Ρόμπερτ Βαν ντε Γκράαφ, Αμερικανός πυρηνικός φυσικός. 1975 – Πέθανε ο Θεόκλητος Καριπίδης, Έλληνας ποιητής και πολιτικός αγωνιστής. 1988 – Πέθανε ο Τομ Πάπας, Έλληνας επιχειρηματίας. 1998 – Πέθανε ο Δημήτρης Χορν, Έλληνας ηθοποιός. Οι φωτογραφίες του τέως Βασιλιά Κωνσταντίνου με τη βασιλική οικογένεια από τον Αύγουστο του 1990 είδαν ξανά το φως της δημοσιότητας. Οι royals και τα μέλη των βασιλικών οικογενειών διατηρούσαν και διατηρούν θερμές σχέσεις και μερικά από τα φωτογραφικά πλάνα του παρελθόντος ήρθαν ξανά στην επιφάνεια. O τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος είχε εξαιρετικές σχέσεις με τα υπόλοιπα μέλη των βασιλικών οικογενειών και αυτό αποδεικνύεται από τα φωτογραφικά καρέ. Ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ, τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, ο οποίος γεννήθηκε στην Αθήνα στο Παλαιό Ψυχικό στις 2 Ιουνίου 1940 και έφυγε από τη ζωή το βράδυ της Τρίτης σε ηλικία 83 ετών, είχε απολαύσει τις καλοκαιρινές ημέρες του τη δεκαετία του ’90 με τα υπόλοιπα μέλη της βασιλικής οικογένειας στη Μαγιόρκα. Δεν ήταν πάντως η πρώτη φορά που Κάρολος, Νταϊάνα και τα δύο τους παιδιά επισκέπτονταν την περιοχή της Μαγιόρκας. Στην παρακάτω φωτογραφία ο πρίγκιπας Κάρολος και η Νταϊάνα, πριγκίπισσα της Ουαλίας με τους γιους τους πρίγκιπα Ουίλιαμ και πρίγκιπα Χάρι απεικονίζονται ενώ έκαναν διακοπές στη Μαγιόρκα με την ισπανική βασιλική οικογένεια, στις 8 Αυγούστου 1987. Στις φωτογραφίες τα βασιλικά μέλη βρίσκονται στο σκάφος, το καλοκαίρι του 1990, από το ταξίδι τους στη Μαγιόρκα.Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, αδερφός της βασιλομήτωρ, Σοφίας της Ισπανίας, επομένως οι σχέσεις και οι κοινές διακοπές δεν μοιάζουν περίεργες εκ των πραγμάτων. Στο σκάφος και στις φωτογραφίες του Τιμ Γκράχαμ απεικονίζονται ο Φίλιππος Γλύξμπουργκ, η Άννα -Μαρία, ο Κωνσταντίνος, η Θεοδώρα, η πριγκίπισσα Νταιάνα, ο πρίγκιπας Κάρολος, και ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος, χαμογελαστοί και με άκρως καλοκαιρινή -και ξέγνοιαστη- διάθεση. Σε επόμενο κλικ, φαίνεται η Άννα Μαρία, σύζυγο του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, η κόρη τους Θεοδώρα,η πριγκίπισσα Νταϊάνα με τον Κάρολο ο βασιλιάς της Ισπανίας, Χουάν Κάρλος, οι μικροί τότε Χάρι και Γουίλιαμ, η βασίλισσα της Ισπανίας, Σοφία και οι κόρες της. Η δύναμη της εικόνας είναι πολύ πιο ισχυρή από χιλιάδες λέξεις και χιλιάδες δεξιοί ψηφοφόροι δεν μπορούν να ξεχάσουν τον τέως Βασιλιά Κωνσταντίνο Γλύξμπουργκ, να παρευρίσκεται υποβασταζόμενος στη Μητρόπολη Αθηνών όταν εκτίθεντο σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του