Οδικός χάρτης για την προστασία δορυφόρων κρίσιμης σημασίας αναμένεται την άνοιξη. Η γεωπολιτική ταραχή που έφερε η εισβολή τη Ρωσίας στην Ουκρανία αναγκάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει μέτρα για την προστασία των δορυφόρων της και την ισχυροποίηση της θέσης της στο Διάστημα. Όπως ανακοίνωσε την Τρίτη ο ευρωπαίος επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν, η Επιτροπή θα παρουσιάσει το Μάρτιο διαστημική στρατηγική για την ασφάλεια και την άμυνα με στόχο να προστατεύσει τα συμφέροντά της και να ενισχύσει τη συνεργασία της με το ΝΑΤΟ. «Μέσα στο σημερινό γεωπολιτικό πλαίσιο, οφείλουμε να βελτιώσουμε τη στρατηγική θέση της Ένωσης για να μπορέσουμε να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας, να προστατεύσουμε τα συστήματά μας και τις διαστημικές υπηρεσίες μας και να επιβεβαιώσουμε περισσότερο τη διαστημική ισχύ μας» δήλωσε με ευκαιρία την Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για το Διάστημα που άρχισε στις Βρυξέλλες. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ήχησε σαν «σήμα συναγερμού», παραδέχτηκε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, για τον οποίο το θέμα είναι να εξεταστεί «μέχρι ποίου σημείου είναι ουσιώδους σημασίας το διαστημικό ενεργητικό και οι διαστημικές υπηρεσίες». Yποδομές κρίσιμης σημασίας Από τους 5.500 δορυφόρους που βρίσκονται σήμερα σε τροχιά, σχεδόν 10% είναι στρατιωτικοί δορυφόροι, «όμως πολλοί άλλοι είναι διπλής χρήσης [πολιτικής και στρατιωτικής] και παρέχουν κρίσιμης σημασίας πληροφορίες για την ασφάλειά μας και την άμυνά μας» επισήμανε ο Μπορέλ. Η ευρωπαϊκή διαστημική στρατηγική θα βασιστεί σε τέσσερις πυλώνες, εξήγησε ο Μπρετόν, ο οποίος είναι αρμόδιος και για θέματα που αφορούν το διάστημα. Ο πρώτος πυλώνας έχει στόχο να ενισχυθεί «η ανθεκτικότητα και η ασφάλεια των εθνικών και των εμπορικών διαστημικών συστημάτων της ΕΕ», ενώ ο δεύτερος να «ενισχυθεί η ικανότητα της Ένωσης να απαντά στις απειλές». Ο τρίτος πυλώνας αφορά τη βελτίωση της παρατήρησης της Γης και της παρακολούθησης της διαστημικής κυκλοφορίας, καθώς και την ενίσχυση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ και άλλους εταίρους. Ο τελευταίος πυλώνας αφορά την εφαρμογή ενός μελλοντικού «νόμου της ΕΕ για το διάστημα», ο οποίος θα θέσει «κοινούς κανόνες για την ασφάλεια και την αντοχή των συστημάτων μας» πρόσθεσε ο Μπρετόν, υπογραμμίζοντας πως δέκα από τα 27 κράτημέλη έχουν ήδη θεσπίσει κανονιστικές ρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο. «Κινδυνεύουμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με αποκλίνοντες εθνικούς κανόνες, κάτι που θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μας καθώς και στην ασφάλειά μας» τόνισε. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / AFP (photo) Επίγειος σταθμός του ευρωπαϊκού συστήματος πλοήγησης Galileo. Το Διάστημα έχει κρίσιμη σημασία για την ΕΕ (ESA) Νάνοι αστέρες περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο με περίοδο μόλις 20,5 ωρών. Δύο μικροσκοπικά, χλωμά άστρα που μόλις ανακαλύφθηκαν στoν αστερισμό του Ταύρου βρίσκονται τόσο κοντά το ένα στο άλλο ώστε φαίνονται σαν ένα. Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι οι δύο νάνοι αστέρες περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο σε τόσο μικρή απόσταση ώστε ολοκληρώνουν μια πλήρη περιφορά σε λιγότερο από μία γήινη μέρα. Για την ακρίβεια, το «έτος» σε αυτό το δυαδικό σύστημα διαρκεί μόνο 20,5 ώρες, αναφέρουν αστρονόμοι στις ΗΠΑ. Και τα δύο άστρα είναι νάνοι αστέρες με τόσο χαμηλή θερμοκρασία ώστε εκπέμπουν μόνο υπέρυθρο φως και θα ήταν εντελώς αόρατοι στο ανθρώπινο μάτι. Κι όμως, αυτά τα μικρά άστρα είναι από τα πιο πολυπληθή στο Σύμπαν. Το δυαδικό σύστημα που περιέγραψαν οι ερευνητές σε συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Αστρονομίας στο Σιάτλ είναι μόλις το τέταρτο δυαδικό σύστημα ψυχρών νάνων με μικρή τροχιακή περίοδο. Σε αντίθεση με τα πρώτα τρία ζευγάρια, που είχαν ηλικία μόλις μερικών εκατομμυρίων ετών, το νέο σύστημα, με την ονομασία LP 413-53AB, εκτιμάται ότι έχει ηλικία δισεκατομμυρίων ετών, συγκρίσιμη με την ηλικία του ήλιου. «Είναι συναρπαστικό να ανακαλύπτεις ένα τόσο ακραίο σύστημα» σχολιάζει ο δρ. Τσο-Τσουν Χσου, επικεφαλής της μελέτης, σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου Northwestern στις ΗΠΑ. «Γνωρίζαμε ότι επί της αρχής αυτά τα συστήματα έπρεπε να υπάρχουν, μέχρι σήμερα όμως δεν είχε αναγνωριστεί κανένα τέτοιο σύστημα» επισημαίνει. Η μελέτη της ομάδας του έχει αναρτηθεί ως προδημοσίευση στο arXiv. Μοντέλα και παρατηρήσεις Το ασυνήθιστο δυαδικό σύστημα εντοπίστηκε αρχικά με ανάλυση σε δεδομένα αρχείου. Το φάσμα της ακτινοβολίας που εκπέμπουν βρέθηκε να αλλάζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ένδειξη ότι επρόκειτο για δύο άστρα σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο, και όχι για μεμονωμένο αστέρα. Οι υποψίες επιβεβαιώθηκαν με παρατηρήσεις των μεγάλων τηλεσκοπίων στο Παρατηρητήριο «Κεκ» ση Χαβάη. «Όταν πραγματοποιούσαμε αυτές τις μετρήσεις βλέπαμε τα πράγματα να αλλάζουν σε διάστημα δύο λεπτών» λέει ο Άνταμ Μπούργκασερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Τα περισσότερα δυαδικά συστήματα που μελετάμε έχουν τροχιακή περίοδο που διαρκεί χρόνια. […] Σε αυτό το σύστημα, βλέπαμε τις φασματικές γραμμές να απομακρύνονται σε πραγματικό χρόνο. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις να συμβαίνει κάτι στο Σύμπαν σε ανθρώπινη χρονική κλίμακα. Οι παρατηρήσεις επιβεβαίωσαν τις εκτιμήσεις μαθηματικού μοντέλου και έδειξαν ότι η απόσταση μεταξύ των δύο νάνων είναι περίπου 100 φορές μικρότερη από την απόσταση Γης-Ήλιου, μόλις 1,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Το νούμερο αυτό είναι μικρότερο ακόμα και από την απόσταση ανάμεσα στον Δία και την Καλλιστώ, ένα από τα μεγάλα φεγγάρια του. Παραμένει ωστόσο ασαφές αν τα δύο άστρα απείχαν ανέκαθεν τόσο λίγο, ή αν πλησίασαν το ένα το άλλο πολύ μετά τον σχηματισμό τους. Οι ερευνητές θα συνεχίσουν τώρα την αναζήτηση και για άλλα ζευγάρια ψυχρών νάνων αστέρων. Πολλά τέτοια άστρα εκτιμάται ότι διαθέτουν βραχώδεις πλανήτες στο μέγεθος της Γης. Αυτό όμως αποκλείεται στην περίπτωση του LP 413-53AB λόγω της μικρής απόστασης μεταξύ των νάνων. (photo) Σύγκριση μεγέθους ανάμεσα στον Ήλιο και έναν ψυχρό νάνο αστέρα (ESO) Η αποστολή που σχεδιαζόταν να διαρκέσει τέσσερα χρόνια εξελίχθηκε σε μια οδύσσεις που συνεχίζεται μέχρι σήμερα έξω από το Ηλιακό Σύστημα. Μεταξύ των ειδήσεων του 2022, οι οποίες συνεχώς μας ανησυχούσαν και μας απογοήτευαν, εμφανίστηκε απρόσμενα και μια είδηση η οποία ξέφευγε από την καθημερινότητα και έδειξε ότι η ανθρωπότητα μπορεί να έχει ένα πιο αισιόδοξο μέλλον. H 5η Σεπτεμβρίου 2022 ήταν η 45η επέτειος της εκτόξευσης του διαστημοπλοίου Voyager 1, το 1977, από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριδας (είχε προηγηθεί η εκτόξευση του Voyager 2 στις 20 Αυγούστου του ίδιου έτους). Η αρχική αποστολή των Voyager 1 και 2 ήταν η εξερεύνηση του πλανητών Δία και Κρόνου και η επιτυχής εκτέλεση αυτής της αποστολής απαιτούσε την απρόσκοπτη λειτουργία των διαστημοπλοίων για 