Mία δεύτερη πανσέληνο θα δούμε στον νυχτερινό ουρανό στα τέλη Αυγούστου, μετά το «Φεγγάρι του Οξύρρυγχου». Το «Μπλε Φεγγάρι» ή «Μπλε Σελήνη» θα κάνει αισθητή την παρουσία της στις 30 Αυγούστου και τη συναντούμε τις χρονιές που η πανσέληνος «επισκέπτεται» τον συγκεκριμένο μήνα δύο φορές.
Η ιδέα ότι η Σελήνη επηρεάζει τη ψυχολογία και τη συμπεριφορά των ανθρώπων έχει τις ρίζες της χιλιάδες χρόνια πριν. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει κάποια αλήθεια πίσω από τις αρχαίες αυτές θεωρίες.
Η υπερπανσέληνος ορίζεται ως το φαινόμενο κατά το οποίο η Σελήνη βρίσκεται στο πιο κοντινό σημείο της Γης, στα 363.000 χιλιόμετρα και κατά 7% μεγαλύτερη από μια συνηθισμένη πανσέληνο.
Ρωσία και ΗΠΑ συμφώνησαν στην πρόσθετη αποστολή Αμερικανού αστροναύτη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό27/8/2023
Ρωσία και ΗΠΑ διατηρούν τη συνεργασία τους στο Διάστημα, παρότι οι σχέσεις τους έχουν φθάσει στο χαμηλότερο επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες λόγω του πολέμου στην Ουκρανία Οι διαστημικές αρχές της Ρωσίας και των ΗΠΑ συμφώνησαν να πραγματοποιηθεί μια πρόσθετη πτήση με το ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz MS, το οποίο θα μεταφέρει έναν Αμερικανό αστροναύτη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), μετέδωσε την Παρασκευή το ειδησεογραφικό πρακτορείο Interfax, σε μια σπάνια ένδειξη διμερούς συνεργασίας σε μια περίοδο ιδιαίτερα τεταμένων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η αποστολή συνιστά μέρος μιας συμφωνίας μεταξύ της ρωσικής υπηρεσίας διαστήματος Roskosmos και της NASA των Ηνωμένων Πολιτειών για διασταυρούμενες αποστολές με προορισμό τον ISS. «Ένας από τους Αμερικανούς έχει ουσιαστικά μείνει (στον ISS) για δύο αποστολές. Προσθέσαμε άλλη μια πτήση, για να αντισταθμίσουμε τον χρόνο που πέρασε στον σταθμό», δήλωσε στο Interfax ο Σεργκέι Κρικάλεφ, εκτελεστικός διευθυντής της ρωσικής κρατικής εταιρείας για τα επανδρωμένα προγράμματα. «Πρόκειται για μια αμοιβαία επωφελή επιχείρηση, αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας και αναζητούμε την καλύτερη επιλογή. Κατ’ αρχήν, μια καλή ιστορία – η ανταλλαγή πτήσεων – προσθέτει λίγη αξιοπιστία στο πρόγραμμά μας», ανέφερε χαρακτηριστικά. ΗΠΑ και Ρωσία συνεργάτες στο… ΔιάστημαΗ Ουάσιγκτον και η Μόσχα διατηρούν τη συνεργασία τους στο Διάστημα, παρότι οι σχέσεις τους έχουν φθάσει στο χαμηλότερο επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, με τους αστροναύτες να παραμένουν μαζί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και να πηγαινοέρχονται σε αυτόν από κοινού. Με βάση μια συμφωνία, που υπεγράφη πέρυσι ως μέρος του προγράμματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού για διασταυρούμενες πτήσεις, τρεις Ρώσοι κοσμοναύτες έπρεπε να πετάξουν με το αμερικανικό διαστημόπλοιο Crew Dragon και τρεις Αμερικανοί αστροναύτες με το ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz MS, την περίοδο 2022-2024. Η Ρωσία έχει ανακοινώσει ότι θα αποχωρήσει από τον ISS και θα εγκαταστήσει τον δικό της διαστημικό σταθμό κάποια στιγμή στο μέλλον, αν και τα σχέδια για το πώς και πότε θα γίνει αυτό εξακολουθούν να είναι υπό συζήτηση. Ο ISS, ένα επιστημονικό εργαστήριο που έχει το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου και βρίσκεται σε τροχιά σε απόσταση περίπου 400 χιλιομέτρων από τη Γη, είναι συνεχώς κατειλημμένος για περισσότερες από δύο δεκαετίες, στο πλαίσιο μιας εταιρικής σχέσης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της Ρωσίας, στην οποία συμμετέχουν επίσης ο Καναδάς, η Ιαπωνία και 11 ευρωπαϊκές χώρες. Το διαστημικό πρόγραμμα της Ρωσίας υπέστη ένα μεγάλο πλήγμα αυτή την εβδομάδα, όταν το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Luna-25 συνετρίβη ενώ προσπαθούσε να προσεδαφιστεί στο νότιο πόλο της Σελήνης, τρεις ημέρες πριν το Chandrayaan-3 της Ινδίας το καταφέρει με επιτυχία. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ Απάντηση στο ερώτημα τι ήταν τελικά το μετέωρο που φώτισε χθες βράδυ τον ουρανό της Κύπρου έδωσε ο αστροφυσικός Χρύσανθος Φάκας.
