2.000 γιγατόνοι σκόνης εξαφάνισαν από τη Γη τους δεινόσαυρους Οι δεινόσαυροι φαίνεται ότι εξαφανίστηκαν λόγω της σκόνης που απελευθερώθηκε μετά την πρόσκρουση αστεροειδούς στη Γη πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια. Η συνολική ποσότητα σκόνης, όπως υπολόγισαν οι επιστήμονες, ήταν περίπου 2.000 γιγατόνοι, ξεπερνώντας 11 φορές το βάρος του όρους Έβερεστ. Οι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι δεν ήταν η πρόσκρουση του αστεροειδούς που σκότωσε τους δεινόσαυρους πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, αλλά τα συντρίμμια που εκτοξεύτηκαν που έπαιξαν κρίσιμο ρόλο. Το ανακοινωθέν προέρχεται από μια ομάδα υπό την ηγεσία του Βασιλικού Παρατηρητηρίου του Βελγίου, η οποία διαπίστωσε ότι η σκόνη από κονιορτοποιημένο βράχο εκσφενδονίστηκε στην ατμόσφαιρα της Γης, εμποδίζοντας τον ήλιο αλλά και τη φωτοσύνθεση των φυτών. «Πυρηνικός χειμώνας» Η νέα μοντελοποίηση έδειξε ότι η ποσότητα της σκόνης ήταν περίπου 2.000 γιγατόνοι – ξεπερνώντας 11 φορές το βάρος του Έβερεστ – και παρέμεινε στην ατμόσφαιρα έως και 15 χρόνια, προκαλώντας έναν παγκόσμιο πυρηνικό χειμώνα. Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες δημιουργήθηκε ένα στρώμα νέφους από τα πετρώματα και η Γη παρουσίασε πτώση της επιφανειακής θερμοκρασίας κατά περίπου 27 βαθμούς. Καθώς τα φυτά πέθαιναν, τα φυτοφάγα ζώα λιμοκτονούσαν. Τα σαρκοφάγα έμειναν χωρίς θήραμα και χάθηκαν, με αποτέλεσμα να ξεκινήσει η καταστροφική μαζική εξαφάνιση που είχε ως αποτέλεσμα το 75% των ζωντανών πλασμάτων να εξαφανιστούν από τη Γη. Οι επιστήμονες εργάζονται ακούραστα για να αποκαλύψουν το μυστήριο της εξαφάνισης των δεινοσαύρων από τότε που ανακαλύφθηκε ο κρατήρας Chicxulub το 1978. Ωστόσο, ο γεωλογικός σχηματισμός δεν είναι αρκετός για να συμπεράνει κανείς ότι ο τεράστιος αστεροειδής ήταν αρκετός για να οδηγήσει τους δεινόσαυρους στην εξαφάνιση. Η κορυφαία θεωρία πρόσφατα ήταν ότι το θείο από την πρόσκρουση του αστεροειδούς —ή αιθάλη από παγκόσμιες πυρκαγιές που πυροδότησε— σκοτείνιασε τον ουρανό και βύθισε τον κόσμο σε έναν μακρύ, σκοτεινό χειμώνα, σκοτώνοντας τους πάντες, εκτός από λίγους τυχερούς. Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες δημιουργήθηκε ένα στρώμα νέφους από τα πετρώματα και η Γη παρουσίασε πτώση της επιφανειακής θερμοκρασίας κατά περίπου 27 βαθμούς. Καθώς τα φυτά πέθαιναν, τα φυτοφάγα ζώα λιμοκτονούσαν. Ωστόσο, η έρευνα που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα με βάση σωματίδια που βρέθηκαν σε μια κρίσιμη τοποθεσία απολιθωμάτων επιβεβαίωσε μια προηγούμενη υπόθεση: ότι η σκόνη που εκτοξεύτηκε από τον αστεροειδή προκάλεσε τον ατελείωτο χειμώνα. Τα σωματίδια βρέθηκαν σε μία περιοχή απολιθωμάτων που ονομάζεται Tanis στην