Ριψοκίνδυνο πείραμα αποκαλύπτει τι κάνει τα φίδια να επιτίθενται. Το έκανε για χάρη της επιστήμης: Θέλοντας να μάθει τι είναι αυτό που κάνει ορισμένα είδη φιδιών πιο επιθετικά από άλλα, ο βραζιλιάνος ερπετολόγος Χοάο Μιγκέλ Άλβες-Νούνες πάτησε εσκεμμένα μια από τις επικίνδυνες οχιές του κόσμου 40.000 φορές. Τα ευρήματα του ασυνήθιστου πειράματος, λέει ο ίδιος στον δικτυακό τόπο του Science, θα βοηθήσουν τις αρχές της Βραζιλίας να προβλέψουν πού και πότε μπορεί να σημειωθούν δήγματα φιδιών ώστε να διανέμουν αντιοφικό ορό στα αντίστοιχα τοπικά νοσοκομεία. «Ο καλύτερος τρόπος να ερευνήσει κανείς το θέμα είναι να βάλεις τα φίδια και τον άνθρωπο μαζί στον ίδιο χώρο» είπε ο Άλβες Νούνες, ερευνητής του Ινστιτούρτου Μπουτάνταν στη Βραζιλία. «Σε αυτή την περίπτωση, ο άνθρωπος ήμουν εγώ. Βάλαμε τα φίδια σε ένα ρινγκ στο πάτωμα του εργαστηρίου μας μέχρι να το συνηθίσουν, και μετά μπήκα εγώ φορώντας προστατευτικές μπότες». «Πλησίαζα τα φίδια και τα πατούσα ελαφρά με το πόδι. Δεν έβαζα όλο μου το βάρος για να μην τα τραυματίσω. Εξέτασα 116 ζώα και πάτησα 30 φορές κάθε ζώο, οπότε το σύνολο είναι 40.480 πατημασιές». Στον λάκκο με τα φίδια Τα «ζώα» στα οποία αναφέρεται ήταν «τζαραράκα», γνωστά και ως βόθροπες (Bothrops jararaca), ένα άκρως επικίνδυνο είδος οχιάς, της οποίας το δηλητήριο εμποδίζει την πήξη του αίματος και μπορεί να προκαλέσει ακατάσχετη εσωτερική αιμορραγία και νεφρική ανεπάρκεια. Στη Βραζιλία, το τζαραράκα ευθυνόταν για τα μισά δήγματα φιδιών από το 1902 έως το 1945, σύμφωνα με προηγούμενη μελέτη. Ωστόσο μια από τις τοξίνες του δηλητηρίου του αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη φαρμάκου για την υπέρταση και τη συμφορητική καρδιοπάθεια. «Όταν έκανα τις πρώτες δοκιμές με κροταλίες, ένας τρύπησε τη μπότα και με δάγκωσε» Ο Άλβες Νούνες δεν έχει ακόμα δημοσιεύσει τα αποτελέσματα του επικίνδυνου πειράματος, λέει όμως ότι «όσο μικρότερο το ζώο, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να σε δαγκώσει. Επίσης, «τα θηλυκά είναι πιο επιθετικά και πιο πιθανό να δαγκώσουν, ειδικά αν είναι μικρά σε ηλικία και στη διάρκεια της ημέρας. «Διαπιστώσαμε ακόμα ότι τα ζώα γίνονται πιο επιθετικά στις υψηλές θερμοκρασίες» «Αυτό βρίσκεται σε συμφωνία με τα επιδημιολογικά δεδομένα που συγκεντρώνουν τα νοσοκομεία για δήγματα φιδιών» επισήμανε ο ερευνητής. «Στο Σάο Πάολο, τα περισσότερα περιστατικά καταγράφονται το καλοκαίρι, κυρίως με μικρότερα, θηλυκά φίδια. Διαπιστώσαμε επίσης πως υπάρχει διαφορά ανάλογα με το πού αγγίζεις το σώμα του φιδιού όταν το πατήσεις. Όταν είναι κοντά στο κεφάλι, η πιθανότητα αμυντικού δείγματος είναι πολύ μεγαλύτερη». Τα ευρήματα επιτρέπουν να προβλεφθούν οι περιοχές όπου είναι πιθανότερο να σημειωθούν τέτοια περιστατικά, ώστε να σταλεί αντιοφικός ορός στα τοπικά νοσοκομεία. Ο ορός υπάρχει σε μικρές σχετικά ποσότητες και δεν είναι δυνατό να διανεμηθεί παντού, εξήγησε ο Άλβες Νούνες. Ατύχημα Ο νεαρός ερπετολόγος λέει ότι αισθανόταν ασφαλής στη διάρκεια του πειράματος, καθώς φορούσε δερμάτινες μπότες που είχαν καλυφθεί με αφρό μέχρι πάνω από το γόνατο. «Παρόλα αυτά, όταν έκανα τις πρώτες δοκιμές με κροταλίες, ένας τρύπησε τη μπότα και με δάγκωσε» παραδέχεται. Δέχτηκε τότε τις πρώτες βοήθειες, ανακάλυψε όμως πως είναι αλλεργικός τόσο στο δηλητήριο του κροταλία όσο και στον αντιοφικό ορό. Χρειάστηκε να λείψει από το εργαστήριο με αναρρωτική άδεια για 15 ημέρες. Ο Άλβες Νούνες φρόντισε πάντως να αξιοποιήσει ακόμα και το ατύχημα στις έρευνές του. Όπως λέει, τώρα συγκρίνει τη δύναμη του δαγκώματος του κροταλία και του τζαραράκα. (photos) Η οχιά τζαραράκα είναι ένα από τα πλέον επικίνδυνα φίδια της Νότιας Αμερικής (Leandro Avelar – / Wikimedia Commons) O Χοάο Μιγκέλ Άλβες-Νούνες με έναν κροταλία ανά χείρας (Adriano Fellone) Νέα ανάλυση δείχνει να διαψεύδει την εκτίμηση ότι το προϊστορικό αρπακτικό ήταν διάνοια. Ο διαβόητος Tyrannosaurus rex ήταν περίπου το ίδιο έξυπνος με τους πιθήκους και δεν αποκλείεται ακόμα και να χρησιμοποιούσε εργαλεία, έδειχνε περυσινή μελέτη που προκάλεσε αίσθηση αλλά και σκεπτικισμό. Στην πραγματικότητα, ο τρομερός δεινόσαυρος ήταν χαζός όπως οι κροκόδειλοι ή άλλα σημερινά ερπετά, αντιτείνει νέα μελέτη. Η πρώτη εκτίμηση, την οποία δημοσίευσε πέρυσι η Σουζάνα Χερκουλάνο-Χάουζελ, νευροεπιστήμονας του Πανεπιστημίου «Βάντερμπιλτ» στις ΗΠΑ, είχε εξετάσει εκμαγεία απολιθωμένων κρανίων T.rex. Συμπέραινε από την κρανιακή κοιλότητα ότι ο αριθμός των νευρώνων και το μέγεθος του εγκεφάλου σε σχέση με το σωματικό μέγεθος έφταναν το επίπεδο των πρωτευόντων, και πιο συγκεκριμένα στο επίπεδο του μπαμπουίνου. Η μεθοδολογία της Χερκουλάνο-Χάουζελ μπαίνει τώρα στο στόχαστρο διεθνούς, διατομεακής ομάδας παλαιοντολόγων, συμπεριφορικών επιστημόνων και νευρολόγων. Στην πραγματικότητα, ο τυραννόσαυρος πρέπει να ήταν περίπου το ίδιο έξυπνος με τους σημερινούς κροκοδείλους, γράφει η ομάδα στην επιθεώρηση The Anatomical Journal. Άδειο κεφάλι Το πρώτο σφάλμα της αρχικής εκτίμησης είναι ότι βασίστηκε στην υπόθεση ότι ο εγκέφαλος καταλάμβανε ολόκληρη την κρανιακή κοιλότητα, λένε οι ερευνητές. «Ενώ ο εγκέφαλος γεμίζει σχεδόν ολόκληρο το κρανίο στα πτηνά και σε εμάς τα θηλαστικά, αυτό δεν ισχύει για τα ερπετά, όπου ο εγκέφαλος καταλαμβάνει μόνο το 30-50% της