πρώην πρωθυπουργού και επίτιμου προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, πατέρα του νυν πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Τότε ο τέως βασιλιάς, υποβασταζόμενος από τη σύζυγό του Άννα Μαρία, βγήκε από το αυτοκίνητο με αρκετούς από τους συγκεντρωμένους να τον υποδέχονται με θέρμη. Στη συνέχεια μπήκε στη Μητρόπολη για να αποδώσει το ύστατο χαίρε στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, βαθιά συγκινημένος και παρά τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε. Τώρα ο υιός Μητσοτάκη του το ανταποδίδει με μία «ιδιωτική» κηδεία ενώ με βάση κάθε κανόνα της Λογικής έπρεπε να ταφεί με τιμές αρχηγού κράτους, γιατί υπήρξε αρχηγός κράτους και φυσικά δεν θα τον τιμήσει με την ΦΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ως όφειλε στην κηδεία του. Μεγάλη μερίδα των δεξιών ψηφοφόρων είναι εξοργισμένη με τον πρωθυπουργό. Οι δεξιοί ψηφοφόροι εμφανίζονται διχασμένοι, αλλά αυτοί που υποστηρίζουν πως ο Κωνσταντίνος έπρεπε να ταφεί ως αρχηγός κράτους είναι αρκετοί για να κοστίσουν πάρα πολύ στη ΝΔ στις εκλογές που έρχονται. pronews.gr Το βράδυ της Τρίτης, «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών ο Κωνσταντίνος, ο τελευταίος Βασιλιάς της Ελλάδας μέχρι το ελληνικό δημοψήφισμα του 1974 και την κατάργηση της μοναρχίας και το έκτο μέλος της Δυναστείας των Γλύξμπουργκ που ιδρύθηκε από τον Γεώργιο Α. Δεν θα εξετάσουμε κατά πόσο η μοναρχία έκανε καλό ή κακό στην σύγχρονη Ελλάδα. Όπως όλα τα πράγματα στην ζωή έτσι και η μοναρχία έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Πώς, όμως, οι Γλύξμπουργκ που αποτελούν παρακλάδι του Οίκου του Γκλύξμπουργκ της Δανίας βρέθηκαν να διοικούν την μικρή αυτή μεσογειακή χώρα; Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε την συγγένεια που έχουν λίγο πολύ όλοι οι μονάρχες της Ευρώπης. Μία συγγένεια που κάνει τις χώρες τις οποίες κυβερνούν να έχουν στενή συμμαχία μεταξύ τους (αυτό είναι ένα πλεονέκτημα το οποίο η Ελλάδα το έχασε με την κατάργηση της βασιλευομένης δημοκρατίας το 1974). Το όνομά τους Glücksburg προέρχεται από την μικρή παραλιακή πόλη στη νότια, γερμανική πλευρά του φιόρδ του Φλένσμπουργκ, που χωρίζει τη Γερμανία από τη Δανία. Το 1460 το Γκλύξμπουργκ περιήλθε, ως μέρος των συνενωμένων Δανο-Γερμανικών δουκάτων Σλέσβιχ και Χόλσταϊν, στον Κόμη Χριστιανό Ζ΄ του Όλντενμπουργκ, που το 1448 οι Δανοί είχαν εκλέξει βασιλιά τους ως Χριστιανό Α΄, όπως είχαν κάνει και οι Νορβηγοί το 1450. Τότε η Νορβηγία και η Δανία αποτελούσαν ένα ενιαίο βασίλειο. Η γνωστή ως επανάσταση του Οκτωβρίου εκθρόνισε τον Όθωνα (6 ή 