πολιτεία της Βόρειας Ντακότα των ΗΠΑ. Αν και 1.865 μίλια μακριά από τον κρατήρα, η τοποθεσία έχει διατηρήσει αρκετά αξιόλογα ευρήματα που πιστεύεται ότι χρονολογούνται αμέσως μετά την πρόσκρουση αστεροειδών σε στρώματα ιζήματος μιας αρχαίας λίμνης. Οι ερευνητές είπαν ότι τα σωματίδια σκόνης ήταν περίπου 0,8 έως 8,0 μικρόμετρα – ακριβώς το σωστό μέγεθος για να κολλήσουν στην ατμόσφαιρα για 15 χρόνια. Εισάγοντας αυτά τα δεδομένα σε κλιματικά μοντέλα παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιούνται για τη σημερινή Γη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η σκόνη πιθανότατα έπαιξε πολύ πιο σημαντικό ρόλο στη μαζική εξαφάνιση από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Ο Sean Gulick, γεωφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η μελέτη ήταν μια άλλη ενδιαφέρουσα προσπάθεια για να απαντηθεί η «καυτή ερώτηση» – τι οδήγησε στον αντίκτυπο του χειμώνα – αλλά δεν δίνει την οριστική απάντηση . Τόνισε ότι η ανακάλυψη του τι συνέβη κατά την τελευταία εκδήλωση μαζικής εξαφάνισης στον κόσμο ήταν σημαντική για την κατανόηση του παρελθόντος και του μέλλοντος. «Ίσως μπορούμε να προβλέψουμε καλύτερα τη δική μας μαζική εξαφάνιση», καταλήγει. Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Reuters Θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τον άνθρωπο…Πριν φτάσουμε στο θέμα του κειμένου, ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Η Γη είναι ο τρίτος πιο κοντινός πλανήτης στον ήλιο (έχει δηλαδή την ιδανική απόσταση για ζωή). Δημιουργήθηκε πριν από 4,54 δισεκατομμύρια χρόνια. Η περιφέρεια της μετρημένη στον Ισημερινό είναι 40.075 χιλιόμετρα και το συνολικό εμβαδόν της επιφάνειας της είναι 510.072.000 χλμ εις την δευτέρα. Το 29,2% είναι στεριά και το 70,8 είναι θάλασσα. Η μέγιστη τροχιακή της ταχύτητα είναι 109.044 χιλιόμετρα την ώρα. Και αυτό είναι που μας ενδιαφέρει για το εν λόγω άρθρο… Εάν με κάποιον τρόπο σταματούσε να γυρίζει τι θα συνέβαινε; Ο διευθυντής στο Πλανητάριο Χέιντεν του Αμερικάνικου Μουσείου Φυσικής Ιστορίας είχε εξηγήσει σε μια εκπομπή του Λάρι Κινγκ τι να περιμένουμε σε μια τέτοια περίπτωση. «Θα ήταν καταστροφικό. Καταστροφικό» επαναλαμβάνει και συνεχίζει: «Αυτή τη στιγμή, εδώ στη Νέα Υόρκη, κινούμαστε μαζί με τη Γη, με ταχύτητα 800 μιλίων την ώρα (1.245 χιλιόμετρα/ώρα). Αν σταματούσες την περιστροφή και δεν είχες δεθεί στη Γη, τότε θα έπεφτες και θα κυλούσες με ταχύτητα 800 μιλίων/ώρα προς την Ανατολή. Θα τους σκότωνε όλους πάνω στη Γη. Θα έβλεπες κόσμος να πετάγεται έξω από τα παράθυρα. Θα ήταν μια πολύ κακή μέρα στη Γη». Το θα γινόταν εάν η Γη σταματούσε ξαφνικά να κινείται; Όπως αναφέρεται παραπάνω, το πρώτο που θα συνέβαινε θα ήταν τα πάντα να αρχίσουν να πετάνε