Κορυφώνεται από τις 11 μέχρι τις 13 Αυγούστου το φαινόμενο των Περσείδων. Πρόκειται για τη φωτεινότερη και πιο γνωστή βροχή διαττόντων αστέρων, που ονομάζονται και πεφταστέρια.
Η Ρωσία επιστρέφει στη Σελήνη μετά από σχεδόν 50 χρόνια καθώς απογειώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες πύραυλος Σαγιούζ 2,1 της υπηρεσίας διαστήματος της Ρωσίας για να μεταφέρει εξερευνητικό σκάφος στον δορυφόρο της Γης. Επί της ουσίας πρόκειται για την επανέναρξη του σοβιετικού προγράμματος Luna, με το οποίο η πρώην Σοβιετική Ένωση εξερευνούσε το φεγγάρι. Ο πύραυλος με το σκάφος Luna-25 απογειώθηκε όπως προέβλεπε το χρονοδιάγραμμα, στις 02:10 [σ.σ. ώρα Μόσχας και ώρα Ελλάδας] από το κοσμοδρόμιο Βαστότσνι, 5.500 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας, στη ρωσική Άπω Ανατολή, και τα πλάνα αναμεταδόθηκαν απευθείας από τη ρωσική υπηρεσία διαστήματος, τη ROSCOSMOS. Ο πύραυλος υψώθηκε στον γκρίζο ουρανό μέσα σε καπνούς και φλόγες. Αναμένεται να τεθεί σε σεληνιακή τροχιά εντός πέντε ημερών, και κατόπιν θα χρειαστούν από τρεις ως επτά ημέρες για την επιλογή του κατάλληλου σημείου προσεδάφισης, στην περιοχή του νότιου πόλου της Σελήνης. Σύμφωνα με πηγή του Γαλλικού Πρακτορείου στη ROSCOSMOS, η υπηρεσία προβλέπει πως το εξερευνητικό σκάφος θα προσσεληνωθεί από την 21η ως την 23η Αυγούστου. Το Luna-25, που αναμένεται να παραμείνει στη Σελήνη για έναν μήνα, έχει αποστολή να συγκεντρώσει δείγματα εδάφους, να τα «αναλύσει» και επίσης να κάνει «μακροπρόθεσμη επιστημονική έρευνα», εξήγησε η ρωσική υπηρεσία διαστήματος. Η εκτόξευση είναι η πρώτη του νέου ρωσικού προγράμματος εξερεύνησης της Σελήνης, που ξεκινά με την ROSCOSMOS να μην έχει πλέον εταίρους στη Δύση, εν μέσω του πολέμου με την Ουκρανία. Πρόκειται για την πρώτη αποστολή σκάφους στη Σελήνη από τη Ρωσία μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Η προηγούμενη είχε γίνει το 1976, την περίοδο που υπήρχε ακόμη η ΕΣΣΔ, πρωτοπόρος χώρα ως προς την κατάκτηση του διαστήματος. Χαρακτηρίζεται εξαιρετικά σημαντική για τον τομέα της διαστημικής έρευνας στη Ρωσία που είναι αντιμέτωπος με ολοένα εντονότερο ανταγωνισμό — από τις ΗΠΑ, από την Κίνα, από την Ινδία, καθώς και από ιδιωτικές εταιρίες, όπως κυρίως η SpaceX του δισεκατομμυριούχου Ίλον Μασκ. Για αιώνες, αστρονόμοι αναρωτιούνταν αν υπάρχει νερό στη Σελήνη, που χαρακτηρίζεται εκατό φορές πιο ξηρή από την έρημο της Σαχάρας. Χάρτες της NASA, της αμερικανικής υπηρεσίας διαστήματος, που είχαν δημοσιοποιηθεί το 2018, υπεδείκνυαν την παρουσία πάγου στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού και το 2020 η ίδια πηγή επιβεβαίωσε πως υπάρχει νερό στις περιοχές της που φωτίζει ο ήλιος. Το νερό είναι πολύ σημαντικό γιατί στο άμεσο μέλλον οι μεγαλύτερες δυνάμεις του πλανήτη σχεδιάζουν να κατασκευαστούν σεληνιακές βάσεις ακριβώς σε αυτές τις τοποθεσίες. Φυσικά, εννοείται ότι οι περιοχές αυτές θα διεκδικηθούν σα