18/10/1862). Όταν πια αυτός επέστρεψε εσπευσμένα στην Αθήνα, όλα είχαν ήδη κριθεί και τελειώσει. Ο Βρετανός πρέσβης Σκάρλετ του προσέφερε το βρετανικό ατμόπλοιο “Σκύλλα”, επισπεύδοντας έτσι την αποχώρησή του από την Ελλάδα. Αμέσως μετά ξεκίνησε η αναζήτηση ενός βασιλιά «πιο κατάλληλου» και σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 22/1 ή 3/2/1830 ενός Βασιλιά που δεν θα ανήκε σε κανέναν από τους Οίκους των προστάτιδων δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία). Ο Βρετανός τραπεζίτης με καταγωγή από την Δανία Τσαρλς Χοακίμ Χάμπρο ήταν ο άνθρωπος που θα έκανε το συνοικέσιο μεταξύ του κενού ελληνικού στέμματος και ενός συμπατριώτη του. Αυτός δεν ήταν άλλος από τον πρίγκιπας Vilhelm, τον δευτερότοκο γιο του μετέπειτα βασιλιά της Δανίας Χριστιανού Θ. Ήταν απόγονος του Οίκου Σλέσβιχ – Χόλσταϊν – Ζόντερμπουργκ – Γλύξμπουργκ. Γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη στις 24 Δεκεμβρίου 1845. Το όνομα του νέου βασιλιά ήταν Χριστιανός – Γουλιέλμος – Φερδινάνδος – Αδόλφος. Ο θάνατος του Γεωργίου Α΄ και η ορκωμοσία του Κωνσταντίνου Α Ο ανυποψίαστος δεκαεπτάχρονος πρίγκιπας δεν είχε ιδέα για τα σχέδιά του μεντορά του, ο οποίος κάλεσε την ελληνική αντιπροσωπεία σε μία παλιά δανέζικη εκκλησία του Λονδίνου για μια κυριακάτικη λειτουργία στις 15 Ιουνίου, στην οποία προσκάλεσε και ολόκληρη τη δανέζικη κοινότητα της πόλης. Ο ανυποψίαστος δεκαεπτάχρονος πρίγκιπας οδηγήθηκε από τον νεωκόρο της εκκλησίας σε έναν χρυσό θρόνο μπροστά από την Αγία Τράπεζα, αλλά επέλεξε να καθίσει σε μια κανονική θέση. Σε κρυφές θέσεις πίσω από το όργανο είχε καθίσει διακριτικά και η ελληνική αντιπροσωπεία, παρακολουθώντας για πρώτη φορά τον υποψήφιο βασιλιά. Λίγο αργότερα, ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις και ο Wilhelm στέφεται ο Βασιλιάς Γεώργιος Α’ της Ελλάδας, πρώτο μέλος της Δυναστείας των Γλυξμπουργκ. Ο τραπεζίτης Τσαρλς Χοακίμ Χάμπρο είναι αυτός που χρηματοδοτεί και το ταξίδι του στην Ελλάδα με ενδιάμεσες επισκέψεις στην Βασίλισσα Βικτώρια στο Λονδίνο, στον Τσάρο Αλέξανδρο Β’ στην Αγία Πετρούπολη και στον Ναπολέοντα Γ’ στο Παρίσι. Τέλος, επιβιβάστηκε στο ελληνικό πολεμικό πλοίο από την Τουλόν και κατέφθασε στον Πειραιά στις 18 ή 3/10/1863. Με την ενθρόνισή του τον Νοέμβριο 1863 έλαβε το όνομα Γεώργιος. Ήταν ο μακροβιότερος βασιλιάς και «θεμελιωτής» του βασιλικού Οίκου των Γλύξμπουργκ. Ακολούθησε ο γιός του Κωνσταντίνος που πήρε το όνομά του παππού του και μεγάλου δούκα Κωνσταντίνου της Ρωσίας. Τρίτος στο θρόνο ήταν ο δευτερότοκος γιος του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ και της βασίλισσας