με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς τα ανατολικά. Αυτό όμως δεν είναι το μοναδικό. Στη συνέχεια θα δημιουργούνταν τεράστια τσουνάμι. Η δύναμη της ορμής θα μετέφερε με τεράστια κύματα όλο το νερό των θαλασσών και αυτό προς τα ανατολικά. Και φυσικά, θα αφάνιζαν τα πάντα. Επιπλέον, εκτός από τις θάλασσες και η ατμόσφαιρα με τη δύναμη της ορμής θα συνέχιζε. Θα φυσούσαν άνεμοι δυσθεώρητης ταχύτητας προς τα ανατολικά που θα παρέσυραν τα πάντα. Μέχρι που στο τέλος ένα μέρος της ατμόσφαιρας θα χανόταν. Ακόμα, θα αλλάξει η μορφολογία της Γης. Από την ξαφνική διακοπή ταχύτητας, το νερό των ωκεανών (μετά τα τσουνάμι) θα συγκεντρώνονταν στους δυο πόλους. Έτσι θα είχαμε Ένας Βόρειο Ωκεανό και έναν Νότιο Ωκεανό και στη μέση μια νέα τεράστια ήπειρο. Η τεράστια κινητική δύναμη θα είχαν καταστροφικά αποτελέσματα για τον πυρήνα της γης. Κάτι που σημαίνει ότι θα ακολουθούσαν μεγάλες εκρήξεις ηφαιστείων και τεράστιοι σεισμοί παντού. Ακόμα, θα άλλαζε το σχήμα της γης. Από γεώδες που είναι σήμερα (πεπλατυσμένη στους πόλους και διογκωμένη στον ισημερινό) θα γινόταν περισσότερο σφαιρικό. Θα άλλαζε και το κλίμα. Δεν θα υπήρχε πλέον εύκρατο ή τροπικό αλλά δυο κλίματα. Στο ένα ημισφαίριο ζέστη με θερμοκρασίες ερήμου και στο άλλο ημισφαίριο κρύο με πολικές θερμοκρασίες. Η ζωή θα ήταν εύκολη μόνο εκεί που θα ενώνονταν τα δυο κλίματα. Μια ακόμη θεωρία της NASA, αναφέρει ότι στη γη θα υπήρχαν 6 μήνες μέρας και 6 μήνες νύχτας. Επιπροσθέτως, θα εξαφανιζόταν το μαγνητικό πεδίο που περιβάλλει τον πλανήτη μας (λόγω της αστάθειας του πυρήνα) και μας προστατεύει από τον ήλιο, κάτι που σημαίνει ότι οι ακτίνες θα κατέστρεφαν κάθε ζωή μέσα σε λίγες ώρες. Αυτό σημαίνει ότι όσοι επιβίωναν θα έπρεπε να ζουν υπογείως και να βγαίνουν έξω με ειδικές στολές. Τέλος ο καθηγητής Βόγκαν Πρατ του πανεπιστημίου του Στάνφορντ προβλέπει ότι σταδιακά η απόσταση από τη σελήνη θα μειωνόταν και κάποια στιγμή μετά από καιρό εκείνη θα έπεφτε επάνω στη Γη… Πόσο πιθανό είναι να συμβεί αυτό; Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί ότι η πιθανότητα να σταματήσει η Γη να περιστρέφεται ξαφνικά είναι εξαιρετικά χαμηλή, οπότε μπορούμε να μην ανησυχούμε ιδιαίτερα για αυτό το καταστροφικό σενάριο. Για την ώρα έστω. Η «Χουανίτα» σκοτώθηκε με ισχυρό χτύπημα στο κεφάλι. Η μούμια της βρέθηκε το 1995 στο νότιο Περού.Διεθνής ομάδα ανθρωπολόγων παρουσίασε μια εντυπωσιακή ανασύνθεση του προσώπου ενός κοριτσιού που θυσιάστηκε από τους Ίνκας για να κατευνάσoυν τους θεούς πριν από 500 χρόνια. Επιστήμονες από το Περού και την Πολωνία χρησιμοποίησαν ψηφιακές, τρισδιάστατες σαρώσεις της καλοδιατηρημένης μούμιας, η οποία βρέθηκε το 1995 σε ταφικό θάλαμο κοντά στην κορυφή του ηφαιστείου Αμπάτο, έξω από την πόλη Αρεκίπα στο νότιο