Διάνα: το DART έπεσε μόλις 17 μέτρα από το κέντρο του Δίμορφου, μιας μάζας από βράχους και πέτρα με μήκος περίπου 160 μέτρα.
Λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση του πρώτου, ιστορικού πειράματος πλανητικής προστασίας, η NASA έδωσε στη δημοσιότητα τις τελευταίες εικόνες που μετέδωσε το σκάφος DART πριν συντριβεί με αστρονομική ταχύτητα στον αστεροειδή Δίμορφο. Η δοκιμή κοσμικού μπιλιάρδου θα δείξει στη NASA αν είναι εφικτό να εκτραπεί αρκετά από την πορεία του ένας αστεροειδής που θα τύχει βρεθεί σε πορεία σύγκρουσης με τη Γη στο μέλλον. Θα περάσουν πάντως εβδομάδες μέχρι να διαπιστωθεί αν το πείραμα πέτυχε: επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια θα πρέπει να εξετάσουν αν η τροχιά του Δίμορφου άλλαξε σύμφωνα με τους υπολογισμούς. Το θετικό πάντως είναι ότι το DART έπεσε μόλις 17 μέτρα από το κέντρο του Δίμορφου, μιας μάζας από βράχους και πέτρα με μήκος περίπου 160 μέτρα. «Δεν μου έχει ξανατύχει να ενθουσιαστώ με το που βλέπω το σήμα ενός σκάφους να χάνεται και την εικόνα να σταματάει» δήλωσε κατά τη ζωντανή μετάδοση της NASA ο Ραλφ Σέμελ, διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου «Τζονς Χόπκινς», το οποίο διαχειρίστηκε την αποστολή των 330 εκατ. δολαρίων. «Κανονικά, η απώλεια του σήματος είναι πολύ άσχημη εξέλιξη, όμως σε αυτή την περίπτωση ήταν η ιδανική έκβαση» είπε. Τα τελευταία 5,5 λεπτά πριν από την πρόσκρουση. Το βίντεο έχει ταχύτητα 10 φορές μεγαλύτερη από την πραγματικότητα, εκτός από τα τελευταία έξι καρέ που εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο. Στην αρχή, ο Δίμορφος εμφανίζεται με τον μεγαλύτερο γείτονά του Δίδυμο, τελικά όμβως καταλαμβάνει το πλάνο. Το σκάφος συνετρίβη την ώρα που μετέδισε την τελευταία εικόνα, η οποία δεν είναι πλήρης (Πηγή: NASA/Johns Hopkins APL) Η πρόσκρουση καταγράφηκε ωστόσο και από επίγεια τηλεσκόπια στη Χαβάη και τη Νότια Αφρική: Καμικάζι Το σκάφος εκτοξεύτηκε το περασμένο φθινόπωρο με προορισμό ένα ζευγάρι αστεροειδών που κινούνται σε τροχιά ο ένας γύρω από τον άλλο: τον Δίδυμο, με διάμετρο 780 μέτρων, και τον μικρότερο Δίμορφος, με πλάτος γύρω στα 160 μέτρα. Στις 02.14 ώρα Ελλάδας, το DART προσέκρουσε στον Δίμορφο με ταχύτητα 6,6 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, περίπου 20 φορές μεγαλύτερη από την ταχύτητα του ήχου στη γήινη ατμόσφαιρα. Βρισκόταν εκείνη την ώρα περίπου 11 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη. Η NASA ελπίζει ότι το χτύπημα θα αλλάξει την ταχύτητα του Δίμορφου κατά λιγότερο από ένα χιλιοστό ανά δευτερόλεπτο και θα επηρεάσει ανεπαίσθητα την τροχιά του βράχου γύρω από τον μεγαλύτερο Δίμορφο, μειώνοντας την περίοδο περιφοράς κατά περίπου 10 λεπτά της ώρας. Μια μικρή συσκευή ιταλικής κατασκευής, με την ονομασία LiciaCube, είχε απελευθερωθεί από το σκάφος μερικές ημέρες νωρίτερα για να καταγράψει την πρόσκρουση και τις συνέπειές της. Η NASA επέλεξε τον Δίδυμο και τον Δίμορφο επειδή το δυαδικό αυτό σύστημα προσφέρει ιδανικές συνθήκες για τη μέτρηση της μεταβολής της ταχύτητας –αν ο Δίμορφος περιφερόταν μόνος του γύρω από τον Ηλιο, η αλλαγή θα ήταν τόσο μικρή ώστε θα ήταν δύσκολο να μετρηθεί από τη Γη. Στην περίπτωση του δυαδικού συστήματος, το αποτέλεσμα του πειράματος θα είναι δυνατό να καταγραφεί από επίγεια τηλεσκόπια σε διάστημα μερικών εβδομάδων. Ο Δίδυμος και ο Δίμορφος είναι πολύ μικρότεροι από το αντικείμενο των 10 χιλιομέτρων που προσέκρουσε στο Μεξικό πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια και προκάλεσε την εξαφάνιση των δεινόσαυρων. Ακόμα και ο σχετικά μικρός Δίμορφος πάντως θα μπορούσε να καταστρέψει μια ολόκληρη χώρα σε περίπτωση που έπεφτε στη Γη. Ο δε Δίδυμος θα προκαλούσε καταστροφές σε επίπεδο ηπείρου. Ο κίνδυνος πρόσκρουσης θεωρείται μικρός αλλά υπαρκτός, καθώς η NASA έχει καταγράψει μέχρι σήμερα μόλις το 40% των κοντινών στη Γη αντικειμένων. To δε σύνολο των γνωστών αστεροειδών που ανά διαστήματα διασταυρώνονται με την τροχιά της Γης πλησιάζει τα 30.000.
NASA: Αύριο το βράδυ η ανθρωπότητα θα επιχειρήσει να εκτρέψει έναν αστεροειδή από την πορεία του25/9/2022