Σοφίας Αλέξανδρος Α’. Ακολουθεί ο Παύλος, το τέταρτο κατά σειρά παιδί του τότε Διαδόχου Κωνσταντίνου και της συζύγου του Πριγκίπισσας Σοφίας. Τελευταίος ο γιός του Παύλου, Κωνσταντίνος Γλυξμπουργκ, ο οποίος έμελλε να αποτελέσει και τον επίλογο της δυναστείας του στη χώρα. Ο Νίκολα Τέσλα ήταν Σέρβο-Αμερικανός εφευρέτης, μηχανολόγος και ηλεκτρολόγος μηχανικός. Ο σέρβος φυσικός και εφευρέτης Νίκολα Τέσλα (Nikola Tesla) γεννήθηκε στις 9 Ιουλίου του 1856, στο χωριό Smiljan, στην επαρχία Lika της Κροατίας. Εκεί ολοκλήρωσε τη στοιχειώδη εκπαίδευσή του, συνέχισε τις σπουδές του στο πολυτεχνικό σχολείο του Γκρας και τις ολοκλήρωσε στο πανεπιστήμιο της Πράγας. Εργάστηκε ως ηλεκτρικός μηχανικός στη Γερμανία, την Ουγγαρία και τη Γαλλία, πριν μεταναστεύσει στις ΗΠΑ το 1884. Στη Νέα Υόρκη εργάστηκε δίπλα στον Τόμας Έντισον, βελτιώνοντας πολλές από τις εφευρέσεις του. Όμως, οι διαφορές στο ύφος μεταξύ των δύο ανδρών οδήγησαν σύντομα στο χωρισμό τους. Ο Τέσλα παραιτήθηκε το 1885 και ίδρυσε τη δική του εταιρία «Tesla Arc Light Company». Από το 1887 ως το 1894 σχεδίασε και κατοχύρωσε δεκάδες ευρεσιτεχνίες, συνεργαζόμενος με τον μεγαλοεπιχειρηματία Τζορτζ Ουέστινγκχαουζ, ο οποίος αγόρασε τα δικαιώματα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στο σύστημα θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού. Η αντίστροφη μέτρηση για τον μεγάλο επιστήμονα άρχισε το 1895. Λόγω οικονομικών δυσκολιών, η εταιρία του χρεοκόπησε. Με το πέρασμα του χρόνου, ο Τέσλα γινόταν όλο και πιο εκκεντρικός και κλειστός χαρακτήρας, ενώ συνήθιζε να περνάει όλη τη μέρα του πειραματιζόμενος με τα ραδιοκύματα, αλλά και με σεισμικά μηχανήματα, που ο ίδιος είχε κατασκευάσει. Ο Τέσλα προσέφερε στην ανθρωπότητα εφευρέσεις όπως το εναλλασσόμενο ρεύμα, το πολυφασικό σύστημα, το πηνίο τέσλα, την ακτινογραφία, τα ραδιοκύματα, το ραδιόφωνο, το ραντάρ κ.α., ανοίγοντας το δρόμο για τον εξηλεκτρισμό του πλανήτη. Το 1912 του απονεμήθηκε από κοινού με τον Τόμας Έντισον το βραβείο Νόμπελ Φυσικής. Ωστόσο, αρνήθηκε να το δεχτεί, θεωρώντας υποτιμητικό το γεγονός ότι μοιραζόταν το βραβείο με «έναν απλό εφευρέτη». Ο προφήτης του 21ου αιώνα, όπως θεωρείται από πολλούς, πέθανε φτωχός και ξεχασμένος απ’ όλους, στις 7 Ιανουαρίου του 1943, σ’ ένα ξενοδοχείο της Νέας Υόρκης από θρόμβωση της στεφανιαίας. Βρέθηκε νεκρός δύο μέρες αργότερα καθώς είχε κρεμάσει στην πόρτα του δωματίου του την επιγραφή «Μην ενοχλείτε». Μετά το θάνατό του, το όνομά του δόθηκε στη μονάδα μέτρησης της Μαγνητικής Επαγωγής πεδίου, ενώ η κληρονομιά του -70.000 επιστολές, 31.522 προσωπικά ντοκουμέντα, 5.297 τεχνικά σχέδια, 