να είναι εδάφη τους. Η Σελήνη θεωρείται ως το πρώτο μεγάλο ορυχείο εκτός Γης και το δεύτερο θα είναι ο πλανήτης Άρης. Αυτό σημαίνει πως πολλοί από τους πόρους του μέλλοντος θα προέρχονται από τα κοντινά μας ουράνια σώματα (η ζωνη των αστεροειδών θα είναι ο αμέσως επόμενος στόχος). Η Ρωσία δεν θέλει να μείνει πίσω στις διαστημικές κατακτήσεις καθώς όποιος κυριαρχήσει στο διάστημ θα κυριαρχήσει και στην Γη. H Ρωσία, ή τουλάχιστον η πρότερη μορφή της, η Σοβιετική Ένωση, είχε πολλές διαστημικές πρωτιές. Ο πρώτος δορυφόρος εκτοξεύτηκε από αυτήν. Ο πρώτος αστροναύτης που μπήκε σε τροχιά γύρω από την Γη ήταν ο Σοβιετικός/Ρώσος Γιούρι Γκαγκάριν. Η Ρωσία/Σοβιετική Ένωση, επίσης είναι η πρώτη χώρα που κατασκεύασε διαστημικούς σταθμούς. Συγκεκριμένα κατασκεύασε την δεκαετία του ’70, επτά διαστημικούς σταθμούς, του προγράμματος Σαλιούτ. Έπειτα από 20 χρόνια χρήσης, το πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο έχει συσσωρεύσει τοξικούς ρύπους. Δυνητικά τοξικές ουσίες αιωρούνται στο εσωτερικό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) σε επίπεδα που υπερβαίνουν τις μετρήσεις στο μέσο αμερικανικό ή ευρωπαϊκό σπίτι, αποκαλύπτει η πρώτη μελέτη του είδους της. Ερευνητές εξέτασαν δείγματα της σκόνης που συλλέγεται από τα φίλτρα του συστήματος καθαρισμού και ανακύκλωσης αέρα στο πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο και ανίχνευσαν οργανικές χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή μιας πληθώρας προϊόντων και υλικών. «Τα ευρήματά μας έχουν σημασία για τον σχεδιασμό μελλοντικών διαστημικών σταθμών και χώρων διαμονής, όπου ίσως είναι εφικτό να αποκλειστούν πολλές πηγές ρύπων με προσεκτική επιλογή υλικών» δήλωσε ο Στούαρτ Χάραντ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ όπου μεταφέρθηκαν τα δείγματα για ανάλυση. Όπως αναφέρουν οι Χάραντ και οι συνεργάτες του στο Environmental Science and Technology Letters, η σκόνη του ISS περιέχει:Πολυβρωμιωμένους διφαινυλαιθέρες (PBDE)
Ορισμένες από τις ενώσεις αυτές έχουν αναγνωριστεί ως «έμμονοι οργανικοί ρύποι» σύμδωνα με τη Συνθήκη της Στοκχόλμης. Ορισμένοι PAF θεωρούνται καρκινογόνοι, ενώ η ΕΕ εξετάζει τον περιορισμό ορισμένων OPE, επισημαίνουν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους. «Αν και οι συγκεντρώσεις οργανικών ρύπων στη σκόνη του ISS συχνά υπερβαίνουν τις μέσες τιμές σε σπίτια και άλλους εσωτερικούς χώρους στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη, τα επίπεδα των ενώσεων αυτών ήταν γενικά εντός του εύρους που ανιχνεύεται στη Γη» διευκρίνισε ο δρ. Χάραντ. Πολλοί από τους ρύπους αυτούς εκτιμάται ότι προέρχεται από αντικείμενα που μεταφέρουν μαζί τους οι αστροναύτες από τη Γη, όπως κάμερες, τάμπλετ, ιατρικές συσκευές και ρούχα. Επιπλέον, τα υψηλά επίπεδα ιονίζουσας ακτινοβολίας που δέχεται ο σταθμός επιταχύνουν τη φθορά των υλικών και πιθανώς διασπούν τα πλαστικά σε μικρο- και νανο-σωματίδια. Ο αέρας