ΤΟΥ ΔΡΑ ΑΝΤΩΝΗ ΣΤ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ* Με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου και την συζήτηση που επακολούθησε αυτών τόσο στο εσωτερικό της Τουρκίας όσο και στην Ελλάδα σε σχέση με την Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, κρίνεται ωφέλιμο να θυμηθούμε το τι αυτή περιελάμβανε στα 143 άρθρα που την διαλαμβάνουν. Τονίζεται εξ υπαρχής ότι η Συνθήκη της Λωζάνης, που υπογράφτηκε στην ομώνυμη πόλη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Βρετανική Αυτοκρατορία, την Γαλλία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, την Ρουμανία και το Σερβο-κροατο-σλοβενικό κράτος αφενός και την Τουρκία αφ’ ετέρου, θέτει, ουσιαστικά, τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Η Συνθήκη αποκαθιστά την ειρήνη μεταξύ των συμβαλλομένων μερών και ορίζει τα σύνορα της Τουρκίας με την Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Συρία και το Ιράκ. Επικυρώνει, επίσης, την κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά της Ανατολικής Μεσογείου, εκτός της Ίμβρου, Τενέδου και των Λαγουσών νήσων (Μακρυών), που θα απολαμβάνουν, όμως, σύμφωνα με την Συνθήκη, ειδική διοικητική οργάνωση που θα διασφαλίζει τα δικαιώματα του μη μουσουλμανικού ιθαγενή πληθυσμού. Σημαντικής σημασίας είναι το Άρθρο 16 της Συνθήκης στην βάση του οποίου η Τουρκία παραιτείται από οποιονδήποτε τίτλο ή οποιοδήποτε δικαίωμα επί των εδαφών και των νήσων που αναφέρονται στην Συνθήκη.
Η Συνθήκη της Λωζάνης περιελάμβανε πρόνοιες που αφορούν και στην Κύπρο, σύμφωνα με τις οποίες η Τουρκία αναγνώριζε την προσάρτηση της Κύπρου στην Βρετανία, ως αυτή ανακηρύχθηκε την 5η Νοεμβρίου 1914, και το ότι οι Τούρκοι κάτοικοι της Κύπρου θα αποκτούσαν την βρετανική ιθαγένεια, αποβάλλοντας την τουρκική, ενώ όσοι θα επέλεγαν εντός δυο χρόνων από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης την τουρκική ιθαγένεια θα έπρεπε να εγκαταλείψουν την Κύπρο εντός δώδεκα μηνών. Η Συνθήκη της Λωζάνης προνοεί επίσης την ελευθερία διέλευσης και πλου, μέσω θάλασσας ή αέρα, εντός των στενών του Ελλησπόντου, της Προποντίδας και του Βοσπόρου. Ειδικό τμήμα της Συνθήκης (Τμήμα Ε), αναφέρεται στην υποχρέωση της Τουρκίας να παράσχει προστασία στις μειονότητες που ζουν εντός της επικράτειάς της, όπως αυτή ορίζεται στη Συνθήκη, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών και αστικών τους δικαιωμάτων αλλά και των θρησκευτικών τους. Οι υποχρεώσεις μάλιστα αυτές της Τουρκίας είναι υποχρεώσεις «διεθνούς συμφέροντος» όπως αναφέρεται ρητά στη Συνθήκη. Βασική αρχή του διεθνούς δικαίου είναι η αρχή pacta sunt servanda – ότι δηλαδή τα συμφωνηθέντα θα πρέπει να τηρούνται, και σε καμία περίπτωση η Τουρκία δεν δικαιολογείται να θέτει θέμα «εξαπάτησης», όπως δήλωσε ο Ερντογάν, ή ζήτημα αναθεώρησης της Συνθήκης, η οποία παραμένει νομικά δεσμευτική. Οι όποιες επιβουλές της Τουρκίας στο Αιγαίο είναι παράνομες και κανένα ζήτημα επαναχάραξης των συνόρων στο Αιγαίο δεν υπάρχει. Οι δε δηλώσεις του Ερντογάν γίνονται σε ένα κρίσιμο σημείο για τις συνομιλίες για το κυπριακό πρόβλημα, γεγονός που υπό τις περιστάσεις κρίνεται ως ανησυχητικό, ειδικά ως προς την στάση της Τουρκίας σε σχέση με την επίλυσή του. * Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
April 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|