12.832 αποκόμματα περιοδικών, 1.000 φωτογραφίες, 40 βραβεία και διπλώματα- φυλάσσεται σήμερα στο Μουσείο Νίκολα Τέσλα στο Βελιγράδι. Τα υπάρχοντά του, μεταξύ αυτών και οι σημειώσεις του γύρω από τις έρευνές του, περισυνέλεξε το FBI, τα οποία και ανέλυσε ο καθηγητής του ΜΙΤ και ηλεκτρολόγος μηχανικός Τζον Τραμπ καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως παρά τις ιδέες του γύρω από την παραγωγή και ασύρματη μετάδοση ενέργειας, δεν είχε ανακαλύψει καμία εφαρμόσιμη μέθοδο. Όσοι έχετε κοιτάξει μια παλιά φωτογραφία, ξέρετε τις ασπρόμαυρες, θα έχετε -πιθανώς- παρατηρήσει πως οι άνθρωποι που απεικονίζονται σε αυτές δεν χαμογελούν. Είναι κάτι που δεν το διακρίνεις με την πρώτη ματιά. Αλλά αν παρατηρήσεις το φαινόμενο, θα το διαπιστώσεις. Και έπειτα θα αρχίσεις να αναρωτιέσαι. Γιατί συμβαίνει αυτό; Σε αυτό το ερώτημα θέλησε να απαντήσει ο Dylan Page, γνωστός χρήστης του TikTok. Όπως αναφέρει τότε στον κόσμο δεν άρεσαν οι φωτογραφίες. Ήταν μια τεχνολογία που δεν την καταλάβαιναν. Επιπλέον, τα πρότυπα ομορφιάς ήταν διαφορετικά τότε. Το μικρό στόμα ήταν στην πραγματικότητα το επιθυμητό, ενώ και η στοματική υγιεινή δεν ήταν όπως σήμερα. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκείνη την εποχή είχαν δόντια χαλασμένα και είχαν σαπίσει. Τέλος, ένας άλλος απλός λόγος ήταν πως για την λήψη μια φωτογραφίας χρειαζόταν αρκετός χρόνος και συγκεκριμένα έως και 15 λεπτά. Πράγμα που σημαίνει ότι το να κρατάει κάποιος το πρόσωπό του σε μια θέση, για τόση ώρα, ήταν άκρως κουραστικό. Ο μύθος του Άγιου Βασίλη αποτελεί ίσως την πιο διάσημη φιγούρα, που ξεπηδά από την χριστιανική παράδοση και η οποία αναφέρεται πλέον σε όλο τον κόσμο. Η παράδοση του γενειοφόρου με την κόκκινη κάπα και τους ταράνδους, θέλει τον εύθυμο Άγιο Βασίλη να εισβάλει στα σπίτια από τις καμινάδες την Παραμονή των Χριστουγέννων και όχι την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς όπως συμβαίνει με τα ελληνικά σπίτια. Όσο κι αν πολλοί μπορεί να δυσανασχετούν με τον ξενόφερτο Άγιο Βασίλη που μοιάζει να απομακρύνεται από τα ήθη και τα έθιμα της ελληνικής παράδοσης, στην πραγματικότητα, η ιστορία και ο μύθος του Άη Βασίλη έχει τις ρίζες της κι αυτή στην ελληνορθόδοξη παράδοση. Όχι, δεν είναι ο Άγιος Βασίλειος, ο ιερέας από την Καισάρεια, αλλά ο Άγιος Νικόλαος που ενέπνευσε την ιστορία του ασπρομάλλη άνδρα που πετά στους αιθέρες για να μοιράσει δώρα σε όλο τον κόσμο. Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε, όπως διαβάζουμε στη Wikipedia, το 270 μ.