του σταθμού καθαρίζεται και ανακυκλώνεται 8 με 10 φορές την ώρα, είναι όμως άγνωστο αν τα φίλτρα κατακρατούν αυτές τις χημικές ουσίες. Η ρύπανση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι ο ISS κατοικείται αδιάκοπα εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες. Tο άστρο Earendel βρίσκεται σε απόσταση 29 δισεκατομμυρίων ετών και παίρνει το όνομα χαρακτήρα από βιβλίο του Τόλκιν. Μια νέα ματιά στο πιο απομακρυσμένο άστρο που έχουμε ανακαλύψει μέχρι σήμερα στο Σύμπαν προσφέρει το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Το αρχέγονο αστέρι είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο φωτεινό από τον Ήλιο, αποκαλύπτουν οι νέες παρατηρήσεις. Tο άστρο Earendel είχε ανακαλυφθεί πέρυσι με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και πήρε το ανεπίσημο όνομα ενός χαρακτήρα από το βιβλίο Το Σιλμαρίλλιον του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν. Το φως του ταξίδευε 12,9 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη, κάτι που σημαίνει ότι οι εικόνες δείχνουν το άστρο όπως ήταν λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη που γέννησε το Σύμπαν. Παρόλα αυτά, το Earandel δεν βρίσκεται σε απόσταση 12,9 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Λόγω της διαστολής του Σύμπαντος που τεντώνει τον χώρο, η απόσταση έχει αυξηθεί στο εντυπωσιακό νούμερο των 28 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Υπό κανονικές συνθήκες, το Hubble δεν μπορεί να διακρίνει αντικείμενα σε τέτοιες αποστάσεις. Μπόρεσε να εντοπίσει το άστρο λόγω ενός οπτικού φαινομένου που προκύπτει από τη γενική θεωρία της σχετικότητας και ονομάζεται «βαρυτικός φακός».Ακριβώς ανάμεσα στη Γη και το Earandel τυχαίνει να βρίσκεται ένα γιγάντιο γαλαξιακό σμήνος με την ονομασία WHL0137-08, το οποίο παραμορφώνει με τη μάζα του τον χωροχρόνο, καμπυλώνει τις ακτίνες φωτός και ουσιαστικά λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός. Χάρη στον βαρυτικό φακό, η εικόνα του Earandel εμφανίζεται μεγεθυμένη κατά 5.000 φορές. Ακόμα κι έτσι όμως, το άστρο διακρίνεται ως σημειακή κουκίδα. Οι νέες παρατηρήσεις με το James Webb «αποκαλύπτουν ότι πρόκειται για ένα γιγάντιο άστρο Β τύπου με θερμοκρασία υπεριπλάσια σε σχέση με τον Ήλιο και φωτεινότητα περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη» αναφέρει η NASA σε ανακοίνωσή της. Στα χρώματα του άστρου «οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι βλέπουν τις ενδείξεις ενός ψυχρότερου, πιο κόκκινου συνοδού άστρου. «Το φως αυτό έχει τεντωθεί από τη διαστολή του Σύμπαντος σε μήκη κύματος τα οποία δεν μπορούν να καταγράψουν τα όργανα του Hubble και διακρίνονται μόνο με το Webb». Τα επόμενα χρόνια το Webb θα μπορούσε να ανακαλύψει ακόμα πιο μακρινά άστρα, ακόμα και τα πρώτα άστρα που άναψαν στο Σύμπαν μόλις 100 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Το άστρο διακρίνεται ως κουκκίδα, ενώ ο γαλαξίας