4 χρόνια, κάτι το οποίο δεν είχε επιχειρηθεί μέχρι τότε. Η διπλή αποστολή, επομένως, επιχειρούσε να διασφαλίσει αυτόν τον στόχο, καθώς οι πιθανότητες επιβίωσης και των δύο διαστημοπλοίων εθεωρούντο πολύ χαμηλές. Το μακρύ ταξίδι Παρά τις προβλέψεις, τα δύο διαστημόπλοια λειτούργησαν επιτυχώς, ενώ τα προγραμματισμένα 4 χρόνια των αποστολών επεκτάθηκαν σε 45 χρόνια συνεχούς εξερεύνησης, όχι μόνο του Δία και του Κρόνου, αλλά και του Ουρανού και του Ποσειδώνα το 1986 και 1989 αντιστοίχως. Το 1989 οι αποστολές Voyager επαναπροσδιορίστηκαν ως «Διαστρική Αποστολή Voyager» με αντικειμενικό σκοπό την πιθανή ανακάλυψη του μέχρι τότε άγνωστου συνόρου μεταξύ της ηλιακής ατμόσφαιρας, του αποκαλούμενου ηλιακού ανέμου, και του Γαλαξία. Αυτό επιτεύχθηκε τελικά ύστερα από 23 χρόνια, τον Αύγουστο του 2012, σε απόσταση 18,3 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, με το Voyager 1 να ταξιδεύει με ταχύτητα 61.200 χλμ. την ώρα από το 1989! Η έξοδος του Voyager 2 στον Γαλαξία πραγματοποιήθηκε λίγα χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 2018. Σήμερα το Voyager 1 βρίσκεται σε απόσταση 24 δισεκατομμυρίων χλμ., με το σήμα του ραδιοπομπού του ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός να χρειάζεται 22 ώρες και 5 λεπτά για να φτάσει στη Γη (για σύγκριση, το φως από τον Ηλιο φτάνει στη Γη σε περίπου 8,3 λεπτά). Ενας ανεπανάληπτος (ακόμη) άθλος Στο γράφημα που προετοιμάστηκε από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) για τον εορτασμό της 45ης επετείου από την εκτόξευση των Voyager παρουσιάζονται συνοπτικά οι σημαντικότερες ανακαλύψεις που πραγματοποίησαν οι αποστολές, μεταξύ των οποίων είναι οι εμβληματικές εικόνες των απώτερων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, καθώς και η θέση των δύο διαστημοπλοίων έξω από τη λεγόμενη ηλιόσφαιρα, μιας εκτεταμένης περιοχής στο διάστημα, εντός της οποίας κυριαρχεί το αποτύπωμα της ηλιακής δραστηριότητας. Τα διαστημόπλοια Voyager είναι τα πρώτα ανθρώπινα κατασκευάσματα που έχουν ξεπεράσει το προστατευτικό «κουκούλι» της ηλιόσφαιρας που περιλαμβάνει όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και έχουν εξέλθει στον μεσοαστρικό χώρο, πέρα από την άμεση επιρροή του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Πρόκειται για έναν πραγματικό άθλο που δεν αναμένεται να επαναληφθεί για τουλάχιστον τρεις ακόμα δεκαετίες. Αποτίμηση εκ των έσω Το ιστορικό αυτό βήμα του ανθρώπου πέρα από το ηλιακό σύστημα οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες: πρώτον ότι κάθε 175 χρόνια η διάταξη των απώτερων πλανητών (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας) είναι τέτοια που να επιτρέπει τη χρήση της βαρύτητάς τους για την επιτάχυνση του διαστημοπλοίου. Δεύτερον, ότι η τεχνολογία είχε προοδεύσει αρκετά ώστε να επιτρέπει τον σχεδιασμό και υλοποίηση των αποστολών με σχετικά καλές πιθανότητες μερικής ή και ολικής επιτυχίας. Ο σχεδιασμός των διαστημοπλοίων Voyager άρχισε το 1972, ύστερα από μια ανταγωνιστική διαδικασία που διεξήγαγε η NASA για την επιλογή των πειραμάτων που θα ήταν καταλληλότερα για την εξερεύνηση των πλανητών του ηλιακού συστήματος καθώς και του διαπλανητικού χώρου. Από την εποχή εκείνη διατηρώ το ιδιαίτερα τιμητικό προνόμιο να ηγούμαι της ομάδας των πειραμάτων LECP (Low Energy Charged Particle) που αφορούν την εξερεύνηση των σωματιδίων χαμηλής ενέργειας που παγιδεύονται στα μαγνητικά πεδία των πλανητών, καθώς και αυτών στον διαπλανητικό χώρο. Εφέτος συμπλήρωσα 50 χρόνια υπηρεσίας στην ηγετική ομάδα των αποστολών Voyager. Οι παρατηρήσεις του LECP έχουν καταλήξει σε εκατοντάδες δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, δεκάδες μεταπτυχιακές εργασίες και διδακτορικά και χιλιάδες παρουσιάσεις σε συνέδρια ανά την υφήλιο. Τα τελευταία χρόνια το Γραφείο Διαστημικής Ερευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, με πρωτεργάτη τον συνεργάτη μου δρα Κώστα Διαλυνά, έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ανάλυση των δεδομένων του LECP από τον μεσοαστρικό χώρο, σε συνεργασία με σημαντικούς/ές ερευνητές/ερευνήτριες στον κλάδο από το Johns Hopkins University/Applied Physics Laboratory και άλλα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Συλλογή… γνώσεων! Το σύνολο των ανακαλύψεων των Voyager έχουν αλλάξει ριζικά τις γνώσεις μας για τους απώτερους πλανήτες: από την παρατήρηση των ηφαιστείων της Ιούς και τον υπόγειο ωκεανό της Ευρώπης (φεγγάρια του Δία), τις καταιγίδες στον Κρόνο και τη «ρύπανση» της ατμόσφαιρας από υδρογονάνθρακες του μεγαλύτερου δορυφόρου του Τιτάνα, τους δακτυλίους του Ουρανού και του Ποσειδώνα, έως και τα «κρυο-ηφαίστεια» του δορυφόρου του τελευταίου, Τρίτωνα, σε θερμοκρασία -235 βαθμών Κελσίου. Τα Voyager έχουν συμβάλει καθοριστικά στην αναθεώρηση των σχολικών βιβλίων αναφορικά με τη γνώση μας για τους απώτερους πλανήτες από το τέλος του 20ού αιώνα. Γι’ αυτό και η αποστολή των Voyager θεωρείται ως η πλέον σημαντική του προηγούμενου αιώνα, μια πραγματική οδύσσεια. Σήμερα λαμβάνουμε δεδομένα από τα Voyager περίπου 8 με 10 ώρες την ημέρα, κάνοντας χρήση των μεγαλύτερων κεραιών που διαθέτει η NASA, διαμέτρου 70 μέτρων. Αξίζει να σημειωθεί πως η ροή είναι πολύ χαμηλή, 160 bits το δευτερόλεπτο, δηλαδή εκατοντάδες χιλιάδες φορές μικρότερη από αυτήν ενός κινητού τηλεφώνου. Η ισχύς του σήματος που φτάνει στην κεραία είναι περίπου ένα χιλιοστό του τρισεκατομμυρίου του watt (μεταφορά ενέργειας ανά μονάδα χρόνου), ενώ όταν εκπέμπεται από το διαστημόπλοιο είναι 22 watt. Βέβαια η απόσταση των Voyager από τη Γη είναι αρκετά μεγάλη, 24 δισεκατομμύρια χλμ., δηλαδή περίπου 159,3 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση μεταξύ της Γης και του Ηλιου. Επιπλέον η κεραία του διαστημοπλοίου συνεχίζει να στοχεύει τη Γη με μεγάλη ακρίβεια, περίπου 0,000001 της μοίρας. Με άλλα λόγια, η λήψη των δεδομένων δεν είναι μια τετριμμένη υπόθεση. Παρά τις αντικειμενικές τεχνικές προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, οι αποφάσεις της επιστημονικής ομάδας των Voyager στην τελευταία συνεδρίασή μας, που πραγματοποιήθηκε στις 22-23 Αυγούστου 2022, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη διατήρηση της επικοινωνίας μας με τα Voyager μέχρι και το έτος 2027, δηλαδή 50 χρόνια μετά την εκτόξευσή τους. Τέλος, καθώς τα Voyager θα συνεχίσουν το ταξίδι τους μακριά από το ηλιακό μας σύστημα «εσαεί», ο εκλιπών αστρονόμος Carl Sagan και οι συνεργάτες του είχαν προβλέψει την κατασκευή ενός ψηφιακού δίσκου, ο οποίος τοποθετήθηκε και στα δύο διαστημόπλοια και περιέχει εικόνες ανθρώπων, ζώων, δείγματα μουσικής από τη Γη, καθώς και μηνύματα σε διάφορες γλώσσες. Το ηχητικό μήνυμα στα αρχαία ελληνικά έχει ως εξής: «Οἵτινές ποτ’ ἔστε χαίρετε! Εἰρηνικῶς πρὸς φίλους ἐληλύθαμεν φίλοι». Γράφει ο Σταμάτης Κριμιζής* *Ο κ. Σταμάτης Κριμιζής είναι ακαδημαϊκός. Έντυπη έκδοση Το Βήμα O Σταμάτης Κριμιζής έξω από το γραφείο του στην Ακαδημία Αθηνών στου Παπάγου (Γιώργος Οικονομόπουλος) Η συσκευή του πειράματος LECP των Voyager αναπτύχθηκε από την ομάδα του δρ. Κριμιζή (NASA)
Το περίεργο φαινόμενο καταγράφηκε από κάμερα στην κορυφή του όρος Μάουνα Κέα.