Περού. Κάποτε κυρίαρχοι μιας τεράστιας έκτασης κατά μήκος των Άνδεων και της δυτικής ακτής της Νότιας Αμερικής, οι Ίνκας είδαν την πλούσια και ισχυρή αυτοκρατορία τους να πέφτει στα χέρια ισπανών κατακτητών το 1532. Λίγο νωρίτερα, μεταξύ του 1440 και του 1480, χρονολογείται η θυσία της «Κυράς του Αμπάτο», όπως έγινε γνωστή η μούμια, αν και πολλοί προτιμούν το όνομα «Χουανίτα». Το κορίτσι ήταν 12-15 ετών όταν σκοτώθηκε από χτύπημα με αμβλύ όργανο στο κεφάλι, μια συνήθη πρακτική για τη θυσία παιδιών. Σε άλλες περιπτώσεις οι Ίνκας στραγγάλιζαν τα παιδιά ή τα έθαβαν ζωντανά. Τέτοιες ανθρωποθυσίες πραγματοποιούνταν σε περιπτώσεις θανάτου αυτοκρατόρων, γέννησης διαδόχων ή νίκης σε μάχες. Πραγματοποιούνταν επίσης για να κατευναστούν οι θεοί και να μην στείλουν στην αυτοκρατορία φυσικές καταστροφές. Αλκοόλ και κόκαΧημικές και γενετικές αναλύσεις στα μαλλιά της «Χουανίτα» έχουν αποκαλύψει ότι το κορίτσι κατανάλωνε κρέας και καλαμπόκι, τροφές που προορίζονταν κυρίως για την ελίτ, σε αντίθεση με το διαιτολόγιο των φτωχών που περιλάμβανε κυρίως λαχανικά. Οι αναλύσεις των τριχών έδειξαν επίσης ότι πριν από τη θυσία δόθηκαν στο κορίτσι μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και φύλλων κόκας, κάτι που σημαίνει ότι ίσως ήταν σχεδόν αναίσθητη όταν δέχτηκε το θανατηφόρο πλήγμα, πιθανώς με ξύλινο ρόπαλο. Άλλα ευρήματα από την περιοχή του Περού δείχνουν ότι τα παιδιά που προορίζονταν για ανθρωποθυσία μεταφέρονταν από πόλη σε πόλη πριν θυσιαστούν, και στο τελευταίο εξάμηνο της ζωής τους κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και κόκας. Η Χουανίτα φορούσε καπέλο από φτερά παπαγάλου μακάο, σάλι από μαλλί αλπακά και άλλα περίτεχνα ρούχα που φαίνεται ότι προήλθαν από το Κούσκο, πρωτεύουσα των Ίνκας. Δίπλα τις βρέθηκαν αγαλματίδια από χρυσό, ασήμι και όστρακα. Το ρεαλιστικό ομοίωμα της Χουανίτα εκτίθεται πλέον στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Σάντα Μαρία στην Αρεκίπα. «Το αποτέλεσμα είναι καταπληκτικό» σχολίασε στο Reuters ο Γιόχαν Ράινχαρτ, μέλος της ομάδας που ανακάλυψε τη μούμια. Η ανασύνθεση ήταν δύσκολη, δεδομένου ότι το πρόσωπο του κοριτσιού ήταν εκτεθειμένο και δεν βρέθηκε σε καλή κατάσταση, επισήμανε. «Το να βλέπω το πρόσωπό της όπως ήταν εν ζωή είναι μια διαφορετική εμπειρία. Δείχνει τόσο αληθινό» σχολίασε ο αρχαιολόγος. (photo1)Το ομοίωμα της «Χουανίτα» περιλαμβάνει αντίγραφα των ρούχων που φορούσε όταν θυσιάστηκε (Reuters) (photo2)Η μούμια της Χουανίτα όπως βρέθηκε στην κορυφή του ηφαιστείου (Wikimedia Commons) Σύγχρονες τεχνικές ανασύνθεσης προσώπου δίνουν μια εικόνα για την εμφάνιση ενός εξαφανισμένου συγγενή μας. Περισσότερο από 60 χρόνια μετά την ανακάλυψή του, ο περίφημος «Αρχάνθρωπος των Πετραλώνων» αποκαλύπτει