ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΗ Λ. ΟΜΗΡΟΥ* Στις 22 Αυγούστου του 1991 επιδόθηκε στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Γιώργο Βασιλείου και στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου ένα άκρως σημαντικό υπόμνημα των διαπρεπών καθηγητών του Συνταγματικού Δικαίου Αριστόβουλου Μάνεση, Δημήτρη Τσάτσου και Γιώργου Παπαδημητρίου, που αφορούν σε συνταγματικά ζητήματα που ετίθεντο από το Σχέδιο Ντε Κουεγιάρ για λύση του Κυπριακού προβλήματος. Με αφορμή το θάνατο, το 2000, του καθηγητή και μέλους της Ακαδημίας Αθηνών Αριστόβουλου Μάνεση, ο Μιχαλάκης Τριανταφυλλίδης με σημείωμα του ημερ. 19.2.2001, κοινοποίησε σε όλα τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου και στα μέλη της τότε λειτουργούσας Ειδικής Επιτροπής Εργασίας του Εθνικού Συμβουλίου, το υπόμνημα των Ελλήνων καθηγητών για αξιοποίηση σε σχέση με τις τρέχουσες, τότε, αλλά και επικείμενες εξελίξεις του Κυπριακού
Το υπόμνημα αυτό δεν έπαψε ποσώς να είναι και σήμερα επίκαιρο. Αντίθετα, με τις διαπραγματεύσεις να έχουν εισέλθει σε κρίσιμο στάδιο, το περιεχόμενο του υπομνήματος αποκτά ιδιαίτερη χρησιμότητα. Οι διακεκριμένοι συνταγματολόγοι Μάνεσης, Τσάτσος και Παπαδημητρίου εστιάζουν το υπόμνημα τους στις τρεις βασικές αρχές επί των οποίων θα πρέπει να εδράζεται μια ορθόδοξη ομοσπονδιακή πολιτεία. Στη δημοκρατική αρχή, την ομοσπονδιακή αρχή και την αρχή του κράτους δικαίου. Παρ’ όλο που η ανάλυση των τριών αυτών βασικών αρχών γίνεται σε συνάρτηση με το Σχέδιο Ντε Κουεγιάρ, εν τούτοις η εφαρμογή τους δεν παύει να είναι αναγκαία σε κάθε ορθόδοξο και δημοκρατικό ομοσπονδιακό πολίτευμα. «Η πλειοψηφία έρμαιο της μειοψηφίας» Στο υπόμνημα, σε σχέση με την πρώτη αρχή, τη δημοκρατική, γίνεται αναφορά στην απουσία αναφοράς της και ιδίως εκείνης της λαϊκής κυριαρχίας, από το τότε προταθέν σχέδιο λύσης Ντε Κουεγιάρ. Τονίζεται ότι η παράκαμψη του κανόνα της πλειοψηφίας, οδηγεί αναπόδραστα στην αδυναμία λειτουργίας της δημοκρατικής αρχής. Αντίθετα, με την «αρχή του ισότιμου συνεταιρισμού», υπονοείται η ισότιμη προέλευση της εξουσίας από τις δύο κοινότητες και συνακόλουθα η ισότιμη κατανομή εξουσίας μεταξύ των εκπροσώπων της, κατά παραβίαση των πληθυσμιακών δεδομένων. Η «δυαδική αρχή», όπως την ονομάζουν, που διαχέεται στην Εκτελεστική, Νομοθετική και Δικαστική Εξουσία, οδηγεί σε παράκαμψη και της μόνιμης πρόνοιας των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας περί πολιτικής ισότητας, που ωστόσο δεν συνεπάγεται και την ποσοτική της εκδοχή. Αλλ΄ ούτε και την ποιοτική της εκδοχή, με την πρόβλεψη ασφαλιστικών δικλείδων υπέρ της Τ/Κ κοινότητας, που αν υιοθετηθεί, θα οδηγήσει σε πλήρη παράλυση την πολιτεία. Χαρακτηριστικά δε αναφέρουν ότι σε