Το θέαμα ενός πυραύλου της SpaceX ψηλά στον ουρανό έκανε και πάλι κάποιους να ξύνουν το κεφάλι τους στο έδαφος. Μια απόκοσμη γαλάζια σπείρα που εμφανίστηκε στον νυχτερινό ουρανό πάνω από τη Χαβάη την περασμένη Τετάρτη προήλθε πιθανότατα από πύραυλο της αμερικανικής εταιρείας. Το φαινόμενο καταγράφηκε από κάμερα που λειτουργεί δίπλα στο ιαπωνικό τηλεσκόπιο Subaru στην κορυφή του όρους Μάουνα Κέα στη Χαβάη. Ο πύραυλος Falcon 9 εκτοξεύτηκε το πρωί της 16ης Ιανουαρίου από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στην Φλόριντα για να θέσει σε τροχιά δορυφόρο GPS του αμερικανικού στρατού. Τα καυσαέρια του ίδιου πυραύλου φωτογραφήθηκαν μάλιστα και από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. «Η σπείρα δείχνει να συνδέεται με την εκτόξευση νέου δορυφόρου από την εταιρεία SpaceX» έγραψαν στο Twitter αξιωματούχοι του ιαπωνικού τηλεσκοπίου. Η θέση της σπείρας ταιριάζει με τη θέση στην οποία πρέπει να βρισκόταν εκείνη την ώρα το ανώτερο στάδιο του πυραύλου, ανέφερε ο Σκοτ Τίλεϊ, ερασιτέχνης αστρονόμος που παρακολουθεί δορυφόρους. Ένας παρόμοιος γαλάζιος σχηματισμός είχε προκαλέσει έκπληξη στη Νέα Ζηλανδία λίγα λεπτά μετά την εκτόξευση ενός Falcon 9 τον περασμένο Ιούλιο. Σε εκείνη την περίπτωση, η σπείρα αποδόθηκε στην απόρριψη του πλεονάσματος καυσίμων. Το σύννεφο των σταγονιδίων έγινε ορατό επειδή φωτιζόταν από τον ‘Ηλιο, ο οποίος ήταν κρυμμένος κάτω από τον ορίζοντα για τους παρατηρητές στο έδαφος. «Το ανώτατο στάδιο του πυραύλου πιθανότατα περιστρέφεται γύρω από τον μακρύτερο άξονά του για να σταθεροποιήσει τον προσανατολισμό της πτήσης, εξ ου και η σπείρα» είχε αναφέρει το Spaceweather.com στην περίπτωση της Νέας Ζηλανδίας. «Παρόμοιες σπείρες είχαν εμφανιστεί και σε προηγούμενες εκτοξεύσεις του Falcon 9». Όπως αναφέρει το Space.com, τις πρώτες 19 ημέρες του 2023 η SpaceX πρόλαβε να εκτοξεύσει πέντε αποστολές. Το 2022 διπλασίασε τις επιδόσεις της προηγούμενης χρονιάς και πραγματοποίησε 61 επιτυχείς εκτοξεύσεις.
Με ωστική ισχύ που ξεπερνά τους 5 εκατομμύρια τόνους, ο πύραυλος Falcon Heavy ήταν μέχρι πρόσφατα ο ισχυρότερες του κόσμου.
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) έτυχε να βρίσκεται στη σωστή θέση τη σωστή στιγμή. Το πλήρωμα του πολυεθνικού τροχιακού συγκροτήματος απαθανάτισε τη στήλη καυσαερίων που άφησε πίσω του πύραυλος της SpaceX. Ο πύραυλος «βαρέων βαρώn» Falcon Heave εκτοξεύτηκε στις 15 Ιανουαρίου από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα για να θέσει σε τροχιά πέντε δορυφόρους της αμερικανικής Διοίκησης Διαστήματος. «Εξωτερική κάμερα υψηλής ανάλυσης στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό κατέγραψε τη στήλη του πυραύλου Falcon Heavy μετά την άνοδό του σε γήινη τροχιά» ανέφερε η NASA. Εκείνη την ώρα ο σταθμός βρισκόταν 442 χιλιόμετρα πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό και έβλεπε τον ήλιο να χάνεται στον ορίζοντα. Οι τελευταίες ηλιαχτίδες διακρίνονται ως κοκκινωπό στρώμα ακριβώς πάνω από τη Γη, κάτω από το παχύτερο γαλάζιο στρώμα της ανώτερης ατμόσφαιρας. Άνεμοι μεγάλου ύψους έχουν παραμορφώσει τη στήλη καυσαερίων σε καμπύλες γραμμές. Η εκτόξευση της 15ης Ιανουαρίου ήταν η πέμπτη αποστολή του Falcon Heavy, ο οποίος αποτελείται από τρεις ενωμένους πυραύλους Falcon 9. Με ωστική ισχύ που ξεπερνά τους 5 εκατομμύρια τόνους, ο Falcon Heavy ήταν μέχρι πρόσφατα ο ισχυρότερες πύραυλος του κόσμου. Έχασε τα πρωτεία από τον πύραυλο SLS της NASA που εκτοξεύτηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο στην πρώτη αποστολή του προγράμματος Artemis με προορισμό τη Σελήνη. Ο SLS θα χάσει με τη σειρά του την πρώτη θέση όταν η SpaceX εκτοξεύσει φέτος το Starship, έναν γιγάντιο πύραυλο που σχεδιάστηκε για αποστολές πληρωμάτων στη Σελήνη και τελικά στον Άρη.
Την Εθνική Στρατηγική Διαστήματος για τα έτη 2022-2027 ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο, σε συνεδρία του ημερ. 20 Δεκεμβρίου 2022, μετά από πρόταση του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Πρόκειται για εξέλιξη καταλυτικής σημασίας για την περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίηση της διαστημικής τεχνολογίας αιχμής στη χώρα μας, η οποία και θεωρείται δομικό στοιχείο βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας, καινοτομίας και ευημερίας. Το διάστημα αποτελεί ένα από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τεχνολογικούς τομείς, πηγή πολύτιμης γνώσης με εφαρμογές και υπηρεσίες, όπως, μεταξύ άλλων, οι δορυφορικές επικοινωνίες, η γεωσκόπηση και τα συστήματα πλοήγησης, με ποικίλα κοινωνικοοικονομικά οφέλη και άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Συμβάλλει στην επιτάχυνση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, στην τόνωση της ανάπτυξης και των επενδύσεων και στη δημιουργία θέσεων εργασίας, διευρύνει τα όρια της επιστήμης και της έρευνας, ενώ διαδραματίζει καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων όπως η κλιματική αλλαγή. Παράλληλα, υποστηρίζει νέες δυνατότητες σε τομείς όπως η ασφάλεια και η άμυνα, η βιομηχανία και η ψηφιακή τεχνολογία, καθώς και η παρακολούθηση και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Επιπρόσθετα, ο συνδυασμός διαστημικών δεδομένων και ψηφιακών τεχνολογιών διανοίγει νέες επιχειρηματικές δυνατότητες σε τομείς όπως η γεωργία, οι μεταφορές και οι ενεργειακές υποδομές, διευρύνει το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας ενώ αναβαθμίζει παράλληλα και τα προϊόντα παραδοσιακά ισχυρών κλάδων της οικονομίας. Η νέα Εθνική Στρατηγική προβαίνει σε ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης στη χώρα σε θέματα Τεχνολογιών Διαστήματος, σε σχέση και με το διεθνές περιβάλλον, ενώ αναδεικνύει τις τεράστιες προοπτικές που αναδύονται για την οικονομία και την κοινωνία του τόπου καθώς και για την καθιέρωση της χώρας ως περιφερειακού ψηφιακού κόμβου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Εστιάζει σε στοχευμένες δράσεις για αξιοποίηση των τεχνολογιών διαστήματος σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής, ενώ δίδει ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίηση των οφελών και ευκαιριών που προκύπτουν από τη συνεχή ενίσχυση της συνεργασίας της Κύπρου με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ), κομβικό σημείο της οποίας αναμένεται να είναι η μετάβαση της χώρας μας σε καθεστώς Associate Member. Σύμφωνα με τον Υφυπουργό κ. Κυριάκο Κόκκινο, η Κύπρος έχει ήδη πετύχει σημαντικά βήματα τόσο στις δορυφορικές επικοινωνίες, όπου ήδη λειτουργεί επίγειους σταθμούς και έχει χορηγήσει οκτώ άδειες για εκτόξευση τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων σε τροχιά με χρήση κυπριακών πόρων, όσο και στην πλοήγηση, όπου είναι μία από τις τρεις χώρες πανευρωπαϊκά που λειτουργούν υποδομή σταθμού λήψης ικανού να ανιχνεύει και να εντοπίζει φάρους έκτακτης ανάγκης. Αξίζει να σημειωθεί πως στη χώρα μας λειτουργεί εξειδικευμένο Κέντρο Αριστείας Παρατήρησης Γης, το οποίο και επικεντρώνεται στη διεξαγωγή βασικών και εφαρμοσμένων ερευνών και στη διευκόλυνση της καινοτομίας στους τομείς της τηλεπισκόπησης και της διαστημικής παρακολούθησης του περιβάλλοντος. «Η Κύπρος», δήλωσε ο κ. Υφυπουργός, «μπορεί και πρέπει να είναι μέρος της διαστημικής ανάπτυξης», εκμεταλλευόμενη τις μοναδικές τις δυνατότητες και αξιοποιώντας τη γεωστρατηγική της θέση, για να οικοδομήσει ένα ισχυρό διαστημικό οικοσύστημα, κλειδί για την ψηφιακή Κύπρο του αύριο.
Στο κέντρο μιας κοσμικής «φυσαλίδας» έκτασης χιλίων ετών φωτός βρίσκεται ο πλανήτης μας αποκαλύπτει ερευνητικό πρόγραμμα του Κέντρου Αστρονομίας Smithsonian των ΗΠΑ και ίσως σε αυτή την «φυσαλίδα» οφείλει την εξελικτική διαδικασία του το ανθρώπινο είδος!