το πρόσωπό του. Έλληνες ανθρωπολόγοι εφάρμοσαν για πρώτη φορά τεχνικές ανασύνθεσης προσώπου στο κρανίο των Πετραλώνων για να εκτιμήσουν πώς μπορεί να έμοιαζε ο Homo heidelbergensis, ο οποίος έζησε από τα 700 έως τα 200 χιλιάδες χρόνια πριν και πιστεύεται ότι ήταν ο τελευταίος κοινός πρόγονος του σύγχρονου ανθρώπου και των Νεάντερταλ. Ο «άνθρωπος της Χαϊδελβέργης» γνώριζε τη χρήση της φωτιάς και ήταν ίσως το πρώτο είδος που έχτιζε μόνιμες κατασκευές από πέτρα και ξύλο «Το κρανίο των Πετραλώνων είναι ένα από τα πλέον ανατομικά πλήρη ανθρώπινα απολιθώματα του Μέσου Πλειστόκενου και βασικό παλαιοανθρωπολογικό εύρημα στην Ευρώπη» γράφουν ερευνητές του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και άλλων ελληνικών ιδρυμάτων στο Journal of Archaeological Science: Reports. Η ερευνητική ομάδα αναγνωρίζει ωστόσο ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει επιστημονική ομοφωνία για την ηλικία του κρανίου και το είδος στο οποίο ανήκει, κάτι που σημαίνει ότι το πορτρέτο που προέκυψε από τη μελέτη είναι μάλλον υποθετικό. Το κρανίο βρέθηκε το 1960 από έναν χωρικό που εξερευνούσε το ασβεστολιθικό σπήλαιο των Πετραλώνων στη Χαλκιδική, περίπου 35 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης. Βρέθηκε κολλημένο στα τοιχώματα του σπηλαίου και ήταν καλυμμένο από ένα παχύ στρώμα σταλαγμίτη. Το καθαρισμένο κρανίο, γνωστό ως Πετράλωνα 1, εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Γεωλογίας, Παλαιοντολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου στη Θεσσαλονίκη. Οι διάφορες προσπάθειες χρονολόγησης δίνουν αντιφατικά αποτελέσματα, με τις εκτιμήσεις για την ηλικία του ευρήματος να ποικίλουν από τα 150 έως τα 700 χιλιάδες χρόνια πριν. Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι πρόκειται για κρανίο του Homo erectus, o οποίος εμφανίστηκε πριν από περίπου 2 εκατομμύρια χρόνια και ήταν το πρώτο ανθρώπινο είδος που εξαπλώθηκε στην Ευρασία. Σήμερα όμως τείνει να επικρατήσει η θεωρία ότι το Πετράλωνα 1 ανήκει σε Homo heidelbergensis, απόγονο του Η.erectus που έζησε στην Ευρώπη και πιθανώς και την Αφρική και την Ασία. Ο «άνθρωπος της Χαϊδελβέργης» γνώριζε τη χρήση της φωτιάς και ήταν ίσως το πρώτο είδος που έχτιζε μόνιμες κατασκευές από πέτρα και ξύλο. Η νέα μελέτη βασίστηκε στην υπόθεση ότι το κρανίο έχει ηλικία 609.000 ετών και ανήκει όντως σε άνθρωπο της Χαϊδελβέργης. Επειδή η κάτω σιαγόνα απουσιάζει από το απολίθωμα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στη θέση της τη σιαγόνα ενός διαφορετικού σκελετού από τη Γερμανία. «Σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά σεξουαλικού διμορφισμού, το κρανίο ανήκει σε άνδρα» γράφει η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την