Χ. στα Πάταρα της Λυκίας, στη Μικρά Ασία, από Έλληνες γονείς ευσεβείς και εύπορους και έτυχε επιμελημένης μόρφωσης. Σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και κληρονόμος μιας μεγάλης περιουσίας. Από πολύ νωρίς είχε αφιερωθεί στα Θεία, μετά την μετάβασή του στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσει τον Τίμιο Σταυρό και τον Πανάγιο Τάφο. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του χειροτονήθηκε ιερέας. Στην αρχή αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο και έγινε ηγούμενος της Μονής Σιών στα Μύρα της Λυκίας. Όταν απεβίωσε ο τότε Αρχιεπίσκοπος Μύρων της Λυκίας, οι επίσκοποι, δια θεϊκής αποκάλυψης, αναγόρευσαν Αρχιεπίσκοπο τον Νικόλαο. Η μορφή του Αγίου Νικολάου αποτελεί ηγεμονική σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως η Ρωσία, η Αυστία, το Βέλγιο και η Γερμανία. Ωστόσο, είναι οι Ολλανδοί που θα χτίσουν πάνω στον Άγιο τις πρώτες ιστορίες που θα οδηγήσουν στον μύθο του Άη Βασίλη. Ο Σιντ-Νικολάας, όπως τον αποκαλούσαν υπήρξε τιμώμενο πρόσωπο κάθε χρόνο στην μεγάλη γιορτή της 6ης Δεκεμβρίου, με του πιστούς Ολλανδούς να πιστεύουν πως ο Άγιος του επισκεπτόταν το εκείνο το κρύο βράδυ του Δεκεμβρίου. Φορώντας άμφια και ένα κωνικό επισκοπικό καπέλο, ο Άγιος περιδιάβαινε τους δρόμους επάνω στο γαϊδουράκι του και μοίραζε δώρα στα παιδιά. Από εκείνα τα χρόνια, την περίοδο του Μεσαίωνα, τα παιδιά άφηναν γάλα και μπισκότα στον Άγιο, ενώ έβαζαν στα παραδοσιακά ξύλινα ολλανδικά παπούτσια τους άχυρο για το γαϊδουράκι του. Την επόμενη μέρα, τρισευτυχισμένα τα παιδιά διαπίστωναν πως το σανό είχε φαγωθεί και στη θέση του, ο Άγιος είχε αφήσει δώρα και λιχουδιές. Πριν καθιερωθεί με το όνομα Νέα Υόρκη, η πόλη που ελέγχονταν από τους Ολλανδούς και έφερε το όνομα Νέο Άμστερνταμ. Ήδη από το 1664, ο μύθος του Αγίου Νικολάου μετοίκησε μαζί με τους πιστούς στην Αμερική. Μάλιστα, ακόμη και μετά την «εξαγγλοποίηση» της πόλης, μια ομάδα Ολλανδών διανοουμένων, οι Νίκερμπόκερς, ανέλαβαν να διατηρήσουν ζωντανά τα ήθη και τα έθιμα της πατρίδας τους στη Νέα Υόρκη. Ήταν ο Ουάσιγκτον Ίρβινγκ, εξέχων μέλος των Νίκερμποκερς που περιέλαβε στο βιβλίο του δεκάδες αναφορές στον Σίντερ Κλάας, όπως αποκαλούσε τον Σιντ Νικολάς, που πετούσε ένα βράδυ του χρόνου με το βαγόνι του πάνω από τη Νέα Υόρκη και άφηνε δώρα μέσα από τις καμινάδες των σπιτιών. Η ζωηρή φαντασία του Ίρβινγκ σε συνδυασμό με την πλούσια παράδοση, έκανε την ιστορία του γνωστή στου Νεοϋορκέζους που αποκαλούσαν ήδη τον γενναιόδωρο Άγιο, Σάντα Κλάους. Αν υπάρχει όμως ένα ποίημα-παραμύθι που διαμόρφωσε όσο κανένα άλλο την ιστορία του Άη Βασίλη όπως την γνωρίζει όλος ο κόσμος σήμερα, αυτό είναι του Κλέμεντ Κλαρκ Μουρ. Φίλος του Ίρβινγκ που θέλησε να