Οι οποίοι μάλιστα κατάφεραν να την αποτυπώσουν τρισδιάστατα αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι μια σχετικά «κοντινή» σε εμάς περιοχή του γαλαξία μας υπήρχε πριν από περίπου 14 εκατ. έτη ένα σμήνος περίπου 15 άστρων, το οποίο καταστράφηκε σε ένα μπαράζ εκρήξεων σουπερνόβα οι οποίες δημιούργησαν μια κοσμική δομή, μια φυσαλίδα έκτασης χιλίων ετών φωτός, μέσα στην οποία «μεγαλώνει» η Γη! Πρόκειται για μια εντυπωσιακή αποκάλυψη αφού είναι η πρώτη φορά που προσδιορίζεται η χρονοτοπική ύπαρξη της Γης! Το ηλιακό μας σύστημα εισήλθε σε αυτή σχετικά «πρόσφατα» πριν από περίπου πέντε εκατ. έτη. Αν σκεφθούμε ότι η πτώση του μετεωρίτη που θεωρείται ως αιτία της εξαφάνισης του 90% της ζωής στον πλανήτη, μεταξύ των οποίων και των δεινοσαύρων συνέβη, περίπου πριν από 65 εκατ. έτη, καταλαβαίνουμε ότι η είσοδος στην «φυσαλίδα» συνέπεσε με την εμφάνιση ακόμα και του ανθρώπου! Οι ειδικοί αναφέρουν ότι «υπάρχουν και άλλες τέτοιου είδους κοσμικές φυσαλίδες στο Σύμπαν αλλά η θέση που έχει το ηλιακό μας σύστημα μέσα σε αυτό, δηλαδή ακριβώς στο κέντρο του είναι εξαιρετικά σπάνια» και ίσως σε αυτό οφείλει μέσω μιας κοσμικής διαδικασίας η εμφάνιση του ανθρώπου σε αυτή! Όπως λένε η θέση αυτή που βρισκόμαστε μας επιτρέπει να κοιτάζουμε τον ουράνιο θόλο και να εντοπίζουμε συνεχώς τη γέννηση νέων άστρων. Το αρχικό σκάφος που είχε μεταφέρει τρεις άνδρες στο τροχιακό εργαστήριο παρουσίασε βλάβη και πρέπει να επιστρέψει άδειο. Δύο ρώσοι κοσμοναύτες και ένας αμερικανός αστροναύτης που εγκλωβίστηκαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) λόγω βλάβης στο σκάφος τους θα μεταφερθούν στη Γη με έκτακτη πτήση πυραύλου Soyuz στις 20 Φεβρουαρίου, ανακοίνωσε την Τετάρτη η Ρωσία. Το σκάφος Soyuz που είχε μεταφέρει τους τρεις άνδρες στο τροχιακό εργαστήριο τον Σεπτέμβριο παρουσίασε διαρροή ψυκτικού υγρού λόγω μικροσκοπικής τρύπας που πιθανώς προήλθε από μικρομετεωρίτη. Η προβληματική κάψουλα θα επιστρέψει στη Γη άδεια. «Η αποστολή του Σεργκέι Προκόπιεφ, του Ντμίτρι Πετέλιν και του Φρανσίσκο Ρούμπιο στον ISS παρατείνεται. Θα επιστρέψουν στη Γη με την αποστολή Soyuz MS-23» ανακοίνωσε η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos. Η εκτόξευση του MS-23 προγραμματιζόταν αρχικά για τον Μάρτιο για την αποστολή άλλου πληρώματος. Εκτός από το προβληματικό Souyz στον σταθμό βρίσκεται και ένα σκάφος της SpaceX (NASA) Η βλάβη αναστάτωσε τις δραστηριότητες της Ρωσίας στον ISS καθώς η υπηρεσία εστιαζόταν στο προβληματικό σκάφος, το οποίο χρησιμεύει ως σωστική λέμβος σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Στον σταθμό βρίσκεται παρκαρισμένο στο μεταξύ και ένα σκάφος Crew Dragon της SpaceX. Η εταιρεία βρισκόταν το τελευταίο διάστημα σε επαφή με τη NASA για το ενδεχόμενο αμερικανικής αποστολής διάσωσης. Εκτός όμως από τους τρεις εγκλωβισμένους, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό βρίσκονται ακόμα τέσσερα μέλη του πληρώματος, δύο αστροναύτες της NASA, ένας Ιάπωνας και δύο Ρώσοι. Η βλάβη του Soyuz θα ήταν δυνητικά απειλητική σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στον ISS, καθώς το πλήρωμα θα έπρεπε να μοιραστεί στα δύο σταθμευμένα σκάφη για να επιστρέψει στη Γη. Το Crew Dragon της SpaceX και τα ρωσικά Soyuz είναι τα μόνα σκάφη που μπορούν να μεταφέρουν αστροναύτες από και προς τον ISS. Το TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) είχε εκτοξευθεί τον Απρίλιο του 2018 και σήμερα αποτελεί τον κύριο «κυνηγό» εξωπλανητών της NASA Το διαστημικό τηλεσκόπιο TESS της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) ανακάλυψε έναν ακόμη εξωπλανήτη που μοιάζει με τον δικό μας. Πρόκειται για τον ΤΟΙ 700e, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 100 ετών φωτός και έχει το 95% του μεγέθους της Γης, είναι δηλαδή οριακά μικρότερος, ενώ πιθανότατα είναι και βραχώδης. Αυτή η «δεύτερη Γη» φαίνεται να κινείται πέριξ του άστρου της (ενός μικρού σχετικά ψυχρού ερυθρού νάνου τύπου Μ) σε απόσταση κατάλληλη για την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή και για την ανάπτυξη ζωής. Οι αστρονόμοι είχαν προηγουμένως ανακαλύψει τρεις πλανήτες στο ίδιο σύστημα, τους ΤΟΙ b, c και d. Ο τελευταίος επίσης κινείται στην φιλόξενη για ζωή ζώνη και μοιάζει με τη Γη. Οι ερευνητές, με επικεφαλής την αστρονόμο Έμιλι Γκίλμπερτ του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στη Νότια Καλιφόρνια, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Σιάτλ, ενώ θα ακολουθήσει και δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal Letters». «Πρόκειται για ένα από τα λίγα συστήματα με πολλούς, μικρούς και δυνητικά κατοικήσιμους πλανήτες, που γνωρίζουμε. Αυτό καθιστά το σύστημα ΤΟΙ 700 κατ’ εξοχήν κατάλληλο για περαιτέρω μελέτη. Ο πλανήτης e είναι περίπου 10% μικρότερος από τον πλανήτη d, συνεπώς αποδεικνύεται ότι οι επιπρόσθετες παρατηρήσεις με το TESS μας επιτρέπουν να βρίσκουμε ολοένα μικρότερους κόσμους» δήλωσε η Γκίλμπερτ. To άστρο ΤΟΙ 700 βρίσκεται στο νότιο αστερισμό της Δοράδος και το 2020 είχε ανακαλυφθεί πέριξ αυτού ο παρόμοιος με τη Γη (και 20% μεγαλύτερος από αυτήν) εξωπλανήτης d. O πιο εσωτερικός πλανήτης b, που έχει το 90% του μεγέθους της Γης, έχει διάρκεια έτους δέκα μέρες (ο χρόνος μιας πλήρους περιφοράς γύρω από το μητρικό άστρο του), ο c είναι 2,5 φορές μεγαλύτερος από τη Γη και έχει έτος διάρκειας 16 ημερών, ο d έχει έτος 37 ημερών, ενώ ο e 28 ημερών. Το TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) είχε εκτοξευθεί τον Απρίλιο του 2018 και σήμερα αποτελεί τον κύριο «κυνηγό» εξωπλανητών της NASA, έχοντας ανακαλύψει 285 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες και περισσότερους από 6.000 υποψήφιους μέχρι σήμερα. ΤΟΙ σημαίνει «TESS Object of Interest» (αντικείμενο ενδιαφέροντος του TESS). Η παρατήρηση του συστήματος του ΤΟΙ 700 με το TESS, καθώς επίσης με άλλα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια συνεχίζεται. Το σύστημα του ΤΟΙ 700 είναι το δεύτερο που κεντρίζει τόσο πολύ το ενδιαφέρον των αστρονόμων μετά το κοντινότερο σύστημα Trappist-1 σε απόσταση 39,5 ετών φωτός από τη Γη, το οποίο διαθέτει επτά πλανήτες που έχουν ομοιότητες με τον δικό μας. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ Δείτε βίντεο Η νέα έρευνα επανακαθορίζει τι συνιστά τα απώτατα όρια του γαλαξία μας... λένε οι αστρονόμοι Αστρονόμοι στις ΗΠΑ ανακάλυψαν μερικά από τα πιο μακρινά άστρα που έχουν βρεθεί στον γαλαξία μας, συγκεκριμένα στη γαλαξιακή άλω*, δηλαδή στην εκτεταμένη σφαιροειδή περιοχή που περιβάλλει το κύριο σώμα του γαλαξία. Χάρη στις νέες αυτές παρατηρήσεις, οι επιστήμονες έχουν πια μια καλύτερη εικόνα των εξωτερικών ορίων της άλω. Συγκεκριμένα βρέθηκαν 208 μεταβλητά άστρα του τύπου RR Lyrae, με το πιο μακρινό από αυτά να απέχει πάνω από ένα εκατομμύριο έτη φωτός από τη Γη και να βρίσκεται σχεδόν στη μέση της απόστασης από τον γειτονικό μας γαλαξία της Ανδρομέδας, που απέχει περίπου 2,5 εκατ. έτη φωτός. Τα εν λόγω αρχαία άστρα είναι προβλέψιμης μεταβαλλόμενης φωτεινότητας (αυτή αυξομειώνεται στο πλαίσιο ενός επαναλαμβανόμενου κύκλου) και έτσι θεωρούνται ιδανικά ως σημεία αναφοράς για τη μέτρηση των γαλαξιακών αποστάσεων. Τι ανακάλυψαν «Η νέα έρευνα επανακαθορίζει τι συνιστά τα απώτατα όρια του γαλαξία μας. Στην πραγματικότητα ο γαλαξίας μας και η Ανδρομέδα είναι και οι δύο τόσο μεγάλοι, που δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου κενό ανάμεσα στους δύο γαλαξίες», δήλωσε ο καθηγητής αστρονομίας και αστροφυσικής Ράτζα Γκούχα Θακούρτα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ, ο οποίος έκανε τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Σιάτλ. Οι αστρονόμοι τόνισαν ότι η περιβάλλουσα άλως που αποτελείται από διάφορα διάσπαρτα άστρα, είναι πολύ μεγαλύτερη από τον κυρίως δίσκο του γαλαξία μας, ο οποίος δεν ξεπερνά σε διάμετρο τα 100.000 έτη φωτός. Το ηλιακό μας σύστημα με τη Γη βρίσκεται σε έναν από τους σπειροειδείς βραχίονες του δίσκου. Στη μέση του δίσκου βρίσκεται ένα κεντρικό ‘εξόγκωμα’ και γύρω από αυτό είναι η άλως που περιέχει τα αρχαιότερα άστρα του γαλαξία μας και η οποία εκτείνεται σε απόσταση εκατοντάδων χιλιάδων χιλιομέτρων προς κάθε κατεύθυνση. Η άλως είναι δύσκολο να μελετηθεί, καθώς απέχει πολύ από τη Γη και επιπλέον τα άστρα της είναι πολύ αραιά σε σύγκριση με εκείνα στον κεντρικό γαλαξιακό δίσκο. Από την άλλη, η άλως κυριαρχείται από τη σκοτεινή ύλη και περιέχει έτσι το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής γαλαξιακής μάζας. Με βάση προηγούμενες εκτιμήσεις, η άλως εκτείνεται σε απόσταση έως 300 κιλοπαρσέκ ή περίπου ένα εκατομμύριο έτη φωτός από το γαλαξιακό κέντρο (ένα κιλοπαρσέκ αντιστοιχεί σε 3.260 έτη φωτός), όμως η νέα μελέτη επεκτείνει το εξωτερικό όριο της άλω έως τουλάχιστον τα 320 κιλοπαρσέκ. *Η γαλαξιακή άλως είναι ένα εκτεταμένο, σχεδόν σφαιρικό συστατικό ενός γαλαξία που εκτείνεται πέρα από το κύριο, ορατό σώμα του γαλαξία. Αρκετά διαφορετικά συστατικά των γαλαξιών περιλαμβάνουν την άλω όπως: η αστρική άλως η γαλαξιακή κορόνα (θερμό αέριο, δηλαδή πλάσμα). Πηγή: ΑΠΕ
«Μαγευτικά» πλάνα φέρνει στην δημοσιότητα μέσω σόσιαλ η Space X από την απογείωση και την προσγείωση του Falcon 9.