ανθρωπολόγο Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Τα χαρακτηριστικά του κρανίου υποδηλώνουν νεαρή ηλικία, γύρω στα 35 έτη, και βάρος γύρω στα 52 κιλά. Αντίγραφο του κρανίου των Πετραλώνων υποβλήθηκε αρχικά σε σάρωση τριών διαστάσεων και οι μετρήσεις τροφοδοτήθηκαν σε λογισμικό ανασύστασης προσώπου που αναπτύχθηκε από την εταιρεία Pixologic. Η τρισδιάστατη εικόνα που προέκυψε παρουσιάζει έναν συνδυασμό χαρακτηριστικών που ξεχωρίζει τον άνθρωπο της Χαϊδελβέργης από τον σύγχρονο άνθρωπο και τους Νεάντερταλ, όπως το κεκλιμένο κρανίο, τα ογκώδη υπερόφρυα τόξα και τα μεσαίου μεγέθους δόντια. «Από ό,τι γνωρίζουμε», γράφουν οι ερευνητές, «η προσωπική ανασύνθεση του ανθρώπου των Πετραλώνων είναι η πρώτη ανασύνθεση προσώπου ανθρωπίνων που εφαρμόστηκε σε παλαιοανθρωπολογικό υλικό από την Ελλάδα. Ωστόσο η ερευνητική ομάδα παραδέχεται ότι τεχνικές που εφαρμόστηκαν «παρουσιάζουν γνωστούς περιορισμούς» όταν εφαρμόζονται σε αρχαϊκά είδη ανθρώπων. Παρόλα αυτά, η ανασύνθεση προσώπου «μπορεί να αναδειχθεί σε ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για τη διάχυση της πολιτιστικής γνώσης» και να «συμβάλλει στην κατανόηση της εξελικτικής επιστήμης από το ευρύ κοινό». (photos) Το κρανίο όπως ήταν όταν βρέθηκε στο σπήλαιο των Πετραλώνων το 1960 (Wikimedia Commons) Αντίγραφο του κρανίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσαλονίκης (Wikimedia Commons) Το ψηφιακό πορτρέτο σε προφίλ (Aidonis et al., Jasrep, 2023) Η ιαπωνική start-up επιχείρηση Tsubame Industries ανέπτυξε το πρώτο τεράστιο ανθρωποκίνητο ρομπότ, το οποίο θα μπορεί να γίνει δικό σας έναντι 3 εκατομμυρίων δολαρίων. Η εντυπωσιακή και πρωτοπόρα κατασκευή έχει ύψος 4,5 μέτρα, φέρει τέσσερις τροχούς και μοιάζει με το «Mobile Suit Gundam» από την εξαιρετικά δημοφιλή ιαπωνική σειρά κινουμένων σχεδίων. Πρόκειται να κατασκευαστούν και να πωληθούν πέντε αντίγραφα Το κόστος του ανέρχεται στα 3 εκατομμύρια δολάρια Το ρομπότ που ονομάζεται ARCHAX από τον ιπτάμενο δεινόσαυρο αρχαιοπτέρυγα, διαθέτει οθόνες πιλοτηρίου που λαμβάνουν εικόνες από κάμερες συνδεδεμένες στο εξωτερικό του, ώστε ο πιλότος να μπορεί να χειρίζεται τα χέρια και τους βραχίονες με joysticks από το εσωτερικό του κορμού του. «Αυτό είναι η Ιαπωνία!» Η κατασκευή 3,5 τόνων, που θα παρουσιαστεί στο Japan Mobility Show αργότερα αυτόν τον μήνα, έχει δύο λειτουργίες: την όρθια «λειτουργία ρομπότ» και τη «λειτουργία οχήματος» στην οποία μπορεί να ταξιδέψει έως και 10 χλμ. (6 μίλια) την ώρα. «Η Ιαπωνία είναι πολύ καλή στα κινούμενα σχέδια, τα παιχνίδια, τα ρομπότ και τα αυτοκίνητα, γι’ αυτό σκέφτηκα ότι θα ήταν υπέροχο αν μπορούσα να δημιουργήσω ένα προϊόν που να περιλαμβάνει όλα αυτά τα στοιχεία σε ένα», δήλωσε ο Ryo Yoshida, ο 25χρονος διευθύνων σύμβουλος