γράψει ένα όμορφο ποίημα για εκείνον και την οικογένειά του. Αρχικά, το ποίημα είχε τίτλο «Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο» πριν γίνει ευρέως γνωστό ως το κλασικό «Η Νύχτα πριν τα Χριστούγεννα». Σε αυτό η επίσκεψη του Αη Βασίλη τοποθετείται για πρώτη φορά την Παραμονή των Χριστουγέννων, ενώ στη θέση των ξύλιων παπουτσιών, ο Μουρ φαντάζεται πλεχτές κάλτσες κρεμασμένες στο τζάκι. Ταυτόχρονα, το βαγόνι μετατρέπεται σε μικρό έλκηθρο το οποίο σέρνουν τάρανδοι. Η εικόνα αυτή θα εντυπωθεί για πάντα στον αστικό μύθο του Άη Βασίλη που έτσι αποκτά τη φήμη πως έρχεται από τον βορά (πολύ πριν πολιτογραφηθεί Φινλανδός από το Ροβανιέμι). Αν και ο δημιουργός του δεν επιθυμούσε την δημοσίευσή του ποιήματος, αυτό κυκλοφόρησε ανώνυμα στις 23 Δεκεμβρίου του 1823. Λέγεται πως ήταν η σύζυγος του Μουρ, Καταρίνε Τέιλορ που ενθουσιάστηκε τόσο από την ιστορία, που έστειλε αντίγραφα σε διάφορους φίλους. Ο μύθος του Άη Βασίλη που πετά με ταράνδους και μοιράζει δώρα έχει πλέον γίνει κτήμα των Νεοϋορκέζων. Ωστόσο, η εικόνα του δεν είναι συγκεκριμένη. Άλλες φορές μοιάζει με μικρόσωμο ξωτικό, κάτι που εξηγεί και την ευελιξία με την οποία χωρά στις καμινάδες και άλλες με μεγαλόσωμο άνδρα. Πολλές φορές πάλι η κάπα του είναι πράσινη και άλλες κόκκινη. Το 1863, το περιοδικό Harper’s Weekly προσέλαβε έναν 21χρονο σκιτσογράφο, προκειμένου να φτιάξει εικόνες του Άη Βασίλη να επισκέπτεται Αμερικανούς στρατιώτες στον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο. Ο Τόμας Ναστ, όπως ήταν το όνομα του σκιτσογράφου εμπνεύστηκε από το ποίημα του Μουρ και σχεδίασε έναν μεγαλόσωμο, ευτραφή άνδρα με λευκή γενειάδα και ροδαλά μαγουλάκια. Η κάπα του μάλιστα έμοιαζε πολύ με την αστερόεσσα, τη σημαία των ΗΠΑ. «Το σκίτσο αναπτέρωσε το ηθικό των στρατιωτών και των πολιτών γιατί έδειχνε πως το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν χάθηκε στον εμφύλιο πόλεμο», έγραφε ο ιστορικός Τζέιμς Ρόμπερτσον. Το εγχείρημα ήταν τόσο πετυχημένο, που ο Ναστ συνέχιζε να ζωγραφίζει με πανομοιότυπο τρόπο τον Άη Βασίλη επί 40 ολόκληρα χρόνια. Με τον καιρό βέβαια, η κάπα που παρέπεμπε στην αμερικανική σημαία αντικαταστάθηκε από μια ζεστή, μάλλινη κατακόκκινη φορεσιά. Λέγεται πως στην Ελλάδα, η εικόνα του τροφαντού Άη Βασίλη ήρθε τις δεκαετίες του 50 και του ’60, από ομογενείς που βρίσκονταν στην Αμερική. Ο «δυτικότροπος» Άγιος Βασίλης άρχισε να μπαίνει με καρτ-ποστάλ στα σπίτια των αστικών οικογενειών και σύντομα πήρε τη θέση του στα ελληνικά Χριστούγεννα, αλλάζοντας όμως όνομα και ημερομηνία που επισκέπτεται τα σπίτια. |
APXEIO
April 2024
Click to set custom HTML
|