Το διαστημικό αεροσκάφος έκανε άλλη μία σύντομη πτήση στο διάστημα μαζί με έναν μικρό δορυφόρο, μόνο που αυτή τη φορά φέρνει στη δημοσιότητα πλάνα που κόβουν την ανάσα. Μία κάμερα από την κορυφή του σκάφους, καταγράφει την θέα… από κάτω, από την στιγμή που απογειώνεται μέχρι την στιγμή που βγαίνει εκτός ατμόσφαιρας και βρίσκεται στο διάστημα, όπως και πλάνα κατά την προσγείωσή του. Δείτε το βίντεο:
Δύο Ρώσοι και ένας Αμερικανός παγιδεύτηκαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό έπειτα από διαρροή στο σκάφος που τους μετέφερε από τη Γη. Δύο ρώσοι κοσμοναύτες και ένας αμερικανός αστροναύτης που βρίσκονται παγιδευμένοι στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) λόγω βλάβης στο σκάφος που τους μετέφερε θα μπορούσαν τελικά να επιστρέψουν στη Γη με σκάφος της SpaceX, εκτιμά η NASA. Οι τρεις άνδρες επρόκειτο να επιστρέψουν στη Γη στις αρχές του 2023 με το ίδιο ρωσικό σκάφος Soyuz που τους μετέφερε στο πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο τον Σεπτέμβριο. H κάψουλα Soyuz, η οποία παραμένει σταθμευμένη στον ISS, παρουσίασε διαρροή ψυκτικού υγρού από το σύστημα ελέγχου θερμοκρασίας στις 14 Δεκεμβρίου. H NASA και η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos εξετάζουν τώρα αν η μικρή τρύπα που προκάλεσε τη διαρροή προήλθε από χτύπημα διαστημικού σκουπιδιού ή μετεωρίτη. Αν η Ρωσία δεν εκτοξεύσει τελικά άλλο Soyuz για την επιστροφή του πληρώματος, η NASA θα μπορούσε να απευθυνθεί στη SpaceX του Έλον Μασκ. «Απευθύναμε στη SpaceX κάποιες ερωτήσεις σχετικά με την ικανότητά τους να μεταφέρουν επιπλέον μέλη του πληρώματος με το σκάφος Dragon, αυτή τη στιγμή όμως δεν εστιαζόμαστε σε αυτό το σχέδιο» απάντησε εκπρόσωπος της NASA σε ερώτηση του Reuters. Το σκάφος Crew Dragon που βρίσκεται σταθμευμένο στoν ISS έχει τέσσερις θέσεις. Παραμένει ασαφές αν η NASA εξετάζει το ενδεχόμενο δημιουργίας πρόσθετων θέσεων ή την αποστολή διαφορετικού σκάφους Crew Dragon. Οι τρεις άνδρες για τους οποίους αναζητείται μέσο διάσωσης είναι ο αμερικανός Φρανκ Ρούμπιο και οι ρώσοι Σεργκέι Προκόπιεφ και Ντιμίτρι Πετέλιν. Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό βρίσκονται ακόμα τέσσερα μέλη του πληρώματος, δύο αστροναύτες της NASA, ένας Ιάπωνας και δύο Ρώσοι. Το Crew Dragon της SpaceX και τα ρωσικά Soyuz είναι τα μόνα σκάφη που μπορούν να μεταφέρουν αστροναύτες από και προς τον ISS. Ένα σύννεφο από σταγονίδια ψυκτικού υγρού διακρίνεται να διαρρέει απο το Soyuz στα δεξιά της εικόνας (NASA TV) Το ταξίδι στο χρόνο είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τόσο τους επιστήμονες, όσο και τον κόσμο, με ένα σημαντικό μέρος της pop culture να έχει ασχοληθεί σχετικά. Μέχρι στιγμής μπορεί να μην υπήρχε απάντηση, αλλά πλέον η Nasa έχει τη λύση στο αιώνιο ερώτημα, αν μπορεί κάποιος να πάει μπροστά ή πίσω στο χρόνο.Όπως σημειώνει το ladbible.com, η διαστημική υπηρεσία αναφέρει πως στην πραγματικότητα «όλοι ταξιδεύουμε στο χρόνο». Συγκεκριμένα, λέει πως «η επιστήμη» περιγράφει ότι το είδος του ταξιδιού στο χρόνο που βλέπουμε σε «ταινίες ή βιβλία επιστημονικής φαντασίας» θα μπορούσε να είναι πραγματικό. Οι επιστήμονες έχουν κάνει πειράματα για να δείξουν ότι όσο πιο γρήγορα ταξιδεύεις, τόσο πιο αργά βιώνεις το χρόνο. Αυτό αποδείχθηκε από ένα πείραμα που εξέτασε δύο ρολόγια: το ένα έμεινε στη Γη και το άλλο πέταξε με αεροπλάνο. Αφού το αεροπλάνο έκανε το γύρο του κόσμου, οι επιστήμονες συνέκριναν τα ρολόγια και διαπίστωσαν ότι αυτό που βρισκόταν στο αεροπλάνο που κινούνταν γρήγορα ήταν ελαφρώς πίσω από το ρολόι που βρισκόταν στο έδαφος, πράγμα που σημαίνει ότι ταξίδευε ελαφρώς πιο αργά στο χρόνο. Η NASA λοιπόν, κατέληξε στο συμπέρασμα: «Ναι, το ταξίδι στο χρόνο είναι πράγματι ένα πραγματικό πράγμα. Αλλά δεν είναι ακριβώς αυτό που πιθανώς έχετε δει στις ταινίες». Έτσι, πράγματι πραγματοποιούνται «ταξίδια στο χρόνο», απλά όχι όπως στις ταινίες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Back to the Future».
Με ύψος που πλησιάζει τα 120 μέτρα, ο πύραυλος Super Heavy θα μπορεί να μεταφέρει σε τροχιά φορτία 100 τόνων.
Η SpaceX συνεχίζει πυρετωδώς τις δοκιμές του πυραύλου που θα εκτοξεύει το σκάφος Starship μέχρι τη Σελήνη και τον Άρη, με την πρώτη δοκιμαστική πτήση να αναμένεται πιθανώς τις επόμενες εβδομάδες. Την Τρίτη, η αεροδιαστημική εταιρεία του Έλον Μασκ πραγματοποίησε νέα στατική δοκιμή του «Booster 7», όπως ονομάζεται το δοκιμαστικό κατώτερο στάδιο του πυραύλου Super Heavy. Η εταιρεία ανέφερε αργότερα στο Twitter ότι στη δοκιμή των 13 δευτερολέπτων πυροδοτήθηκαν οι 11 από τους 33 κινητήρες Raptor 2 του κατώτερου σταδίου. To δε ανώτερο στάδιο του Super Heavy πυροδότησε και τους 6 κινητήρες του σε στατική δοκιμή που πραγματοποιήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου. Με ύψος που πλησιάζει τα 120 μέτρα, ο Super Heavy θα προσφέρει διπλάσια ώση σε σχέση με τους πυραύλους των αποστολών Apollo της NASA και θα μπορεί να μεταφέρει σε τροχιά φορτία 100 τόνων. Σχεδιάστηκε να μεταφέρει το σκάφος Starship, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί από τη NASA για την πρώτη αποστολή αστροναυτών στην επιφάνεια της Σελήνης από τη δεκαετία του 1970, αποστολή που δεν αναμένεται πριν από το 2025 το νωρίτερο. Στην πρώτη δοκιμαστική πτήση, το Starship θα ολοκληρώσει μια περιφορά γύρω από τη Γη και θα πέσει στον Ειρηνικό έξω από τη Χαβάη, ενώ ο πύραυλος Super Heavy θα έχει απορριφθεί νωρίτερα στον Κόλπο του Μεξικού. Στην τελική τους μορφή, τόσο το σκάφος όσο και ο πύραυλος θα είναι πλήρως επαναχρησιμοποιήσιμα και θα επιστρέφουν είτε στην ξηρά είτε σε πλωτές πλατφόρμες. To 2023 η SpaceΧ ελπίζει να εκτοξεύσει το Starship στην «πρώτη ιδιωτική αποστολή γύρω από τη Σελήνη», την οποία θα μισθώσει ο ιάπωνας δισεκατομμυριούχος της μόδας Γιουσάκου Μεζάβα. Αργότερα ο Μασκ σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει το Starship για τη δημιουργία μόνιμης αποικίας στον Άρη.
