Πύραυλος της σοβιετικής εποχής πέρασε ξυστά από παλιό στρατιωτικό δορυφόρο.
Ένας παλιός πύραυλος και ένας ανενεργός στρατιωτικός δορυφόρος που παραμένουν σε τροχιά από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης παραλίγο να συγκρουστούν και να δημιουργήσουν ένα επικίνδυνο σύννεφο από χιλιάδες συντρίμμια. Σύμφωνα με τη LeoLabs, εταιρεία που παρακολουθεί διαστημικά σκουπίδια με διάμετρο άνω των 10 εκατοστών, το ανησυχητικό περιστατικό συνέβη την Παρασκευή καθώς τα αντικείμενα κινούνταν με ταχύτητα σε ύψος 984 χιλιομέτρων. Τα διαστημικά σκουπίδια μπορεί να πλησίασαν σε απόσταση μόλις 6 μέτρων, εκτιμά η εταιρεία, η οποία διαχειρίζεται δύο ισχυρά ραντάρ στην Αμερική και ένα στη Νέα Ζηλανδία. Ο σοβιετικός στρατιωτικός δορυφόρος Cosmos 2361, σε τροχιά από το 1998, παραλίγο να χτυπήσει το δεύτερο στάδιο σοβιετικού πυραύλου SL-8 που εκτοξεύτηκε το 1986. Τα δύο αντικείμενα κινούνται σε μια «κακόφημη γειτονιά» που εκτείνεται σε ύψος από τα 950 μέχρι τα 1.050 χιλιόμετρα. Λόγω του μεγάλου αριθμού ανενεργών δορυφόρων που κινούνται σε αυτές τις τροχιές ο κίνδυνος συγκρούσεων είναι σημαντικός, εκτιμά η LeoLabs. Στην επικίνδυνη ζώνη βρίσκονται σήμερα 160 τμήματα πυραύλων SL-8 και τα ισάριθμα φορτία που μετέφεραν σε τροχιά. Σύμφωνα με την εταιρεία, περίπου 1.400 περιστατικά επικίνδυνης προσέγγισης καταγράφηκαν το διάστημα Ιούνιος – Σεπτέμβριος 2022. Ενδεχόμενη σύγκρουση ανάμεσα σε σχετικά μεγάλα αντικείμενα, όπως στο περιστατικό της Παρασκευής, θα οδηγούσε στο «χειρότερο δυνατό σενάριο», στο οποίο θραύσματα της πρόσκρουσης θα χτυπούσαν άλλους δορυφόρους και θα πυροδοτούσαν ένα ντόμινο καταστροφής γνωστό ως «Σύνδρομο Κέσλερ». Οι παραλίγο συγκρούσεις είναι όλο και συχνότερο φαινόμενο. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός έχει επανειλημμένα διορθώσει την τροχιά του για να αποφύγει διαστημικά σκουπίδια, ενώ η SpaceX χρειάστηκε να πραγματοποιήσει 26.000 ελιγμούς αποφυγής για τους δορυφόρους Starlink την περασμένη διετία. (in.gr)
Viral έγινε μία δορυφορική φωτογραφία από τον Άρη, που δείχνει κάτι που θυμίζει πρόσωπο αρκούδας στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Τη φωτογραφία έδωσαν στη δημοσιότητα ερευνητές της NASA. Μάλιστα, η εικόνα ελήφθη από απόσταση 251 χλμ. από την επιφάνεια του Άρη στις 12 Δεκεμβρίου του 2022 από την κάμερα HiRISE ( High-Resolution Imaging Science Experiment) του δορυφόρου Mars Reconnaissance Orbiter της αμερικανικής υπηρεσίας διαστήματος. «Αυτά τα χαρακτηριστικά θυμίζουν λίγο πρόσωπο αρκούδας; Τι είναι στην πραγματικότητα;», ρώτησε ο λογαριασμός HiRISE στο Twitter. Πώς εξηγείται το φαινόμενο αυτό; Πιθανόν να πρόκειται απλώς για ένα σπασμένο λοφίσκο που βρίσκεται στο κέντρο ενός αρχαίου κρατήρα, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Πανεπιστημίου. «Υπάρχει ένας λόφος σε σχήμα V (η μύτη), δύο κρατήρες (τα μάτια) και ένα κυκλικό μοτίβο (το κεφάλι)», ενώ προστίθεται πως «το μοτίβο του κυκλικού σπασίματος μπορεί να οφείλεται στην καθίζηση πάνω από έναν θαμμένο κρατήρα», τονίζεται στην ανακοίνωση. Όσοι βλέπουν την εικόνα, μπορεί διακρίνουν το πρόσωπο μιας αρκούδας να αναδύεται από σκονισμένους βράχους και ρωγμές, εξαιτίας ενός φαινομένου που ονομάζεται «παρειδωλία», μια ψυχολογική τάση που κάνει τους ανθρώπους να προσπαθούν να κατανοήσουν και να αποδόσουν νόημα σε τυχαίες εικόνες ή ήχους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η τάση των ανθρώπων να κοιτούν τα σύννεφα και να προσπαθούν να καταλάβουν με τι μπορεί να μοιάζει ο κάθε σχηματισμός. Πόσοι και πόσες δεν έχουμε βρεθεί ξαπλωμένοι σε μία παραλία κοιτάζοντας τον ουρανό και βλέποντας σκυλάκια και άγριες αρκούδες. Οι επιστήμονες σημειώνουν πως το διάστημα αποτελεί προνομιακό χώρο να αναπτυχθεί το φαινόμενο της «παρειδωλίας». Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ένα νεφέλωμα (που αποτελεί τυχαία εκροή αερίων και σκόνης) που μοιάζει με το τέρας Γκοτζίλα να συντρίβει μία πόλη ή εκείνον τον σχηματισμό βράχου του Άρη, που η NASA για μια στιγμή μπέρδεψε με το συναρπαστικό Muppet Beaker. Οι θερμικοί πυρηνικοί κινητήρες θα περιόριζαν τη διάρκεια του επικίνδυνου ταξιδιού σε μερικές εβδομάδες. Πυρηνικός κινητήρας που θα επέτρεπε σε διαστημικές αποστολές να ταξιδεύουν μέχρι τον Άρη σε λίγες εβδομάδες αντί για μήνες προγραμματίζεται να δοκιμαστεί από τη NASA εντός της δεκαετίας. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία ανακοίνωσε την Τρίτη ότι συνεργάζεται με την DARPA, το ερευνητικό σκέλος του υπουργείου Άμυνας, για έναν θερμικό πυρηνικό κινητήρα. Η τεχνολογία δοκιμάστηκε τη δεκαετία του 1960, μέχρι σήμερα όμως δεν έχει αξιοποιηθεί λόγω τεχνικών δυσκολιών αλλά και θεμάτων ασφάλειας, καθώς τα πυρηνικά καύσιμα θα μπορούσαν θεωρητικά να μολύνουν μεγάλες εκτάσεις σε περίπτωση ατυχήματος κατά την εκτόξευση. Η ιδέα της πυρηνικής προώθησης επιστρέφει ενόψει των πρώτων επανδρωμένων αποστολών στον Άρη, πιθανώς τη δεκαετία του 2030, καθώς ένα πολύμηνο ταξίδι θα επιβάρυνε το πλήρωμα με μεγάλες δόσεις ηλιακής και κοσμικής ακτινοβολίας. Από στατική δοκιμή πυρηνικού κινητήρα της NASA (αριστερά) τον Δεκέμβριο του 1967 (AEC-NASA) Ένας πυρηνικός κινητήρα θα συντόμευε σημαντικά το ταξίδι, θα αύξανε το ωφέλιμο φορτίο της αποστολής και θα προσέφερε μεγαλύτερη ηλεκτρική ισχύ για την τροφοδοσία του σκάφους. Σε έναν πυρηνικό θερμικό κινητήρα, η θερμότητα που παράγεται από τη σύντηξη ουρανίου μεταφέρεται σε ένα υγρό, για παράδειγμα υγρό υδρογόνο, το οποίο διαστέλλεται απότομα και εκτοξεύεται ως πίδακας στο Διάστημα. Καλλιτεχνική απεικόνιση πυρηνοκίνητου σκάφους για τον Άρη. Στα αριστερά διακρίνεται συνδεδεμένη η κάψουλα Orion (John Frassanito & Associates) Ένας τέτοιος κινητήρας θα ήταν τρεις με τέσσερις φορές πιο αποδοτικός από τους σημερινούς χημικούς κινητήρες, επισημαίνει