που το φιλοξενεί εμφανίζεται παραμορφωμένος ως κόκκινη γραμμή [NASA, ESA, CSA, D. Coe (STScI/AURA for ESA; Johns Hopkins University), B. Welch (NASA’s Goddard Space Flight Center; University of Maryland, College Park). Image processing: Z. Levay.] Η πρώτη απόπειρα της Ινδίας πριν από τέσσερα χρόνια είχε καταλήξει σε αποτυχία. Μόνο τρεις χώρες έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να προσεδαφιστούν στη Σελήνη. Τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη, αποτυχημένη απόπειρα της Ινδίας να πραγματοποιήσει προσσελήνωση, ινδικό ρομποτικό σκάφος τέθηκε σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι ενόψει νέας προσπάθειας σε μερικές εβδομάδες. «Το Chandrayaan-3 τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη» ανακοίνωσε το απόγευμα της Παρασκευής ο Ινδικός Οργανισμός Διαστημικής Έρευνας (ISRO), τρεις εβδομάδες μετά την εκτόξευση της αποστολής. Το μητρικό σκάφος που βρίσκεται σε τροχιά προγραμματίζεται να απελευθερώσει μια σεληνάκατο που θα μεταφέρει ένα μικρό τροχοφόρο ρομπότ κοντά στον νότιο πόλο της Σελήνης, μια περιοχή που ελάχιστα έχει εξερευνηθεί ως σήμερα. Εφόσον πετύχει η προσσελήνωση που προγραμματίζεται για τις 23-24 Αυγούστου, η Ινδία θα είναι μόλις η τέταρτη χώρα που προσεδαφίζεται στο φεγγάρι, μετά τις ΗΠΑ, την πρώην ΕΣΣΔ και την Κίνα. Το Chandrayaan-3, όνομα που σημαίνει «σεληνιακό όχημα» στα σανσκριτικά, είναι η τρίτη αποστολή της Ινδίας στο φεγγάρι και κόστισε μόλις 75 εκατομμύρια δολάρια, πολύ λιγότερο από αντίστοιχες αποστολές της NASA. Η προηγούμενη αποστολή, Chandrayaan-2, έθεσε με επιτυχία σε τροχιά έναν δορυφόρο που παρακολουθεί και σήμερα στη Σελήνη, όμως η σεληνάκατος που μετέφερε καταστράφηκε κατά την απόπειρα προσσελήνωσης στον νότιο πόλο. Νερό στη Σελήνη Ο νότιος πόλος της Σελήνης είναι η περιοχή που θα εξερευνήσουν στο τέλος της δεκαετίας οι επανδρωμένες αποστολές του αμερικανικού προγράμματος Artemis, ενώ την επόμενη δεκαετία αναμένονται οι επανδρωμένες αποστολές της Κίνας. Στον νότιο πόλο υπάρχουν κρατήρες που δεν βλέπουν ποτέ το φως του ήλιου. Στον πυθμένα τους ανακαλύφθηκαν την περασμένη δεκαετία σημαντικές ποσότητες νερού στη μορφή πάγου, μια πολύτιμη πρώτη ύλη για την παραγωγή οξυγόνου και καυσίμων για τις μελλοντικές σεληνιακές αποικίες. Η Ινδία θα μπορούσε να φτάσει πρώτη στην περιοχή με το Chandrayaan-3. Συμφωνία που υπέγραψε τον περασμένο μήνα ο ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ προβλέπει ότι η Ινδία θα στείλει για πρώτη φορά αστροναύτη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Για το 2024 προγραμματίζεται επίσης η πρώτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή της Ινδίας, η οποία έγινε το 2014 η πρώτη χώρα της Ασίας που θέτει δορυφόρο σε τροχιά γύρω από τον Άρη. (photo) H σεληνάκατος θα απελευθερώσει ένα μικρό τροχοφόρο ρομπότ (ISRO) |
APXEIO
April 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|