Το τροχιακό συγκρότημα Tiangong είναι ίσως η σημαντικότερη στιγμή στα σχεδόν 20 χρόνια επανδρωμένων κινεζικών αποστολών. Την ώρα που χιλιάδες Κινέζοι βγαίνουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά της ανυπόφορης πολιτικής «μηδενικής Covid», άλλοι πανηγύριζαν για τα επίσημα εγκαίνια του «Ουράνιου Παλατιού», του πρώτου διαστημικού σταθμού της Κίνας. Ο διαστημικός σταθμός Tiangong υποδέχτηκε την Τετάρτη τρεις αστροναύτες που θα αντικαταστήσουν τους τρεις προηγούμενους ενοίκους. Με αυτή την πρώτη αλλαγή φρουράς ξεκινά επίσημα η λειτουργία του τροχιακού εργαστηρίου. Η Κίνα γίνεται έτσι η μόνη χώρα του κόσμου που διαθέτει αυτή τη στιγμή δικό της διαστημικό σταθμό. Παίρνει έτσι εκδίκηση για την άρνηση της NASA να την δεχθεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, λόγω αμερικανικού νόμου που απαγορεύει τη συνεργασία με την Κίνα. Το νέο πλήρωμα ταξίδεψε με το σκάφος Shenzhou-15 («Θεϊκό Σκάφος») που είχε εκτοξευτεί το βράδυ της Τρίτης από το διαστημικό κέντρο του Ζιουκουάν στην έρημο Γκόμπι, σε θερμοκρασίες υπό του μηδενός, μετέδωσε η κρατική τηλεόραση. Χρειάστηκαν μόνο έξι ώρες για να φτάσουν στον προορισμό τους. Το Shenzhou-15 ήταν η τελευταία από τις 11 αποστολές που χρειάστηκαν για τη συναρμολόγηση του Tiangong από τον Απρίλιο του 2021. Επεισοδιακή εκτόξευση Η τελευταία υπομονάδα του σταθμού, το εργαστήριο Mengtian, ή «Ουράνιο Όνειρο, εκτοξεύτηκε τον Οκτώβριο και προκάλεσε και πάλι διεθνή αναστάτωση –μεταξύ άλλων και την Ελλάδα– καθώς το ανώτερο στάδιο του πυραύλου αφέθηκε να πέσει ανεξέλεγκτο στη Γη. Το προηγούμενο πλήρωμα του σταθμού, το οποίο έφτασε στις αρχές Ιουνίου, θα επιστρέψει στη Γη έπειτα από μια εβδομάδα, διάστημα στο οποίο θα εξεταστεί αν ο σταθμός μπορεί να φιλοξενεί έξι άτομα ταυτόχρονα. Η αποστολή του Shenzhou-15 έρχεται την ώρα που η κινεζική κυβέρνηση έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπη με ογκώδεις διαδηλώσεις για τους σκληρούς περιορισμούς της πανδημίας, καθώς και με επιβράδυνση της οικονομίας. Πολλοί όμως πανηγύρισαν με αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας. «Ζήτω η πατρίδα!» ήταν ένα από τα σχόλια στα κινεζικά κοινωνικά δίκτυα. Το «Ουράνιο Παλάτι» είναι ίσως η σημαντικότερη στιγμή στα σχεδόν 20 χρόνια επανδρωμένων κινεζικών αποστολών. Για τις επόμενες αποστολές, η Κίνα δέχεται αιτήσεις από υποψήφιους αστροναύτες με διδακτορικό σε θετικές επιστήμες, μετά τις πρώτες γενιές αστροναυτών που ήταν πρώην πιλότοι μαχητικών αεροπλάνων. (in.gr) Το νέο πλήρωμα του Tiangong: από αριστερά, Φέι Ζουνλόνγκ, Ντενκ Τσινμίνγκ και Τσανγκ Λου (Reuters) Δέκα ημέρες μετά την εκτόξευσή του από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα, το Orion της NASA έσπασε το ρεκόρ που ίσχυε εδώ και 50 και πλέον χρόνια για τη μεγαλύτερη απόσταση από τη Γη στην οποία έχει ταξιδέψει σκάφος σχεδιασμένο για ανθρώπους. Τρία ανδρείκελα είναι οι μόνοι επιβαίνοντες της αποστολής Artemis I, τελευταίας πρόβας για την επιστροφή των αμερικανών αστροναυτών στη Σελήνη. Την Παρασκευή το Orion τέθηκε σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι και την επόμενη ημέρα, στις 14.42 ώρα Ελλάδας την Κυριακή, έσπασε το ρεκόρ απόστασης για «σκάφος σχεδιασμένο να μεταφέρει ανθρώπους στο Διάστημα και να τους επιστρέφει με ασφάλεια στη Γη». Το ρεκόρ των 400.171 χιλιομέτρων είχε τεθεί το 1970 από την αποστολή Apollo 13, ανέφερε η NASA. Το Orion συνεχίζει τώρα να απομακρύνεται και θα πετύχει νέο ρεκόρ στις 23.13 ώρα Ελλάδας την Δευτέρα, όταν θα βρίσκεται σχεδόν 435.000 χιλιάδες χιλιόμετρα από τη Γη. Συγκριτικά, η μέση απόσταση της Γης από τη Σελήνη είναι 384.000 χιλιόμετρα. Αυτή είναι και η μέγιστη απόσταση στην οποία έχουν φτάσει άνθρωποι μέχρι σήμερα. Αριστερά, selfie του Orion καθώς πλησίαζε τη Σελήνη στα δεξιά. Στη μέση διακρίνεται η Γη (NASA TV) Το Orion έχει τεθεί σε τροχιά σε απόσταση 64-81 χιλιάδων χιλιομέτρων από τη σεληνιακή επιφάνεια. Η τροχιά είναι τόσο μεγάλη ώστε το σκάφος θα προλάβει να συμπληρώσει μόνο μισή περιφορά πριν πάρει το δρόμο της επιστροφής. Στη διάρκεια της πτήσης, η οποία δεν απαιτεί πολλά καύσιμα, η NASA θα ελέγξει τα συστήματα και τις επιδόσεις του σκάφους. Αν όλα προχωρήσουν σύμφωνα με το σχέδιο, το Orion θα πέσει με αλεξίπτωτο στον Ειρηνικό στις 11 Δεκεμβρίου. Η επόμενη αποστολή, Artemis II, θα είναι ουσιαστικά μια επανάληψη της ίδιας πτήσης αλλά με πλήρωμα. Η πρώτη αποστολή προσσελήνωσης δεν αναμένεται πριν από το 2025 και θα πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια της SpaceX, η οποία θα προσφέρει το σκάφος με το οποίο οι αστροναύτες θα μεταφερθούν από το Orion στην επιφάνεια του φεγγαριού. Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν σε απόσταση 310 ετών φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του Κενταύρου, έναν γιγάντιο αέριο εξωπλανήτη γύρω από το άστρο HD 114082 που μοιάζει με τον Ήλιο.
Mία πανίσχυρη προσομοίωση ξαναγράφει την ιστορία τόσο της Γης όσο και του κοντινότερου γείτονά μας, δηλαδή της Σελήνης, για τον τρόπο με τον οποίο αμφότερες δημιουργήθηκαν.