η NASA σε ανακοίνωσή της. Βασικός λόγος είναι ότι το προωθητικό υγρό θα ήταν πολύ ελαφρύτερο από τα συμβατικά καύσιμα. Επικεφαλής της προσπάθειας είναι η DARPA (Υπηρεσία Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων Άμυνας), η οποία θα επιλέξει εργολάβο για την κατασκευή του συστήματος. Η πρώτη δοκιμή στο Διάστημα θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί ακόμα και το 2027, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο διοικητής της NASA Μπιλ Νέλσον. (in.gr) 1 Από στατική δοκιμή πυρηνικού κινητήρα της NASA (αριστερά) τον Δεκέμβριο του 1967 (AEC-NASA) 2 Τα σχέδια για αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας στο Διάστημα δεν τελειώνουν εδώ. Η NASA συνεργάζεται και με το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας για την ανάπτυξη πυρηνικών κινητήρων, ενώ τρεις εργολάβοι του υπουργείου Ενέργειας σχεδιάζουν πυρηνικούς αντιδραστήρες για τις μελλοντικές αποικίες στη Σελήνη και τελικά στον Άρη. Οδικός χάρτης για την προστασία δορυφόρων κρίσιμης σημασίας αναμένεται την άνοιξη. Η γεωπολιτική ταραχή που έφερε η εισβολή τη Ρωσίας στην Ουκρανία αναγκάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει μέτρα για την προστασία των δορυφόρων της και την ισχυροποίηση της θέσης της στο Διάστημα. Όπως ανακοίνωσε την Τρίτη ο ευρωπαίος επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν, η Επιτροπή θα παρουσιάσει το Μάρτιο διαστημική στρατηγική για την ασφάλεια και την άμυνα με στόχο να προστατεύσει τα συμφέροντά της και να ενισχύσει τη συνεργασία της με το ΝΑΤΟ. «Μέσα στο σημερινό γεωπολιτικό πλαίσιο, οφείλουμε να βελτιώσουμε τη στρατηγική θέση της Ένωσης για να μπορέσουμε να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας, να προστατεύσουμε τα συστήματά μας και τις διαστημικές υπηρεσίες μας και να επιβεβαιώσουμε περισσότερο τη διαστημική ισχύ μας» δήλωσε με ευκαιρία την Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για το Διάστημα που άρχισε στις Βρυξέλλες. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ήχησε σαν «σήμα συναγερμού», παραδέχτηκε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, για τον οποίο το θέμα είναι να εξεταστεί «μέχρι ποίου σημείου είναι ουσιώδους σημασίας το διαστημικό ενεργητικό και οι διαστημικές υπηρεσίες». Yποδομές κρίσιμης σημασίας Από τους 5.500 δορυφόρους που βρίσκονται σήμερα σε τροχιά, σχεδόν 10% είναι στρατιωτικοί δορυφόροι, «όμως πολλοί άλλοι είναι διπλής χρήσης [πολιτικής και στρατιωτικής] και παρέχουν κρίσιμης σημασίας πληροφορίες για την ασφάλειά μας και την άμυνά μας» επισήμανε ο Μπορέλ. Η ευρωπαϊκή διαστημική στρατηγική θα βασιστεί σε τέσσερις πυλώνες, εξήγησε ο Μπρετόν, ο οποίος είναι αρμόδιος και για θέματα που αφορούν το διάστημα. Ο πρώτος πυλώνας έχει στόχο να ενισχυθεί «η ανθεκτικότητα και η ασφάλεια των εθνικών και των εμπορικών διαστημικών συστημάτων της ΕΕ», ενώ ο δεύτερος να «ενισχυθεί η ικανότητα της Ένωσης να απαντά στις απειλές». Ο τρίτος πυλώνας αφορά τη βελτίωση της παρατήρησης της Γης και της παρακολούθησης της διαστημικής κυκλοφορίας, καθώς και την ενίσχυση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ και άλλους εταίρους. Ο τελευταίος πυλώνας αφορά την εφαρμογή ενός μελλοντικού «νόμου της ΕΕ για το διάστημα», ο οποίος θα θέσει «κοινούς κανόνες για την ασφάλεια και την αντοχή των συστημάτων μας» πρόσθεσε ο Μπρετόν, υπογραμμίζοντας πως δέκα από τα 27 κράτημέλη έχουν ήδη θεσπίσει κανονιστικές ρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο. «Κινδυνεύουμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με αποκλίνοντες εθνικούς κανόνες, κάτι που θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μας καθώς και στην ασφάλειά μας» τόνισε. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / AFP (photo) Επίγειος σταθμός του ευρωπαϊκού συστήματος πλοήγησης Galileo. Το Διάστημα έχει κρίσιμη σημασία για την ΕΕ (ESA) Νάνοι αστέρες περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο με περίοδο μόλις 20,5 ωρών. Δύο μικροσκοπικά, χλωμά άστρα που μόλις ανακαλύφθηκαν στoν αστερισμό του Ταύρου βρίσκονται τόσο κοντά το ένα στο άλλο ώστε φαίνονται σαν ένα. Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι οι δύο νάνοι αστέρες περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο σε τόσο μικρή απόσταση ώστε ολοκληρώνουν μια πλήρη περιφορά σε λιγότερο από μία γήινη μέρα. Για την ακρίβεια, το «έτος» σε αυτό το δυαδικό σύστημα διαρκεί μόνο 20,5 ώρες, αναφέρουν αστρονόμοι στις ΗΠΑ. Και τα δύο άστρα είναι νάνοι αστέρες με τόσο χαμηλή θερμοκρασία ώστε εκπέμπουν μόνο υπέρυθρο φως και θα ήταν εντελώς αόρατοι στο ανθρώπινο μάτι. Κι όμως, αυτά τα μικρά άστρα είναι από τα πιο πολυπληθή στο Σύμπαν. Το δυαδικό σύστημα που περιέγραψαν οι ερευνητές σε συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Αστρονομίας στο Σιάτλ είναι μόλις το τέταρτο δυαδικό σύστημα ψυχρών νάνων με μικρή τροχιακή περίοδο. Σε αντίθεση με τα πρώτα τρία ζευγάρια, που είχαν ηλικία μόλις μερικών εκατομμυρίων ετών, το νέο σύστημα, με την ονομασία LP 413-53AB, εκτιμάται ότι έχει ηλικία δισεκατομμυρίων ετών, συγκρίσιμη με την ηλικία του ήλιου. «Είναι συναρπαστικό να ανακαλύπτεις ένα τόσο ακραίο σύστημα» σχολιάζει ο δρ. Τσο-Τσουν Χσου, επικεφαλής της μελέτης, σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου Northwestern στις ΗΠΑ. «Γνωρίζαμε ότι επί της αρχής αυτά τα συστήματα έπρεπε να υπάρχουν, μέχρι σήμερα όμως δεν είχε αναγνωριστεί κανένα τέτοιο σύστημα» επισημαίνει. Η μελέτη της ομάδας του έχει αναρτηθεί ως προδημοσίευση στο arXiv. Μοντέλα και παρατηρήσεις Το ασυνήθιστο δυαδικό σύστημα εντοπίστηκε αρχικά με ανάλυση σε δεδομένα αρχείου. Το φάσμα της ακτινοβολίας που εκπέμπουν βρέθηκε να αλλάζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ένδειξη ότι επρόκειτο για δύο