Το βράδυ της Δευτέρας η ανθρωπότητα θα επιχειρήσει να εκτρέψει έναν αστεροειδή από την πορεία του, ρίχνοντας πάνω του, σαν να είναι πύραυλος, ένα διαστημικό σκάφος με μέγεθος αυτοκινήτου, το DART (Double Asteroid Redirection Test) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA). Το κόστους 330 εκατομμυρίων δολαρίων και βάρους 550 κιλών κυβικού σχήματος ρομποτικό σκάφος DART, αφού διένυσε μια απόσταση περίπου 11 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, από όπου εκτοξεύτηκε το Νοέμβριο του 2021, προορίζεται να συντριβεί – στις 02:14 ώρα Ελλάδας της Τρίτης 27 Σεπτεμβρίου – στον μικρό δορυφόρο Δίμορφο (διαμέτρου 160 μέτρων) του μεγαλύτερου αστεροειδούς Δίδυμου (διαμέτρου περίπου 780 μέτρων). Είναι η πρώτη κρίσιμη “πρόβα” πλανητικής άμυνας σε περίπτωση που ένας τέτοιος διαστημικός βράχος αποτελέσει απειλή για τη Γη στο μέλλον. Πρόκειται για το πρώτο τεστ μιας τεχνολογίας εκτροπής/αποτροπής ενός δυνητικά καταστροφικού αστεροειδούς. Η πρόσκρουση της διαστημοσυσκευής DART στον αστεροειδή με ταχύτητα περίπου 22.000 χιλιομέτρων την ώρα θα έχει ως στόχο να χρησιμοποιήσει κινητική ενέργεια για να τον εκτρέψει ελαφρά από την τροχιά του. Κάτι ανάλογο μπορεί να χρειαστεί μελλοντικά να γίνει με κάποιον άλλο μεγάλο αστεροειδή που υπάρχει κίνδυνος η τροχιά του να διασταυρωθεί με εκείνη του πλανήτη μας. Ο “βομβαρδισμός” του Δίμορφου – που θα οδηγήσει στην καταστροφή του DART – αναμένεται να αλλοιώσει ελαφρά την τροχιά του (κατά περίπου 1%), ώστε να περιφέρεται πέριξ του Δίδυμου λίγο πιο κοντά και πιο γρήγορα. Τα τηλεσκόπια από τη Γη θα παρακολουθούν για να δουν κατά πόσο αυτό όντως συνέβη. Παράλληλα, το DART έχει ήδη απελευθερώσει από τις 11 Σεπτεμβρίου τη μικρή (βάρους 14 κιλών) ιταλικής κατασκευής διαστημοσυσκευή LICIACube που θα πλησιάσει τον Δίμορφο σε απόσταση 55 χιλιομέτρων και με τις κάμερες της θα φωτογραφήσει τις επιπτώσεις της πρόσκρουσης. Το συμβάν θα παρακολουθούν επίσης διάφορα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, μεταξύ των οποίων το James Webb. Στα χνάρια της αμερικανικής αποστολής θα ακολουθήσει η ευρωπαϊκή αποστολή HERA του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που θα στείλει μια γερμανικής κατασκευής διαστημοσυσκευή, συνοδευόμενη από δύο μικροδορυφόρους (τα cubesats Milani και Juventas), στον Δίδυμο και στον Δίμορφο για να τους μελετήσει πιο προσεκτικά και να δει από πρώτο χέρι τον κρατήρα που θα έχει δημιουργηθεί, καθώς και τις άλλες επιπτώσεις της πρόσκρουσης του DART. Η HERA αναμένεται να εκτοξευθεί το 2024 και να φθάσει στον αστεροειδή και το φεγγάρι του στο τέλος του 2026. Αν το DART αποτύχει να βρει τον στόχο του, διαθέτει αρκετά καύσιμα για να έχει άλλη μια ευκαιρία μετά από δύο χρόνια να επαναλάβει την προσπάθεια του σε κάποιον άλλο διαστημικό βράχο. Την ευθύνη της αποστολής έχει το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης. Η NASA έχει βρει περισσότερους από 27.000 αστεροειδείς διαφόρων μεγεθών, που οι τροχιές τους τούς φέρνουν κοντά στη Γη. Παρά τις προόδους στον εντοπισμό των αστεροειδών που κατά καιρούς πλησιάζουν τον πλανήτη μας, μέχρι στιγμής οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι έχει ανιχνευθεί μόνο το 30% έως 40% των κοντινών στη Γη αντικειμένων διαμέτρου άνω των 140 μέτρων. Γι’ αυτό έχει γίνει αντιληπτό ότι πρέπει να υπάρχει έτοιμη μια τεχνολογία πλανητικής άμυνας, αν προκύψει κάποια άνωθεν δυσάρεστη έκπληξη, όπως εκείνη του διαμέτρου 10 χιλιομέτρων αστεροειδούς Τσιξουλούμπ που έπεσε στο σημερινό Μεξικό και πιθανότατα εξαφάνισε τους δεινόσαυρους πριν 66 εκατομμύρια χρόνια. Πάντως αν ποτέ – ο μη γένοιτο – χρειαστεί η ανθρωπότητα να βγάλει έναν πολύ μεγάλο αστεροειδή από την πορεία του, όπως εκείνος που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους, το διαστημικό σκάφος που θα πέσει πάνω του, κατά πάσα πιθανότητα θα φέρει πυρηνική βόμβα ή άλλο πανίσχυρο εκρηκτικό. Σε κάθε περίπτωση, ο κίνδυνος να χρειαστεί μια τέτοια αποστολή πλανητικής άμυνας είναι πολύ μικρός (αν και όχι μηδενικός) τουλάχιστον για τον επόμενο αιώνα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της NASA. Η Κίνα ετοιμάζει μια παρεμφερή αποστολή πλανητικής άμυνας στον αστεροειδή Μπενού το 2026. Οι τηλεοράσεις NASA TV και ESA TV θα μεταδώσουν την πρόσκρουση του DART ζωντανά, καθώς επίσης τα social media (Facebook, Twitter, ΥouTube) της NASA. Σε «χωματερή» έχει μετατραπεί ο πλανήτης