Η Σελήνη μπορεί να σχηματίστηκε «αμέσως» μετά από μια γιγαντιαία σύγκρουση που την έθεσε σε τροχιά γύρω από τη Γη, σύμφωνα με μια νέα θεωρία για την προέλευσή της. Πώς δημιουργήθηκε η Σελήνη Η θεωρία στηρίζεται σε λεπτομερείς προσομοιώσεις από ισχυρούς υπερυπολογιστές, οι οποίες πρότειναν ότι η Σελήνη θα είχε προκύψει αμέσως μετά τη σύγκρουση κάποιου αντικειμένου με τη Γη. Τυπικά, η Σελήνη θεωρείται ότι σχηματίστηκε μετά από μια σύγκρουση πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν η Γη προσέκρουσε σε ένα αντικείμενο μεγέθους Άρη που ονομαζόταν Θεία. Όμως οι νέες προσομοιώσεις υποδηλώνουν ότι κάτι που δεν είχε προβλεφθεί προηγουμένως συνέβη μετά από αυτό. Προηγούμενες προσομοιώσεις έχουν οδηγήσει σε θεωρίες ότι η Σελήνη θα μπορούσε να έχει αναπτυχθεί σταδιακά, μέσα σε ένα δίσκο από συντρίμμια που βρισκόταν σε στενότερη τροχιά γύρω από τη Γη. Η νέα προσομοίωση αποτυπώνει μια διαφορετική θεωρία. Η καινούρια θεωρία προτείνει ότι αποσπάστηκε και σχηματίστηκε σχεδόν αμέσως. Η Σελήνη μπορεί να σχηματίστηκε αμέσως- μέσα σε ώρες- όταν υλικά από τη Γη και τη Θεία εκτοξεύτηκαν απευθείας σε τροχιά μετά τη σύγκρουση. Οι δύο θεωρίες θα μπορούσαν να δοκιμαστούν, διότι θα πρέπει να προτείνουν διαφορετικές εσωτερικές δομές για τη Σελήνη. Αυτό θα μπορούσε να μας βοηθήσει να μάθουμε περισσότερα για το σεληνιακό πέτρωμα αλλά και για τον δικό μας πλανήτη. Τι επιπλέον έδειξαν οι προσομοιώσεις Η επιπλέον λεπτομέρεια που παρέχεται από τις πιο ισχυρές προσομοιώσεις υπερυπολογιστών μέχρι σήμερα επέτρεψε στους ερευνητές να βρουν απροσδόκητες λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να εξηγήσουν ορισμένα από τα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά της Σελήνης. Υποδηλώνει επίσης ότι οι προσομοιώσεις «χαμηλότερης ανάλυσης» που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν θα μπορούσαν να έχουν αφήσει τους επιστήμονες να κάνουν λάθος για την ιστορία του πλανήτη μας. «Αυτή η διαδρομή σχηματισμού θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση της ομοιότητας στην ισοτοπική σύνθεση μεταξύ των σεληνιακών πετρωμάτων που επέστρεψαν οι αστροναύτες του Apollo και του μανδύα της Γης. Μπορεί επίσης να υπάρχουν παρατηρήσιμες συνέπειες για το πάχος του σεληνιακού φλοιού, οι οποίες θα μας επέτρεπαν να προσδιορίσουμε περαιτέρω τον τύπο της σύγκρουσης που έλαβε χώρα», δήλωσε ο Vincent Eke από το Πανεπιστήμιο Durham και ένας από τους συγγραφείς της έρευνας. «Όσα περισσότερα μαθαίνουμε για το πώς δημιουργήθηκε η Σελήνη, τόσο περισσότερα ανακαλύπτουμε για την εξέλιξη της Γης. Η ιστορία τους είναι αλληλένδετη και θα μπορούσε να επαναλαμβάνεται στην ιστορία άλλων πλανητών, που άλλαξαν από παρόμοιες ή πολύ διαφορετικές συγκρούσεις», συμπλήρωσε. «Αυτό ανοίγει ένα εντελώς νέο φάσμα πιθανών αφετηριών για την εξέλιξη της Σελήνης», επεσήμανε ο Jacob Kegerreis, ερευνητής στο κέντρο Ames της NASA στη Σίλικον Βάλεϊ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης για αυτά τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο The Astrophysical Journal Letters. Η εικόνα που μετέδωσε το νέο καμάρι της αστρονομίας απαθανατίζει το έμβρυο ενός άστρου που αναπτύσσεται μέσα σε ένα σύννεφο υδρογόνου. Χάρη στην υπέρυθρη όρασή του, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb κατάφερε να διαπεράσει πυκνά σύννεφα αερίου και σκόνης και να θαυμάσει το φωτεινό υπερθέαμα ενός άστρου που γεννιέται. Η εικόνα που μετέδωσε το νέο καμάρι της αστρονομίας απαθανατίζει ένα «πρωτο-άστρο» που αναπτύσσεται μέσα στο σκοτεινό σύννεφο L1527, σε απόσταση 357 ετών φωτός από τη Γη. Το πρωτο-άστρο, ηλικίας μόλις 100.000 ετών, είναι μια σφαίρα υδρογόνου με μάζα που αντιστοιχεί στο 20 με 40 τοις εκατό της μάζας του Ήλιου. Σε αυτό το στάδιο της εξέλιξής του δεν είναι ακόμα αρκετά πυκνό για να πυροδοτήσει θερμοπυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης και να λάμψει ως άστρο. Το φως που εκπέμπει οφείλεται στη θέρμανση του υδρογόνου που απορροφάται από το σύννεφο. Το ίδιο το πρωτο-άστρο βρίσκεται στον «λαιμό» της κλεψύδρας, είναι όμως κρυμμένο από έναν δίσκο αερίου και σκόνης που το περιβάλλει, έναν δίσκο πλατύ όσο το Ηλιακό Σύστημα, τον οποίο διακρίνουμε από το πλάι σαν σκοτεινή γραμμή ακριβώς στο κέντρο της εικόνας. Σε διάστημα μερικών εκατομμυρίων ετών, ένα μέρος του υλικού αυτού του δίσκου θα μπορούσε να σχηματίσει πλανήτες. Λόγω αυτού του δίσκου, ο οποίος απορροφά την ακτινοβολία, το φως του πρωτο-άστρου μπορεί να εξαπλωθεί ελεύθερα μόνο προς τα πάνω και προς τα κάτω, φωτίζοντας το διαστρικό σύννεφο. Το μπλε και το πορτοκαλί χρώμα στην εικόνα αντιστοιχούν σε διαφορετικά μήκη υπέρυθρου φωτός και οφείλονται σε συγκεντρώσεις σκόνης ανάμεσα στο Webb και το σύννεφο. Το μπλε αντιστοιχεί στις περιοχές όπου η σκόνη είναι λιγότερη. Κάτι τέτοιο θα έβλεπε κανείς αν κοίταζε τον νεογέννητο Ήλιο πριν ακόμα αρχίσει να λάμπει πριν από περίπου 4,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Η πρώτη εκτόξευση αναμένεται εντός του έτους από την Virgin Galactic, την αεροδιαστημική εταιρεία του μεγιστάνα Ρίτσαρντ Μπράνσον. Φιλοδοξώντας να γίνει η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή δύναμη στην επικερδή αγορά εκτόξευσης δορυφόρων, η Βρετανία παραχώρησε την Τετάρτη την πρώτη άδεια για κατασκευή διαστημικού κέντρου. Η πρώτη εκτόξευση αναμένεται εντός του έτους από την Virgin Galactic, την αεροδιαστημική εταιρεία του μεγιστάνα Ρίτσαρντ Μπράνσον. Η άδεια αφορά την κατασκευή του «Spacepot Cornwall» στο Νιούκουει της Κορνουάλης, αναφέρει το Reuters. Η Βρετανία θα γίνει έτσι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη με δυνατότητα εκτόξευσης διαστημικών αποστολών από το έδαφός της. Η μεγάλη διαστημική βιομηχανία της Βρετανίας απασχολεί 47.000 εργαζομένους και είναι δεύτερη παγκοσμίως στην κατασκευή δορυφόρων μετά τις ΗΠΑ. O νέος πύραυλος της Virgin Galactic απελευθερώνεται σε μεγάλο ύψος από ένα τροποποιημένο Boeing 747 (Reuters) Η δυνατότητα εκτόξευσης φορτίων σε χαμηλή γήινη τροχιά θα ενισχύσει την οικονομία κατά 3.8 δισ. λίρες την επόμενη δεκαετία, εκτιμά η κυβέρνηση. Η παραχώρηση της πρώτης άδειας «είναι ένα ακόμα ορόσημο για να επιτρέψουμε στη χώρα να γίνει ηγέτης στις εκτοξεύσεις» δήλωσε ο Ρίτσαρντ Μοριάρτι, διευθύνων σύμβουλος της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (CAA). Εντός των επόμενων εβδομάδων η CAA αναμένεται να παραχωρήσει τις απαιτούμενες άδειες στην Virgin Galactic για την πρώτη εκτόξευση. Η εταιρεία ακολουθεί μια ασυνήθιστη προσέγγιση, καθώς ο πύραυλος που μεταφέρει το φορτίο απελευθερώνεται σε μεγάλο ύψος από ένα τροποποιημένο Boeing 747. Μετά την απελευθέρωσή του πυροδοτεί τον κινητήρα του για να ανέβει στο απαιτούμενο ύψος. Η CAA εξετάζει στο μεταξύ αιτήσεις αδειοδότησης για άλλα διαστημικά κέντρα και εταιρείες εκτόξευσης δορυφόρων. Η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης έχει ήδη ξεκινήσει για ένα δεύτερο υποψήφιο διαστημοδρόμιο, το SaxaVord Spaceport στα νησιά Σέτλαντ βόρεια της Σκωτίας. Τα άστρα που κάνουν το λάθος να πλησιάσουν υπερβολικά μια μαύρη τρύπα καταστρέφονται με τη διαδικασία της «σπαγγετοποίησης». Άστρο στο μέγεθος του Ήλιου που είχε την ατυχία να πλησιάσει μια μαύρη τρύπα διαλύθηκε και χάθηκε για πάντα μέσα στο κοσμικό τέρας σε ένα φαινόμενο που οι αστροφυσικοί αποκαλούν «σπαγγετοποίηση». Αυτός είναι ο επίσημος όρος για τα άστρα που παραμορφώνονται από το ακραίο βαρυτικό πεδίο μιας μαύρης τρύπας και χάνουν το σφαιρικό σχήμα τους. Μετατρέπονται τελικά σε έναν μακρύ χείμαρρο καυτού πλάσματος που τυλίγεται γύρω από τη μαύρη τρύπα όπως τα μακαρόνια σε ένα πιρούνι (εικόνα πάνω). Οι ίδιες οι μαύρες τρύπες είναι εξ ορισμού αόρατος, μπορούν όμως να γίνουν αντιληπτές από την ισχυρή ακτινοβολία που εκπέμπει το υλικό του καταδικασμένου άστρου καθώς κινείται σπειροειδώς γύρω από τον ορίζοντα των γεγονότων. Η ανακάλυψη της συγκεκριμένης μελανής οπής, η οποία βρίσκεται στον γαλαξία SDSS J152120.07+140410.5 σε απόσταση 850 ετών φωτός από τη Γη, προσθέτει ένα ακόμα κομμάτι σε ένα μεγάλο παζλ που προβληματίζει εδώ και δεκαετίες τους κοσμολόγους. Μικρομεσαίο αίνιγμα Οι μαύρες τρύπες χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες μεγέθους. Η πρώτη κατηγορία τις μαύρες τρύπες εξαιρετικά μεγάλης μάζας, έως και δισεκατομμύρια φορές τη μάζα του Ήλίου, οι οποίες κρύβονται στα κέντρα των περισσότερων γαλαξιών και πιθανώς σχηματίζονται από τη συγχώνευση μεγαλύτερων μελανών οπών. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι μαύρες τρύπες μικρής μάζας, μερικές δεκάδες φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου, οι οποίες σχηματίζονται όταν γερασμένα μεγάλα άστρα εξαντλούν τα πυρηνικά καύσιμά τους και καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος. Η τρίτη, και πιο μυστηριώδης κατηγορία αφορά τις ενδιάμεσες μαύρες τρύπες με μάζα 100 έως 10.000 φορές τη μάζα του Ήλιου (IMBH), οι οποίες εντοπίζονται συχνότερα σε νάνους γαλαξίες. Μπορεί να σχηματίζονται από τη συγχώνευση μικρότερων μελανών οπών ή από άλλους μηχανισμούς. Το σημαντικό είναι ότι, σύμφωνα με την κρατούσα υπόθεση, οι γιγάντιες μαύρες τρύπες στα κέντρα των γαλαξιών σχηματίζονται από τη συγχώνευση τέτοιων «μικρομεσαίων» μελανών οπών. Κανείς όμως δεν το γνωρίζει με βεβαιότητα. Προκειμένου να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί αυτή η θεωρία απαιτούνται ακριβείς παρατηρήσεις IMBH. Μέχρι σήμερα όμως οι αστρονόμοι έχουν συλλέξει μετρήσεις μόνο για 20 μικρομεσαίες μαύρες τρύπες σε σχετικά μικρή απόσταση από τη Γη. Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Nature Astronomy, προσθέτει ακόμα μια IMBH στη λίστα. Η μαύρη τρύπα ανακαλύφθηκε όταν τηλεσκόπια που λειτουργούν στη Χαβάη κατέγραψαν τη λάμψη που εξέπεμψε το υλικό του άστρου καθώς κινούταν με ακραία ταχύτητα γύρω από τον ορίζοντα των γεγονότων. «Το γεγονός ότι μπορέσαμε να παρατηρήσουμε αυτή τη μαύρη τρύπα μεσαίου μεγέθους την ώρα που καταβρόχθιζε ένα άστρο μάς προσέφερε την ευκαιρία να καταγράψουμε κάτι που σε διαφορετική περίπτωση θα παρέμενε αόρατο» σχολίασε η Σαρλότ Άνγκους του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης. «Επιπλέον, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις ιδιότητες της λάμψης για να κατανοήσουμε καλύτερα την αινιγματική ομάδα των μελανών οπών μεσαίου μεγέθους». Περισσότερα στοιχεία για τις μικρομεσαίες μαύρες τρύπες αναμένονται μετά το 2037, οπότε θα εκτοξευτεί στο διάστημα ο ευρωπαϊκός ανιχνευτής βαρυτικών κυμάτων LISA, ο οποίος θα μπορεί να ανιχνεύει μακρινές μελανές οπές με μάζα από 10.000 ηλιακές μάζες και πάνω. (in.gr) Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία (NASA) ανακοίνωσε χθες Παρασκευή ότι συνεχίζει την προσπάθειά της για να προχωρήσει στην εκτόξευση της μη επανδρωμένης αποστολής Artemis 1 με προορισμό τη Σελήνη, την Τετάρτη 16 Νοεμβρίου, αφού η επιθεώρηση του πυραύλου SLS αποκάλυψε μόνο μικρές φθορές λόγω του κυκλώνα Νικόλ που έπληξε τη Φλόριντα. «Τίποτα δεν εμποδίζει» την εκτόξευση στη συγκεκριμένη ημερομηνία, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο Τζιμ Φρι, αξιωματούχος της NASA. Η εκτόξευση του πυραύλου SLS (Space Launch System), του ισχυρότερου που κατασκεύασε ποτέ η NASA, αναμένεται στη 01:04 (τοπική ώρα – 08:04 ώρα Ελλάδος). Η μη επανδρωμένη αποστολή Artemis 1 είναι δοκιμαστική και δεν έχει στόχο την προσελήνωση της κάψουλας Orion, που έχει σχεδιαστεί για τη μεταφορά αστροναυτών. Εάν τελικά η εκτόξευση πραγματοποιηθεί την Τετάρτη, η αποστολή θα διαρκέσει περίπου 25 ημέρες και η κάψουλα θα επιστρέψει στη Γη στις 11 Δεκεμβρίου. Η NASA έχει δύο εναλλακτικές ημερομηνίες για την εκτόξευση: την 19η και την 25η Νοεμβρίου. «Επί του παρόντος είμαστε επικεντρωμένοι στην 16η Νοεμβρίου και αν υπάρξει κώλυμα (…) τότε θα εξετάσουμε την πιθανότητα για τις 19 Νοεμβρίου», δήλωσε ο Τζιμ Φρι. Ο πύραυλος SLS παρέμεινε στην εξέδρα εκτόξευσης στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι κατά την έλευση του κυκλώνα Νικόλ. Ωστόσο, οι άνεμοι που τον συνόδευαν δεν ξεπέρασαν τα όρια αντοχής του, σύμφωνα με τον αξιωματούχο της NASA. Σημείωσε ότι αν η NASA είχε ενημερωθεί για ενδεχόμενη απειλή από τον κυκλώνα, θα άφηνε τον πύραυλο στο κτίριο συναρμολόγησης για λόγους ασφαλείας. Άλλωστε, ο πύραυλος είχε επιστρέψει εκεί στα τέλη Σεπτεμβρίου για να προστατευθεί από τον κυκλώνα Ίαν και είχε επιστρέψει στην εξέδρα λίγες ημέρες πριν από την έλευση του κυκλώνα Νικόλ. Νωρίτερα, δύο απόπειρες εκτόξευσης ματαιώθηκαν την τελευταία στιγμή λόγω τεχνικών προβλημάτων. Η μη επανδρωμένη αποστολή σηματοδοτεί την έναρξη του εμβληματικού προγράμματος Artemis, που φιλοδοξεί να στείλει την πρώτη γυναίκα στη Σελήνη, το νωρίτερο το 2025. Στα σχέδια της NASA είναι η διατήρηση μόνιμης παρουσίας αστροναυτών στη Σέληνη, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής ενός διαστημικού σταθμού σε τροχιά γύρω από τον δορυφόρο της Γης. Για την αμερικανική διαστημική υπηρεσία, θα είναι το εφαλτήριο για την πρώτη αποστολή στον πλανήτη Άρη. Δύτες βρήκαν στον Ατλαντικό τμήμα του κατεστραμμένου διαστημικού λεωφορείου Challenger της NASA11/11/2022
Δύτες που γύριζαν ντοκιμαντέρ για την πτώση ενός πολεμικού αεροσκάφους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στα ανοιχτά της πολιτείας Φλόριντα των ΗΠΑ, βρήκαν τυχαία στον βυθό ένα τμήμα του αμερικανικού διαστημικού λεωφορείου Challenger που είχε εκραγεί και γίνει κομμάτια λίγο μετά την εκτόξευση του το 1986, όπως ανακοίνωσε η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA). Οι δύτες εξερευνούσαν τον βυθό στο πλαίσιο ενός ντοκιμαντέρ του History Channel με τίτλο «Το Τρίγωνο των Βερμούδων: Στα καταραμένα νερά», σχετικά με τη μυστηριώδη εξαφάνιση αεροπλάνων και πλοίων στην περιοχή αυτή (θα κάνει πρεμιέρα στις 22 Νοεμβρίου). Κι ενώ έψαχναν για ένα αμερικανικό αεροπλάνο διάσωσης που είχε εξαφανιστεί στις 5/12/1945, έπεσαν πάνω σε ένα πολύ πιο σύγχρονο εύρημα, με διαστάσεις περίπου 4,5 επί 4,5 μέτρα, το οποίο έφερε τα χαρακτηριστικά διακριτικά της NASA. Είναι η πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια που έχει έρθει στο φως ένα τμήμα του διαστημικού λεωφορείου που είχε καταστραφεί, οδηγώντας στον θάνατο επτά αστροναύτες και σοκάροντας τότε την αμερικανική και τη διεθνή κοινή γνώμη. Ο επικεφαλής της NASA Μπιλ Νέλσον δήλωσε, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς και το Space.com, ότι εξετάζεται κατά πόσο θα επιχειρηθεί η ανάσυρση του ευρήματος, ώστε να τιμηθεί η μνήμη των αδικοχαμένων αστροναυτών. Το Challenger είχε τυλιχτεί ξαφνικά στις φλόγες κατά τη φάση ανόδου του, μόλις 73 δευτερόλεπτα μετά την 25η εκτόξευση του από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στις 28/1/1986. Οι μετέπειτα έρευνες απέδωσαν την καταστροφή σε φθορά υλικού σε συνδυασμό με τις πολύ κρύες συνθήκες του περιβάλλοντος. Το θανατηφόρο περιστατικό παραμένει μια από τις χειρότερες καταστροφικές στην ιστορία του αμερικανικού διαστημικού προγράμματος. Οι ΗΠΑ είχαν τότε, ψάχνοντας επί επτά μήνες, βρει στον βυθό 167 κομμάτια του διαστημικού λεωφορείου, συνολικού βάρους 118 τόνων, σχεδόν του μισού Challenger. Το νέο συντρίμμι που βρέθηκε, είναι ένα από τα μεγαλύτερα που έχουν ποτέ βρεθεί. Όλα τα κομμάτια του Challenger παραμένουν ιδιοκτησία της αμερικανικής κυβέρνησης. Μια ολική σεληνιακή έκλειψη θα λάβει χώρα την Τρίτη 8 Νοεμβρίου, όμως θα φτάσει στο μέγιστο σημείο της το μεσημέρι ώρα Κύπρου, οπότε δεν θα είναι ορατή από τη χώρα μας. Θα είναι η τελευταία ολική έκλειψη του φεγγαριού έως τον Μάρτιο του 2025, σύμφωνα με το Sky & Telescope.
|
APXEIO
May 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|