άστρα σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο, και όχι για μεμονωμένο αστέρα. Οι υποψίες επιβεβαιώθηκαν με παρατηρήσεις των μεγάλων τηλεσκοπίων στο Παρατηρητήριο «Κεκ» ση Χαβάη. «Όταν πραγματοποιούσαμε αυτές τις μετρήσεις βλέπαμε τα πράγματα να αλλάζουν σε διάστημα δύο λεπτών» λέει ο Άνταμ Μπούργκασερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Τα περισσότερα δυαδικά συστήματα που μελετάμε έχουν τροχιακή περίοδο που διαρκεί χρόνια. […] Σε αυτό το σύστημα, βλέπαμε τις φασματικές γραμμές να απομακρύνονται σε πραγματικό χρόνο. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις να συμβαίνει κάτι στο Σύμπαν σε ανθρώπινη χρονική κλίμακα. Οι παρατηρήσεις επιβεβαίωσαν τις εκτιμήσεις μαθηματικού μοντέλου και έδειξαν ότι η απόσταση μεταξύ των δύο νάνων είναι περίπου 100 φορές μικρότερη από την απόσταση Γης-Ήλιου, μόλις 1,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Το νούμερο αυτό είναι μικρότερο ακόμα και από την απόσταση ανάμεσα στον Δία και την Καλλιστώ, ένα από τα μεγάλα φεγγάρια του. Παραμένει ωστόσο ασαφές αν τα δύο άστρα απείχαν ανέκαθεν τόσο λίγο, ή αν πλησίασαν το ένα το άλλο πολύ μετά τον σχηματισμό τους. Οι ερευνητές θα συνεχίσουν τώρα την αναζήτηση και για άλλα ζευγάρια ψυχρών νάνων αστέρων. Πολλά τέτοια άστρα εκτιμάται ότι διαθέτουν βραχώδεις πλανήτες στο μέγεθος της Γης. Αυτό όμως αποκλείεται στην περίπτωση του LP 413-53AB λόγω της μικρής απόστασης μεταξύ των νάνων. (photo) Σύγκριση μεγέθους ανάμεσα στον Ήλιο και έναν ψυχρό νάνο αστέρα (ESO) Η αποστολή που σχεδιαζόταν να διαρκέσει τέσσερα χρόνια εξελίχθηκε σε μια οδύσσεις που συνεχίζεται μέχρι σήμερα έξω από το Ηλιακό Σύστημα. Μεταξύ των ειδήσεων του 2022, οι οποίες συνεχώς μας ανησυχούσαν και μας απογοήτευαν, εμφανίστηκε απρόσμενα και μια είδηση η οποία ξέφευγε από την καθημερινότητα και έδειξε ότι η ανθρωπότητα μπορεί να έχει ένα πιο αισιόδοξο μέλλον. H 5η Σεπτεμβρίου 2022 ήταν η 45η επέτειος της εκτόξευσης του διαστημοπλοίου Voyager 1, το 1977, από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριδας (είχε προηγηθεί η εκτόξευση του Voyager 2 στις 20 Αυγούστου του ίδιου έτους). Η αρχική αποστολή των Voyager 1 και 2 ήταν η εξερεύνηση του πλανητών Δία και Κρόνου και η επιτυχής εκτέλεση αυτής της αποστολής απαιτούσε την απρόσκοπτη λειτουργία των διαστημοπλοίων για 4 χρόνια, κάτι το οποίο δεν είχε επιχειρηθεί μέχρι τότε. Η διπλή αποστολή, επομένως, επιχειρούσε να διασφαλίσει αυτόν τον στόχο, καθώς οι πιθανότητες επιβίωσης και των δύο διαστημοπλοίων εθεωρούντο πολύ χαμηλές. Το μακρύ ταξίδι Παρά τις προβλέψεις, τα δύο διαστημόπλοια λειτούργησαν επιτυχώς, ενώ τα προγραμματισμένα 4 χρόνια των αποστολών επεκτάθηκαν σε 45 χρόνια συνεχούς εξερεύνησης, όχι μόνο του Δία και του Κρόνου, αλλά και του Ουρανού και του Ποσειδώνα το 1986 και 1989 αντιστοίχως. Το 1989 οι αποστολές Voyager επαναπροσδιορίστηκαν ως «Διαστρική