μια τέτοια περίπτωση «η πλειοψηφία θα καταστεί, με την εξαναγκασμένη συναίνεση της, έρμαιο της μειοψηφίας». Σε ότι αφορά την ομοσπονδιακή αρχή, οι τρεις συνταγματολόγοι, σημειώνουν και υπογραμμίζουν ότι η υπό διαμόρφωση ομοσπονδιακή δημοκρατία, όπως προεβλέπετο στο Σχέδιο Ντε Κουεγιάρ, οδηγούσε σε «δύο ισότιμα ομόσπονδα κράτη με ταυτόσημες εξουσίες και αρμοδιότητες», η δε εφαρμογή της δικοινοτικότητας και της διζωνικότητας, ως αποτυπωνόταν στις πρόνοιες του Σχεδίου, θα ισοδυναμούσε με την «επιβολή μιας κάθετης και διαμπερούς διαιρετικής τομής» στη Δημοκρατία. Τόσο από κοινωνική και γεωγραφική, όσο επίσης και από πολιτειακή άποψη. Και ότι η εφαρμογή του προτεινόμενου ιδιόρρυθμου ομοσπονδιακού συστήματος στην Κύπρο θα ήταν απολύτως ξένη προς το ιστορικό νόημα της ομοσπονδιακής αρχής. Λύση ασύμβατη με τα σύγχρονα πολιτεύματα Τέλος, σε ότι αφορά την αρχή του κράτους Δικαίου, οι τρεις καθηγητές, τονίζουν ότι, οι περιορισμοί που ετίθεντο στο Σχέδιο ντε Κουεγιάρ ως προς την άσκηση των τριών βασικών ελευθεριών και ειδικότερα της ελευθερίας εγκατάστασης και το δικαίωμα ιδιοκτησίας, θα οδηγούσαν σε μια μη δικαιοκρατούμενη πολιτεία, κατά τρόπο αποκλίνοντα από τους σχετικούς κανόνες που συναντώνται στα εθνικά συντάγματα και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών. Συμπερασματικά οι τρεις Έλληνες συνταγματολόγοι, που δυστυχώς έφυγαν από τη ζωή, καταλήγουν με την υπόδειξη ότι μια τέτοια συνταγματική λύση θα ήταν ασύμβατη με θεμελιώδεις αρχές στις οποίες εδράζονται τα σύγχρονα πολιτεύματα, ως προϊόντα του ευρωπαϊκού πολιτισμού και επί πλέον η καταλυτική συνέπεια θα ήταν η αδυναμία λειτουργίας, στην πράξη, της προτεινόμενης ανιστόρητης συνταγματικής δομής. Μπορεί το υπόμνημα αυτό να εκπονήθηκε και να συντάχθηκε το 1991 και να αφορούσε ένα σχέδιο λύσης το οποίο ανήκει πλέον στην ιστορία, ωστόσο οι τρεις βασικές αρχές στις οποίες οι συγγραφείς εστιάζουν την ανάλυση τους, έχουν διαχρονική ισχύ και αξία. Είναι δε αναγκαία η αξιοποίηση του στη σημερινή συγκυρία των εξελίξεων, με τις συνομιλίες να βρίσκονται σε σημείο καμπής όσον αφορά όχι μόνο τη διεθνή πτυχή αλλά και τη συνταγματική δομή της πολιτείας. Ως πολύτιμος οδηγός μιας ορθής διαπραγμάτευσης. Για να μην οδηγηθούμε σε μια συνταγματική λύση, η οποία, επειδή θα απομακρύνεται δραστικά από τις τρεις πιο πάνω αρχές, «θα είναι καταδικασμένη σε αποτυχία». Και το χειρότερο, σε κατάρρευση και σε νέα δεινά τον Κυπριακό λαό. *Τέως προέδρου Βουλής των Αντιπροσώπων Φωτογραφία: Η πρώην Πρωθυπουργός της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ με τον Χαβιέρ Πέρες ντε Κουεγιάρ, 1986
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
April 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|