της Tsubame Industries. «Ήθελα να δημιουργήσω κάτι που να λέει: ‘Αυτό είναι η Ιαπωνία!’» συμπλήρωσε χαρακτηριστικά. Ο Yoshida σχεδιάζει να κατασκευάσει και να πουλήσει πέντε αντίγραφα της κατασκευής του ως παιχνίδι για τους ευκατάστατους θαυμαστές των ρομπότ, αλλά ελπίζει ότι μια μέρα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση καταστροφών ή στη διαστημική βιομηχανία. Η πρώτη ευρωπαϊκή μελέτη για τα χάρτινα καλαμάκια βρίσκει επάνω τους «χημικά που ζουν για πάντα» Τα θεωρούμε ως «φιλικά προς το περιβάλλον», όμως τα χάρτινα καλαμάκια περιέχουν δυνητικά τοξικές χημικές ουσίες μακράς διαρκείας σύμφωνα με νέα μελέτη. Στην πρώτη ανάλυση αυτού του είδους στην Ευρώπη και δεύτερη διεθνώς, Βέλγοι ερευνητές εξέτασαν 39 μάρκες από «οικολογικά» καλαμάκια, για να ανιχνεύσουν μια ομάδα συνθετικών χημικών ουσιών που είναι γνωστές ως παραφορμαλδεϋδικές ουσίες (PFAS). Τα PFAS βρέθηκαν στα περισσότερα καλαμάκια που δοκιμάστηκαν στο πλαίσιο της μελέτης, και εντοπίστηκαν περισσότερο στα καλαμάκια από χαρτί και μπαμπού, σύμφωνα με τη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Food Additives and Contaminants. Τα PFAS χρησιμοποιούνται για την κατασκευή καθημερινών προϊόντων που είναι ανθεκτικά στο νερό, τη θερμότητα και τους λεκέδες, από ρούχα εξωτερικού χώρου μέχρι αντικολλητικά τηγάνια. Είναι, ωστόσο, δυνητικά επιβλαβή για τους ανθρώπους, την άγρια ζωή και το περιβάλλον. Οι ουσίες αυτές διασπώνται πολύ αργά, με την πάροδο του χρόνου και μπορούν να παραμείνουν για χιλιάδες χρόνια στο περιβάλλον, μια ιδιότητα που τα έχει οδηγήσει στο να είναι γνωστά ως τα «χημικά που ζουν για πάντα». Έχουν συσχετιστεί με μια σειρά από προβλήματα υγείας, όπως μειωμένη ανταπόκριση στα εμβόλια, χαμηλότερο βάρος γέννησης, νόσο του θυρεοειδούς, αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, ηπατική βλάβη, καρκίνο των νεφρών και των όρχεων. «Τα καλαμάκια από φυτικά υλικά, όπως το χαρτί και το μπαμπού, συχνά διαφημίζονται ως πιο βιώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον από αυτά που κατασκευάζονται από πλαστικό. Ωστόσο, αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια, δεδομένης της παρουσίας των PFAS», λέει ο ερευνητής Δρ Τίμο Γκρόφεν, περιβαλλοντικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας, που συμμετείχε στη μελέτη. Οι χώρες που έχουν απαγορεύσει την πώληση πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης, όπως τα καλαμάκια, και αντίστοιχα προϊόντα φυτικής προέλευσης, προβάλλουν ως δημοφιλείς εναλλακτικές λύσεις. Μια πρόσφατη μελέτη βρήκε PFAS σε καλαμάκια φυτικής προέλευσης στις ΗΠΑ. Ο Δρ Γκρόφεν και οι συνεργάτες του ήθελαν να μάθουν αν το ίδιο ίσχυε και για εκείνα που πωλούνται στο Βέλγιο. Για να το διερευνήσει περαιτέρω, η