Άρης, καθώς πλέον είναι πια διάσπαρτος από άχρηστα ανθρώπινης κατασκευής αντικείμενα. Τα διαφόρων μεγεθών πεταμένα ανθρώπινα πράγματα στον γειτονικό πλανήτη υπολογίζονται σε 7.119 κιλά ή περίπου 7,1 τόνους. Προέρχονται από τρεις πηγές στη διάρκεια των περίπου 50 ετών της εξερεύνησης του πλανήτη: πεταμένα εξαρτήματα, διαστημοσυσκευές που έχουν συντριβεί και όσες είναι ακέραιες αλλά αδρανείς και μη λειτουργικές πια. Σύμφωνα με το Γραφείο Υποθέσεων Εξωτερικού Διαστήματος των Ηνωμένων Εθνών, η ανθρωπότητα έχει στείλει 18 διαστημικά σκάφη σε 14 ξεχωριστές αποστολές. Πολλές βρίσκονται ακόμη εν ενεργεία, αλλά για άλλες ο Άρης έχει γίνει ο «τάφος» τους. Το τελευταίο «σκουπίδι» που ανακαλύφθηκε, ήταν στα μέσα Αυγούστου φέτος, όταν η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) ανακοίνωσε ότι το ρόβερ της Perseverance εντόπισε ένα κομμάτι εξοπλισμού, ένα μπλεγμένο τμήμα διχτυού, που είχε εκτιναχθεί κατά τη δική του προσεδάφιση. Κάθε αποστολή που επιχειρεί να κατέβει στην αρειανή επιφάνεια ομαλά, διαθέτει εξοπλισμό (θερμική ασπίδα, αλεξίπτωτο κ.α.) που απορρίπτει κατά την κάθοδο του σκάφους. Όταν το εξάρτημα που εκτινάσσεται πριν την προσεδάφιση, πέσει στο έδαφος, μπορεί να σπάσει σε μικρότερα κομμάτια, τα οποία πιθανώς να παρασυρθούν από τους ισχυρούς αρειανούς ανέμους, όπως συνέβη στην περίπτωση της άφιξης του Perseverance το 2021. Εκτός από αυτό το ρόβερ, και άλλα αμερικανικά ρόβερ όπως το Curiosity και το Opportunity έχουν πέσει πάνω σε αντικείμενα που προέρχονταν από τη δική τους προσεδάφιση. Η δεύτερη κατηγορία μεγαλύτερων «σκουπιδιών» είναι οι εννέα αδρανείς σήμερα διαστημοσυσκευές στην επιφάνεια του πλανήτη, οι οποίες είναι: όχημα προσεδάφισης Mars 3, όχημα προσεδάφισης Mars 6, όχημα προσεδάφισης Viking 1, όχημα προσεδάφισης Viking 2, ρόβερ Sojourner, όχημα προσεδάφισης Beagle 2, όχημα προσεδάφισης Phoenix, ρόβερ Spirit και ρόβερ Opportunity. Οι περισσότερες από αυτές είναι σχεδόν άθικτες, συνεπώς από μια άποψη θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιστορικά «λείψανα» παρά σκουπίδια. Η τρίτη κατηγορία, των σκαφών που έχουν συντριβεί, πληροί καλύτερα τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τους ως σκουπιδιών. Τουλάχιστον δύο συνετρίβησαν, ενώ με άλλα τέσσερα χάθηκε η επικοινωνία λίγο πριν ή κατά την προσεδάφιση τους, οπότε μάλλον θα πρέπει να θεωρούνται ότι έγιναν κομμάτια, π.χ. λόγω πιο γρήγορης καθόδου τους από ό,τι έπρεπε. Αν κανείς προσθέσει όλα τα παραπάνω, τότε – σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ρομποτιστή Cagri Kilic του Πανεπιστημίου της Δυτικής Βιρτζίνια – το βάρος όλων των ανθρώπινων κατασκευών που έχουν σταλεί στον Άρη, αγγίζει τους δέκα τόνους (9.979 κιλά). Αν από αυτά αφαιρεθεί το βάρος των μέχρι σήμερα λειτουργικών διαστημοσυσκευών (2.860 κιλά), τότε μένουν σκουπίδια βάρους 7.119 κιλών. Ορισμένοι ανησυχούν για τους κινδύνους που μπορεί να αποτελέσουν ορισμένα από αυτά τα απορρίμματα για τις τρέχουσες και τις μελλοντικές διαστημικές αποστολές στον Άρη. Μπορεί π.χ. κάποιο ρόβερ να μπλεχτεί σε ένα τέτοιο σκουπίδι. Η εκτόξευση δεν θα γίνει την Τρίτη, λόγω των καιρικών συνθηκών που προβλέπονται. Δεν θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη, όπως ήταν προγραμματισμένο η εκτόξευση του νέου πρωτοποριακού πυραύλου της NASA για τη Σελήνη. Συγκεκριμένα, η πολυαναμενόμενη αποστολή Artemis 1, δεν θα ξεκινήσει το ταξίδι της στο Διάστημα -ούτε αυτήν την Τρίτη, όπως είχε ανακοινωθεί- λόγω των κακών καιρικών συνθηκών που προβλέπουν οι μετεωρολόγοι. Υπό την απειλή της τροπικής καταιγίδας «Ίαν», που αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στα νότια της Τζαμάκιας, η NASA θα προετοιμάσει τον πύραυλο και θα τον μεταφέρει για ασφάλεια στο κτίριο συναρμολόγησης. Ο «Ίαν» αναμένεται ότι θα ενισχυθεί σε κυκλώνα τις επόμενες ημέρες και θα κατευθυνθεί, μέσω του Κόλπου του Μεξικού, προς τη Φλόριντα, όπου βρίσκεται το διαστημικό κέντρο Κένεντι. Υπενθυμίζεται πως οι προηγούμενες προσπάθειες εκτόξευσης της αποστολής Artemis 1 είχαν αναβληθεί, καθώς είχε παρατηρηθεί διαρροή υδρογόνου κατά την πλήρωση των δεξαμενών του πυραύλου SLS με χωρητικότητα 3,7 εκατ. λίτρα καυσίμου. Ο SLS, ο ισχυρότερος πύραυλος που έχει κατασκευαστεί ποτέ με ύψος 98 