κρανιακής κοιλότητας» εξήγησε στο Reuters o Κάι Κάσπαρ, ζωολόγος του Πανεπιστημίου «Χάινριχ Χάινε» στη Γερμανία, μέλος της ομάδας που υπογράφει τη νέα ανάλυση. «Το βασικό μας εύρημα είναι ότι οι εγκέφαλοι των περισσότερων δεινοσαύρων, συμπεριλαμβανομένου του T.rex, ήταν συγκρίσιμοι σε μέγεθος [αναλογικά με το σώμα] με τους εγκεφάλους των σημερινών ερπετών, όπως οι κροκόδειλοι και οι αλιγάτορες. Επιπλέον, ο αριθμός των νευρώνων δεν ήταν ασυνήθιστα υψηλός, ειδικά για ζώα αυτού του βάρους» είπε. Σύμφωνα με την ομάδα του Κάσπαρ, ο αριθμός των νευρώνων δεν είναι καλή ένδειξη για τη νοημοσύνη των ζώων γενικά. Γι’ αυτό και η ανάλυση έλαβε υπόψη παράγοντες όπως η σκελετική ανατομία, η ιστολογία των οστών και η συμπεριφορά σύγχρονων ειδών (τα οποία είναι απόγονοι των δεινοσαύρων). Εξέτασε επίσης απολιθώματα άλλων θηρόποδων, της ομάδας στην οποία ανήκε ο τυραννόσαυρος, καθώς και σκελετούς πτηνών, τα οποία θεωρούνται άμεσοι απόγονοι των δεινοσαύρων. Η διαφωνία παραμένει Η Χερκουλάνο-Χάουζελ δήλωσε πάντως ότι επιμένει στα ευρήματά της και χαρακτήρισε τη νέα μελέτη εσφαλμένη. «Το μόνο στοιχείο στο οποίο υπάρχει διαφωνία υπήρχε και την εποχή της μελέτης μου: ποιο ήταν στην πραγματικότητα το μέγεθος του εγκεφάλου των δεινοσαύρων» είπε στο Reuters. «Το συμπέρασμά τους βασίζεται σε ένα μεμονωμένα αλλά εξαιρετικά σημαντικό σημείο: το εάν τα θηρόποδα όπως ο T.rex είχαν την ίδια αναλογία [εγκεφάλου-σώματος] με τους σύγχρονους θερμόαιμους συγγενείς τους, την στρουθοκάμηλο και την κότα, ή με τους πιο μακρινούς σύγχρονους συγγενείς τους, τους κροκόδειλους» ανέφερε η ερευνήτρια. «Εγώ λέω το πρώτο, επειδή συνέκρινα τα θηρόποδα με τις στρουθοκαμήλους. Τώρα αυτοί λένε το δεύτερο» είπε. Ο Κάσπαρ επισήμανε πάντως ότι η σύγκριση με τα σύγχρονα πτηνά ήταν βασικό στοιχείο της νέας ανάλυσης. Σε κάθε περίπτωση, είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να εκτιμήσει κανείς το επίπεδο νοημοσύνης ενός ζώου, ακόμα και σύγχρονων ειδών, επισήμανε ο Τόμας Χολτζ του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, συνεργάτης του Κάσπαρ. «Πολλές υποθέσεις μας δεν επιβεβαιώνονται όταν μελετήσεις τι κάνουν τα πραγματικά ζώα στον πραγματικό κόσμο» σχολίασε. Εκτίμησε πάντως ότι, σύμφωνα με την ανάλυση που συνυπογράφει, ο Tyrannosaurus rex ήταν πιθανότατα «πιο έξυπνος από τους κροκοδείλους αλλά λιγότερο έξυπνος από τα τυπικά σύγχρονα πτηνά και θηλαστικά». (photo) O τυραννόσαυρος εξαφανίστηκε μαζί με τους υπόλοιπους δεινοσαύρους έπειτα από πρόσκρουση αστεροειδή πριν από 66 εκατ. χρόνια (Wikimedia Commons) |
APXEIO
May 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|