ερευνητική ομάδα αγόρασε 39 διαφορετικές μάρκες από καλαμάκια από πέντε υλικά – χαρτί, μπαμπού, γυαλί, ανοξείδωτο ατσάλι και πλαστικό. Τα προμηθεύτηκε κυρίως από καταστήματα, σούπερ-μάρκετ και εστιατόρια γρήγορου φαγητού. Τα καλαμάκια στη συνέχεια, υποβλήθηκαν σε δύο γύρους ελέγχου για PFAS. Τοξικά χημικά Τα περισσότερα είδη (27 από τα 39 εμπορικά σήματα, δηλαδή το 69%) περιείχε PFAS. Συνολικά ανιχνεύθηκαν 18 διαφορετικά PFAS. Σε ότι αφορά τα χάρτινα καλαμάκια, τα 18 από τα 20 εμπορικά σήματα (δηλαδή το 90%) περιείχαν PFAS, όπως επίσης και τα 4 στα 5 καλαμάκια από μπαμπού (το 80%). Αντίστοιχα, διαπιστώθηκε η ύπαρξη PFAS στα πλαστικά καλαμάκια στις 3 από τις 4 μάρκες (στο 75% δηλαδή), όπως και στα γυάλινα (στις δύο από τις 5 μάρκες, δηλαδή στο 40% αυτών). Δεν εντοπίστηκαν PFAS στα μεταλλικά καλαμάκια σε καμία από τις πέντε μάρκες. Παγκόσμια απαγόρευση Το πιο συχνά εντοπιζόμενο PFAS, ήταν το υπερφθοροκτανοϊκό οξύ (PFOA), έχει απαγορευτεί παγκοσμίως από το 2020. Επίσης, εντοπίστηκαν τριφθοροξικό οξύ (TFA) και τριφθορομεθανοσουλφονικό οξύ (TFMS), PFAS «εξαιρετικά κοντής αλυσίδας», τα οποία είναι ιδιαίτερα υδατοδιαλυτά και έτσι μπορεί να περάσουν εύκολα από τα καλαμάκια στα ποτά. Οι συγκεντρώσεις PFAS ήταν χαμηλές και, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να χρησιμοποιούν μόνο καλαμάκια περιστασιακά, ενέχουν περιορισμένο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, το PFAS μπορεί να παραμείνει στο σώμα για πολλά χρόνια και οι συγκεντρώσεις αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου. «Μικρές ποσότητες PFAS, αν και δεν είναι επιβλαβείς από μόνες τους, μπορούν να επιβαρύνουν περαιτέρω το χημικό φορτίο που υπάρχει ήδη στο σώμα», λέει ο Δρ Γκρόφεν. Δεν είναι γνωστό εάν τα PFAS προστέθηκαν στα καλαμάκια από τους κατασκευαστές για στεγανοποίηση ή αν ήταν αποτέλεσμα μόλυνσης. Οι πιθανές πηγές μόλυνσης περιλαμβάνουν το έδαφος στο οποίο καλλιεργήθηκαν φυτικά υλικά και το νερό που χρησιμοποιήθηκε στη διαδικασία παραγωγής. Ωστόσο, η παρουσία των χημικών ουσιών σε σχεδόν κάθε μάρκα που διαθέτει χάρτινα καλαμάκια σημαίνει ότι είναι πιθανό, σε ορισμένες περιπτώσεις, να χρησιμοποιήθηκε ως υδατοαπωθητικό επίχρισμα, λένε οι ερευνητές. Στους περιορισμούς της μελέτης αναφέρεται ότι δεν εξετάσθηκε αν το PFAS μπορούσε να περάσει από τα καλαμάκια στα ποτά. Ο Δρ Γκρόφεν καταλήγει: «Η παρουσία του PFAS σε καλαμάκια από χαρτί και μπαμπού δείχνει ότι δεν είναι απαραίτητα βιοδιασπώμενα. «Δεν εντοπίσαμε κανένα PFAS σε καλαμάκια από ανοξείδωτο χάλυβα, επομένως θα συμβούλευα τους καταναλωτές να χρησιμοποιούν αυτό το είδος για καλαμάκια – ή απλώς να αποφεύγουν εντελώς τη χρήση τους». |
APXEIO
April 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|