μέτρα, μεταφέρει την κάψουλα Orion, με επιβάτες τρία ανδρείκελα, σε μια πτήση που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη πριν επιστρέψει πέφτοντας στον Ειρηνικό περίπου 40 ημέρες αργότερα. Η ίδια πτήση προγραμματίζεται να επαναληφθεί με πλήρωμα το 2024, πριν την πρώτη αποστολή προσσελήνωσης που θα ακολουθήσει το 2025 το νωρίτερο και θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με την SpaceX του Έλον Μασκ. (in.gr) Ένας Αμερικανός και δύο Ρώσοι κοσμοναύτες εκτοξεύθηκαν σήμερα για τον διαστημικό σταθμό προκειμένου να συνεργαστούν σε ερευνητικά προγράμματα των δύο χωρών. Την ίδια ώρα Ρώσοι σκοτώνονται από αμερικανικά όπλα και Αμερικανούς μισθοφόρους στην Ουκρανία και οι Ρώσοι σκοτώνουν τους τελευταίους. Ωραίος κόσμος… Ο ISS, καρπός της συνεργασίας μεταξύ των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ιαπωνίας, της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, είναι χωρισμένος σε δύο τμήματα: το αμερικανικό και το ρωσικό. Ένας Αμερικανός αστροναύτης και δύο Ρώσοι κοσμοναύτες αναχώρησαν σήμερα για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ένα ταξίδι που σηματοδοτεί μια σπάνια στιγμή συνεργασίας μεταξύ της Μόσχας και της Ουάσιγκτον εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία. Ο πύραυλος Σογιούζ εκτοξεύτηκε την προβλεπόμενη ώρα, στις 16.54 (ώρα Ελλάδας) από το ρωσικό κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, στο Καζακστάν. «Η σταθερότητα είναι καλή (…) το πλήρωμα αισθάνεται καλά», ανέφερε ένας εκπρόσωπος της NASA μετά την εκτόξευση, η οποία μεταδόθηκε απευθείας από τους ιστότοπους των διαστημικών υπηρεσιών ΗΠΑ και Ρωσίας. Ο πύραυλος, που μεταφέρει τον Αμερικανό Φρανκ Ρούμπιο και τους Ρώσους Σεργκέι Προκόπιεφ και Ντμίτρι Πετέλιν, αναμένεται ότι θα προσδεθεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό μέσα στις επόμενες τρεις ώρες. Έξι μήνες στο ISS Αμερικανοί και Ρώσοι Ο Ρούμπιο είναι ο πρώτος Αμερικανός αστροναύτης που αναχωρεί για τον ISS με ρωσικό πύραυλο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το πλήρωμα θα περάσει έξι μήνες στον ISS, όπου βρίσκονται αυτό το διάστημα οι Ρώσοι Ολέγκι Αρτέμιεφ, Ντενίς Ματβέγιεφ και Σεργκέι Κορσακόφ, οι Αμερικανοί Μπομπ Χάινες, Κιελ Λίντγκρεν και Τζέσικα Γουότκινς και η Ιταλίδα Σαμάνθα Κριστοφορέτι. Ο ISS, καρπός της συνεργασίας μεταξύ των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ιαπωνίας, της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, είναι χωρισμένος σε δύο τμήματα: το αμερικανικό και το ρωσικό. Για να διατηρείται σε τροχιά, εξαρτάται από το ρωσικό σύστημα προώθησης, ενώ το αμερικανικό τμήμα διαχειρίζεται την ηλεκτρική ενέργεια και τα συστήματα επιβίωσης. Η Άννα Κικίνα, η μοναδική εν ενεργεία κοσμοναύτισσα της Ρωσίας, είναι προγραμματισμένο να αναχωρήσει για τον ISS στις αρχές Οκτωβρίου με έναν πύραυλο Crew Dragon της αμερικανικής εταιρείας SpaceX. Θα είναι η πρώτη γυναίκα που θα πετάξει με έναν πύραυλο της εταιρείας του δισεκατομμυριούχου Έλον Μασκ. Η Ρωσία αποχωρεί μετά το 2024 από τον ISS Η Ρωσία θέλει να αποχωρήσει από τον ISS μετά το 2024 και να κατασκευάσει τον δικό της διαστημικό σταθμό, αλλά δεν έχει ορίσει το πότε θα γίνει αυτό. Η NASA χαρακτήρισε «λυπηρή εξέλιξη» αυτή την απόφαση, εκτιμώντας ότι θα δυσκολέψει τις επιστημονικές έρευνες που γίνονται στον ISS. Ειδικοί του διαστημικού τομέα εκτιμούν ότι η κατασκευή ενός νέου διαστημικού σταθμού μπορεί να κρατήσει περισσότερα από 10 χρόνια και η ρωσική διαστημική βιομηχανία, το «καμάρι» της Μόσχας από την εποχή της ΕΣΣΔ, δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στο έργο αυτό υπό το καθεστώς των κυρώσεων. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ Ο Σοβιετικός και Ρώσος κοσμοναύτης Βαλέρι Πολιακόφ, που το 1995 είχε σημειώσει ρεκόρ παραμονής στο Διάστημα καθώς είχε παραμείνει εκεί για 437 ημέρες, πέθανε σε ηλικία 81 ετών, όπως ανακοίνωσε η κρατική ρωσική Υπηρεσία Διαστήματος, Roscosmos. Ο Πολιακόφ στάλθηκε στον διαστημικό σταθμό Mir που βρισκόταν σε τροχιά την 1η Αυγούστου 1994 και επέστρεψε στη Γη στα τέλη Μαρτίου 1995. Μια τόσο μακρά παραμονή σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας αποτελεί σοβαρή επιβάρυνση για τον ανθρώπινο οργανισμό. Οι αστροναύτες σε συνθήκες μικροβαρύτητας παρουσιάζουν απώλεια οστικής μάζας, μυϊκή ατροφία και καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Αναδιανέμονται τα υγρά στο σώμα, το αιθουσαίο σύστημά τους (στα αυτιά) δυσλειτουργεί και αναπτύσσουν μυωπία. Ο Πολιακόφ ήταν γιατρός στο επάγγελμα. Πριν ενταχθεί στο σώμα των κοσμοναυτών, εργάστηκε στο υπουργείο Υγείας και στην υπηρεσία πρώτων βοηθειών. Στο Διάστημα διερεύνησε μεθόδους ιατρικής υποστήριξης για αποστολές μακράς διάρκειας και πραγματοποιούσε ιατρικά και βιολογικά πειράματα. Η Roscosmos διατείνεται ότι το ερευνητικό πρόγραμμα του Πολιακόφ απέδειξε ότι ο ανθρώπινος οργανισμός προσφέρεται για έρευνα σε πεδίο γήινης τροχιάς, αλλά και στο βαθύ Διάστημα. Στον Πολιακόφ απονεμήθηκε ο τίτλος του Ήρωα της Ρωσίας για την πιο μακροχρόνια αποστολή. Για την πρώτη του αποστολή το 1989 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης και το υψηλότερο σοβιετικό βραβείο, το Βραβείο Λένιν. Πλούσιες αποθέσεις οργανικών υλικών, των οποίων δείγματα θα μεταφερθούν στη Γη προκειμένου να διαπιστωθεί αν πρόκειται για ίχνη αρχαίων μικροοργανισμών, εντόπισε το ρομπότ Perseverance της NASA στη λεκάνη μιας αρειανής λίμνης που στέγνωσε πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. «Αν και η ανίχνευση αυτής της ομάδας οργανικών ουσιών δε σημαίνει από μόνη της ότι σίγουρα υπήρχε ζωή, οι παρατηρήσεις αρχίζουν να μοιάζουν με ευρήματα εδώ στη Γη», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου η Σουσάνα Σάρμα του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια. «Για να το θέσω απλά, αν βρισκόμαστε σε “κυνήγι θησαυρού” για πιθανές ενδείξεις ζωής σε άλλους πλανήτες, η οργανική ύλη είναι μία ένδειξη», πρόσθεσε η ίδια. Η Σ.Σάρμα είναι μέλος της ομάδας του οργάνου SHERLOCK το οποίο χρησιμοποιεί το Perseverance για να εξετάζει δείγματα πετρωμάτων με μια δέσμη λέιζερ. Οι οργανικές ενώσεις βρέθηκαν λίγο κάτω από την επιφάνεια ενός βράχου διαμέτρου ενός μέτρου, ο οποίος βρισκόταν στο δέλτα του ποταμού που τροφοδοτούσε κάποτε μια αλμυρή λίμνη στη λεκάνη του κρατήρα Τζέζερο. Η περιοχή των εκβολών του ποταμού έχει διαφορετική γεωλογική σύσταση από τον πυθμένα του κρατήρα, ο οποίος αποτελείται από ηφαιστειακά, βασαλτικά πετρώματα. Σημειώνεται ότι οργανικές ενώσεις, οι οποίες μπορούν να δημιουργηθούν και από μη βιολογικές διαδικασίες, είχαν ανακαλυφθεί και στο παρελθόν στον Άρη, τόσο από το Perseverance όσο και από τον προκάτοχό του, Curiosity. Αυτή τη φορά, όμως, βρέθηκαν σε μια περιοχή που θα μπορούσε να είχε φιλοξενήσει ζωή όσο ο Άρης ήταν υγρός. Η πρώτη Ευρωπαία που θα αναλάβει χρέη διοικητή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού και η τρίτη γυναίκα στην ιστορία, έπειτα από δυο Αμερικανίδες συναδέλφους της, θα γίνει η Samantha Christoforetti. Στα 45 της χρόνια η Ιταλίδα αστροναύτης, που είναι πολύ δημοφιλής στο Tik Tok χάρη στα video που ανεβάζει από τη ζωή της στο διάστημα, γράφει τη δική της ιστορία. Η Samantha θα διαδεχθεί τον μέχρι τώρα διοικητή του Σταθμού τον Ρώσο Oleg Artemyev, ενώ η ανάληψη των καθηκόντων της θα μεταδοθεί ζωντάνά μέσω του ESA TV στις 28 Σεπτεμβρίου. Ο ρόλος που θα αναλάβει είναι ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη και επιτυχημένη λειτουργία του Σταθμού. Θα είναι υπεύθυνη για την ευεξία και την καλή απόδοση του πληρώματος, για τη διατήρηση της τροχιάς του σταθμού γύρω από τη Γη και τον συντονισμό της άμεσης και σωστής ανταπόκρισης του πληρώματος σε καταστάσεις ανάγκης. Η ίδια δήλωσε: «Νιώθω ταπεινή μπροστά στον διορισμό μου σε αυτή τη θέση. Ανυπομονώ να ηγηθώ μιας ικανότατης ομάδας σε τροχιά, αντλώντας δύναμη από την εμπειρία μου στο διάστημα». Η Ιταλίδα βρίσκεται ήδη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ) από τον Απρίλιο, ενώ κατέχει το ρεκόρ μεγαλύτερης παραμονής στο διάστημα από κάθε άλλον Ευρωπαίο αστροναύτη – έχει παραμείνει έξω από την ατμόσφαιρά μας 199 ημέρες και 16 ώρες. Μάλιστα, μέχρι το 2017 κατείχε το ρεκόρ της πιο μακράς ατομικής πτήσης για γυναίκα, μέχρι να την ξεπεράσουν η Αμερικανίδα Peggy Whitson το 2018 και η Ιταλίδα Christina Koch το 2020. Επιπλέον, είναι η πρώτη Ιταλίδα στο διάστημα, ενώ είχε συμμετοχή στην Αποστολή Minerva από τον Απρίλιο του 2022 κι έχει υπηρετήσει ως αρχηγός των United States Orbital Segments (USOS). Το διάστημα δεν είναι, όμως, ο μόνος χώρος στον οποίο διαπρέπει η Samantha Christoforetti, καθώς είναι η πρώτη γυναίκα που μετέδωσε εικόνα από το διάστημα μέσω social media, ενώ ο λογαριασμός της στο Tik Tok (@astrosamantha) γνωρίζει ιδιαίτερη απήχηση, χάρη στα video που δείχνουν την καθημερινότητά της μέσα στον διαστημικό σταθμό. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι εκτοξεύθηκε με επιτυχία ο ψηλότερος τηλεπικοινωνιακός δορυφόρος της Ευρώπης που έχει σταλεί ποτέ στο διάστημα. Ο «Eutelsat Konnect Very High Throughput Satellite» έχει ύψος τριών ορόφων (8,9 μέτρα) και βάρος 6,5 τόνους. Η εκτόξευση έγινε τις πρώτες ώρες της Πέμπτης με πύραυλο Ariane 5 από το ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο Κουρού στη Γαλλική Γουιάνα της Νότιας Αμερικής. Μόνο οι στολές για την πρώτη προσσελήνωση θα κοστίσουν 230 εκατομμύρια δολάρια. Μπορεί να μην γνωρίζουμε ακόμα πότε θα επιστρέψουν οι Αμερικανοί στη Σελήνη, γνωρίζουμε όμως θα φορέσουν για την περίσταση. Η NASA ανακοίνωσε ότι επέλεξε εργολάβο για τον σχεδιασμό και την κατασκευή των διαστημικών στολών που θα φορά το πλήρωμα του Artemis III, την πρώτη ανθρώπινη αποστολή στη Σελήνη εδώ και μισό αιώνα. Η εκτόξευση, η οποία δεν αναμένεται πριν από το 2025 το νωρίτερο, θα είναι το πρώτο βήμα για τη μόνιμη παρουσία του ανθρώπου στη Σελήνη και την αξιοποίηση των φυσικών πόρων της σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Το φιλόδοξο πρόγραμμα Artemis ξεκινά φέτος με την αποστολή Artemis I, μια δοκιμαστική αποστολή με τρία ανδρείκελα στη θέση των αστροναυτών. Για την ανάπτυξη νέων διαστημικών στολών που θα χρησιμοποιηθούν στη σεληνιακή επιφάνεια η NASA επέλεξε την Axiom Space, εταιρεία με έδρα το Χιούστον. Δεδομένου ότι μόνο δύο μέλη του Artemis ΙΙΙ θα πατήσουν στο φεγγάρι, το κόστος του διαστημικού ρουχισμού βγαίνει υψηλό στα 230 εκατομμύρια δολάρια. Το ποσό αυτό όμως είναι ένα μικρό μέρος των 3,5 δισεκατομμυρίων που είναι πρόθυμη να δώσει η NASA έως το 2034 για νέες διαστημικές στολές, τόσο για τη Σελήνη όσο και για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Στους επιμέρους διαγωνισμούς συμμετέχουν η Axiom και η εταιρεία Collins Aerospace. «Βασιζόμενη σε περισσότερα από 50 χρόνια εμπειρίας, η NASA όρισε τις τεχνικές απαιτήσεις και τις προδιαγραφές ασφάλειας για τη νέα γενιά διαστημικών στολών. Η Axiom Space θα είναι υπεύθυνη για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την πιστοποίηση και παραγωγή των στολών και του υποστηρικτικού υλικού για το Artemis III» αναφέρει η υπηρεσία σε ανακοίνωσή της. Ένα από τα προβλήματα που καλείται να λύσει η εταιρεία είναι η εισχώρηση σεληνιακής σκόνης, η οποία αποτελείται από εξαιρετικά αιχμηρούς κόκκους και μπορούσε να περάσει μέσα στις στολές των αποστολών Apollo και από εκεί στο εσωτερικό του σκάφους. Οι νέες στολές θα πρέπει επίσης να μπορούν να αντιμετωπίζουν ακραίες θερμοκρασίες, καθώς το θερμόμετρο ανεβαίνει στους 120 βαθμούς στη διάρκεια της σεληνιακής ημέρας και βυθίζεται στους -130 τη νύχτα. Οι στολές των αποστολών Apollo παρουσίαζαν πρόβλημα εισροής σκόνης (NASA) Ο βραχώδης εξωπλανήτης έχει πιθανώς παρόμοιες γεωλογικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες με τη Γη Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακοίνωσε την ανακάλυψη δύο νέων εξωπλανητών στην κατηγορία της υπερ-Γης, οι οποίοι κινούνται πέριξ ενός μικρού ψυχρού άστρου, του LP 890-9(γνωστού και ως TOI-4306 ή SPECULOOS-2), σε απόσταση περίπου 100 ετών φωτός από τη Γη. Το εν λόγω άστρο -ένας νάνος τύπου Μ που εκπέμπει φως κυρίως στο εγγύς υπέρυθρο τμήμα του φάσματος- είναι το δεύτερο ψυχρότερο άστρο που έχει βρεθεί να φιλοξενεί εξωπλανήτες, μετά το διάσημο TRAPPIST-1 που είχε ανακαλυφθεί το 2016. Η παρατήρησή του έγινε με τα ρομποτικά τηλεσκόπια SPECULOOS στη Χιλή και στην Τενερίφη, τα οποία είναι κατάλληλα για παρατηρήσεις υψηλής ακριβείας με κάμερες πολύ ευαίσθητες στο εγγύς υπέρυθρο. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη Λετίσια Ντελρέζ του βελγικού Πανεπιστημίου της Λιέγης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics». Τι γνωρίζουμε για τους εξωπλανήτες Ο πιο κοντινός στο άστρο του από τους δύο εξωπλανήτες, ο LP 890-9b, είναι περίπου 30% μεγαλύτερος από τη Γη και ολοκληρώνει μια τροχιά γύρω από το άστρο του σε μόνο 2,7 μέρες (η διάρκεια του έτους του). Ο δεύτερος πλανήτης, ο LP 890-9c ή SPECULOOS-2c, είναι περίπου 40% μεγαλύτερος από τη Γη και έχει έτος διάρκειας 8,5 ημερών. Βρίσκεται εντός της δυνητικά «φιλόξενης» για ζωή ζώνης πέριξ του μητρικού άστρου του, δηλαδή όπου ένας εξωπλανήτης πιθανώς έχει παρόμοιες γεωλογικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες με τη Γη, κυρίως όχι ακραίες θερμοκρασίες και νερό σε υγρή μορφή επί δισεκατομμύρια χρόνια. Το επόμενο βήμα θα είναι η μελέτη της ατμόσφαιρας αυτού του δεύτερου εξωπλανήτη, κυρίως με το νέο μεγάλο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Ο εν λόγω πλανήτης LP 890-9c, σύμφωνα με τους αστρονόμους, φαίνεται να είναι ο δεύτερος καλύτερος στόχος – μετά τους πλανήτες του άστρου TRAPPIST-1 – ανάμεσα στους δυνητικά φιλόξενους για ζωή και όμοιους με τη Γη εξωπλανήτες. Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ NASA: Με μία μικρή πειραματική συσκευή παρήγαγε οξυγόνο στον Άρη – Αρκετό για 100 λεπτά αναπνοής5/9/2022
Ένα σημαντικό βήμα για την μελλοντική εποίκηση του πλανήτη Άρη είναι η παραγωγή οξυγόνου στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Η ΝΑSΑ τα κατάφερε με μία μικρή πειραματική συσκευή που ονομάζεται Μόξι. Η συσκευή είχε τοποθετηθεί πάνω στο ρομποτικό ρόβερ Περσιβίρανς που προσεδαφίστηκε στον μακρινό πλανήτη τον Φεβρουάριο του 2021. Το Μόξι κατάφερε να παράγει οξυγόνο με ρυθμό περίπου έξι γραμμαρίων την ώρα, όσο περίπου παράγει ένα μικρό δένδρο, και μάλιστα υπό δύσκολες πλανητικές συνθήκες. Η ποσότητα των 50 γραμμαρίων οξυγόνου που παρήγαγε θα επέτρεπε σε έναν αστροναύτη να αναπνέει για 100 λεπτά. Η συσκευή χρησιμοποιεί φίλτρα, αντλίες και συμπιεστές για να αντλήσει διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα του Άρη, να το φιλτράρει, να το καθαρίσει, να το συμπιέσει και να το θερμάνει στους 800 βαθμούς Κελσίου. Στη συνέχεια, με ηλεκτροχημικό τρόπο, το διασπάει σε άτομα οξυγόνου και μονοξειδίου του άνθρακα, ώσπου τελικά τα απομονώνει και παράγει αναπνεύσιμο αέριο μοριακό οξυγόνο. Πλέον η ΝΑΣΑ εργάζεται πάνω σε μια μεγαλύτερη εκδοχή της συσκευής, με όγκο περίπου ενός κυβικού μέτρου που είναι 100 φορές μεγαλύτερη. Πολλές τέτοιες μονάδες θα αποτελέσουν ένα εργοστάσιο παραγωγής οξυγόνου στον Άρη, αξιοποιώντας το άφθονο διοξείδιο του άνθρακα που αποτελεί το 96% της ατμόσφαιρας του Κόκκινου Πλανήτη. Η NASA ενημέρωσε ότι δεν θα επιδιώξει την εκτόξευση του Artemis I για το υπόλοιπο της περιόδου εκτόξευσης, η οποία λήγει την Τρίτη. Μετά τη δεύτερη προσπάθεια εκτόξευσης το Σάββατο, η οποία επίσης απέτυχε, είναι πλέον στο χέρι της ομάδα της NASA να αποφασίσει στις αρχές της επόμενης εβδομάδας, αν θα προγραμματίσει την αποστολή σε κάποια από τις περιόδους εκτόξευσης του άμεσου μέλλοντος, δηλαδή τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο. «Δεν θα κάνουμε εκτόξευση σε αυτήν την περίοδο εκτόξευσης. Δεν είμαστε στο επίπεδο ετοιμότητας που θέλαμε», δήλωσε ο Jim Free, συνεργάτης διαχειριστής της Αποστολής Ανάπτυξης Συστημάτων Εξερεύνησης της NASA, σύμφωνα με το CNN. Όπως εξήγησε ο ίδιος, τόσο ο πύραυλος Space Launch System όσο και το διαστημικό σκάφος, πρέπει να επιστρέψουν στο Κτήριο Συναρμολόγησης Οχημάτων, εκτός αν λάβουν διαφορετική εντολή από τη Διαστημική Υπηρεσία των ΗΠΑ. Ο διαχειριστής της NASA, Μπιλ Νέλσον, υπενθύμισε ότι το λεωφορείο στάλθηκε πίσω στο Κτίριο Συναρμολόγησης Οχημάτων 20 φορές πριν από την εκτόξευση, σημειώνοντας ότι το κόστος δύο επισκευών είναι πολύ μικρότερο από μια αποτυχή εκτόξευση. NASA: Ανεπιτυχείς οι προσπάθειες επίλυσης της διαρροής υγρού υδρογόνου Η αποστολή του Artemis I είχε προγραμματιστεί να απογειωθεί το απόγευμα του Σαββάτου, αλλά αυτά τα σχέδια ανεβλήθηκαν αφού τα μέλη της ομάδας ανακάλυψαν μια διαρροή υγρού υδρογόνου και πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του πρωινού προσπαθώντας να επιλύσουν το πρόβλημα. Το υγρό υδρογόνο είναι ένα από τα προωθητικά που χρησιμοποιούνται για την εκτόξευση του πυραύλου. Η διαρροή εμπόδισε την ομάδα εκτόξευσης να γεμίσει τη δεξαμενή του υγρού υδρογόνου παρά το ότι δοκίμασε διάφορες διαδικασίες αντιμετώπισης προβλημάτων. Προηγουμένως, είχε παρατηρηθεί μια μικρή διαρροή στο ίδιο σημείο, ωστόσο έγινε πολύ μεγαλύτερη το Σάββατο. Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε μια εβδομάδα που η διαστημική υπηρεσία αναγκάζεται να σταματήσει την αντίστροφη μέτρηση για την εκτόξευση λόγω τεχνικών προβλημάτων. Η πρώτη απόπειρα εκτόξευσης, τη Δευτέρα, ακυρώθηκε αφού προέκυψαν πολλά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος ψύξης των κινητήρων του πυραύλου πριν από την εκτόξευση και διάφορες διαρροές που εμφανίστηκαν καθώς ο πύραυλος ανεφοδιαζόταν. Η αποστολή Artemis I είναι μόνο η αρχή ενός προγράμματος που έχει στόχο να επιστρέψει τον άνθρωπο στο φεγγάρι και σε δεύτερο στάδιο να προσγειώσει αποστολές με πληρώματα στον Άρη. Σύμφωνα με τη NASA, τα ζητήματα κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων προσπαθειών εκτόξευσης δεν προκάλεσαν καθυστερήσεις στις μελλοντικές αποστολές του προγράμματος Artemis. Μπορεί η NASA να συνεχίζει πυρετωδώς σήμερα τη διαδικασία για την εκτόξευση του Artemis I, της δοκιμαστικής αποστολής για τη μόνιμη επιστροφή των Αμερικανών στη Σελήνη, ωστόσο όλα είναι ρευστά λόγω νέας, δυνητικά επικίνδυνης διαρροής υδρογόνου. Το πρόβλημα στο σύστημα που τροφοδοτεί τον γιγάντιο πύραυλο SLS με 3,7 εκατ. λίτρα καυσίμου είχε πρωτοεμφανιστεί το καλοκαίρι στις δοκιμές πλήρωσης των δεξαμενών. Παρά τις εργασίες επιδιόρθωσης, διαρροές είχαν επανεμφανιστεί και στην πρώτη απόπειρα εκτόξευσης που ματαιώθηκε την Δευτέρα. Ο SLS, ο ισχυρότερος πύραυλος που έχει κατασκευαστεί ποτέ με ύψος 98 μέτρα, μεταφέρει την κάψουλα Orion, με επιβάτες τρία ανδρείκελα, σε μα πτήση που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι πριν επιστρέψει πέφτοντας στον Ειρηνικό περίπου 40 ημέρες αργότερα. Η ίδια πτήση προγραμματίζεται να επαναληφθεί με πλήρωμα το 2024, πριν την πρώτη αποστολή προσσελήνωσης που θα ακολουθήσει το 2025 το νωρίτερο και θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με την SpaceX του Έλον Μασκ. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) είναι επικίνδυνα γερασμένος και απειλεί την ασφάλεια των πληρωμάτων, δήλωσε ο επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας, καθώς η Μόσχα ετοιμάζεται να αποχωρήσει από το τροχιακό συγκρότημα και να κατασκευάσει δικό της σταθμό. «Από τεχνική άποψη ο ISS έχει ξεπεράσει τη διάρκεια της εγγύησης. Είναι μια επικίνδυνη κατάσταση» δήλωσε ο επικεφαλής της Roscosmos Γιούρι Μπόρισοφ σύμφωνα με το Reuters. «Έχει αρχίσει μια χιονοστιβάδα βλαβών του εξοπλισμού, αρχίζουν να εμφανίζονται ρωγμές» είπε. Ο ISS, σε τροχιά εδώ και 24 χρόνια, είναι μια σπάνια περίπτωση διαστημικής συνεργασίας ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία, παρουσιάζει όμως σοβαρές φθορές και επιπλέον επηρεάζεται από τη διπλωματική ένταση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η NASA θα ήθελε να κρατήσει τον σταθμό σε λειτουργία έως το 2030, η Ρωσία όμως έχει προαναγγείλει την αποχώρησή της «κάποια στιγμή» μετά το 2024. Τον περασμένο μήνα, ο Μπορίσοφ παρουσίασε μοντέλο του διαστημικού σταθμού που σχεδιάζει να κατασκευάσει μόνη της Ρωσία, για πρώτη φορά μετά τον παροπλισμό του σοβιετικού σταθμού Mir. Την Πέμπτη αναφέρθηκε και πάλι στο ρωσικό σχέδιο, το οποίο θα είναι ανοιχτό σε συνεργασίες με «φιλικές χώρες» όπως η Κίνα. Ο Μπόρισοφ, πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός, δήλωσε ότι οι Δυτικές κυρώσεις στη ρωσική διαστημική βιομηχανία δεν αφήνουν περιθώριο για παράταση της συνεργασίας στον ISS. Ακόμα, ο Μπόρισοφ επιτέθηκε κατά της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA, η οποία διέκοψε τη συνεργασία με τη Ρωσία για την αποστολή ExoMars, η οποία προγραμματιζόταν να εκτοξευτεί φέτος για τον Άρη αλλά αναβλήθηκε επ’ αόριστον. «Μεγάλες προσπάθειες και τεράστια χρηματικά ποσά δαπανήθηκαν γι’ αυτό […] όμως παρενέβησαν πολιτικά θέματα, και ποιο είναι το αποτέλεσμα. Δεν έπρεπε να γίνει έτσι, είναι λάθος» είπε. Η Ρωσία αναζητά τώρα άλλες χώρες για συνεργασία, «πρώτα από όλα την Κίνα», για την εξερεύνηση της Σελήνης. Εκτός από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, στο πρόγραμμα του ISS συμμετέχουν επίσης η Ιαπωνία, ο Καναδάς και 11 χώρες της Ευρώπης. |
APXEIO
April 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|