Αποστολή Voyager» με αντικειμενικό σκοπό την πιθανή ανακάλυψη του μέχρι τότε άγνωστου συνόρου μεταξύ της ηλιακής ατμόσφαιρας, του αποκαλούμενου ηλιακού ανέμου, και του Γαλαξία. Αυτό επιτεύχθηκε τελικά ύστερα από 23 χρόνια, τον Αύγουστο του 2012, σε απόσταση 18,3 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, με το Voyager 1 να ταξιδεύει με ταχύτητα 61.200 χλμ. την ώρα από το 1989! Η έξοδος του Voyager 2 στον Γαλαξία πραγματοποιήθηκε λίγα χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 2018. Σήμερα το Voyager 1 βρίσκεται σε απόσταση 24 δισεκατομμυρίων χλμ., με το σήμα του ραδιοπομπού του ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός να χρειάζεται 22 ώρες και 5 λεπτά για να φτάσει στη Γη (για σύγκριση, το φως από τον Ηλιο φτάνει στη Γη σε περίπου 8,3 λεπτά). Ενας ανεπανάληπτος (ακόμη) άθλος Στο γράφημα που προετοιμάστηκε από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) για τον εορτασμό της 45ης επετείου από την εκτόξευση των Voyager παρουσιάζονται συνοπτικά οι σημαντικότερες ανακαλύψεις που πραγματοποίησαν οι αποστολές, μεταξύ των οποίων είναι οι εμβληματικές εικόνες των απώτερων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, καθώς και η θέση των δύο διαστημοπλοίων έξω από τη λεγόμενη ηλιόσφαιρα, μιας εκτεταμένης περιοχής στο διάστημα, εντός της οποίας κυριαρχεί το αποτύπωμα της ηλιακής δραστηριότητας. Τα διαστημόπλοια Voyager είναι τα πρώτα ανθρώπινα κατασκευάσματα που έχουν ξεπεράσει το προστατευτικό «κουκούλι» της ηλιόσφαιρας που περιλαμβάνει όλους τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και έχουν εξέλθει στον μεσοαστρικό χώρο, πέρα από την άμεση επιρροή του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Πρόκειται για έναν πραγματικό άθλο που δεν αναμένεται να επαναληφθεί για τουλάχιστον τρεις ακόμα δεκαετίες. Αποτίμηση εκ των έσω Το ιστορικό αυτό βήμα του ανθρώπου πέρα από το ηλιακό σύστημα οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες: πρώτον ότι κάθε 175 χρόνια η διάταξη των απώτερων πλανητών (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας) είναι τέτοια που να επιτρέπει τη χρήση της βαρύτητάς τους για την επιτάχυνση του διαστημοπλοίου. Δεύτερον, ότι η τεχνολογία είχε προοδεύσει αρκετά ώστε να επιτρέπει τον σχεδιασμό και υλοποίηση των αποστολών με σχετικά καλές πιθανότητες μερικής ή και ολικής επιτυχίας. Ο σχεδιασμός των διαστημοπλοίων Voyager άρχισε το 1972, ύστερα από μια ανταγωνιστική διαδικασία που διεξήγαγε η NASA για την επιλογή των πειραμάτων που θα ήταν καταλληλότερα για την εξερεύνηση των πλανητών του ηλιακού συστήματος καθώς και του διαπλανητικού χώρου. Από την εποχή εκείνη διατηρώ το ιδιαίτερα τιμητικό προνόμιο να ηγούμαι της ομάδας των πειραμάτων LECP (Low Energy Charged Particle) που αφορούν την εξερεύνηση των σωματιδίων χαμηλής ενέργειας που παγιδεύονται στα μαγνητικά πεδία των πλανητών, καθώς και αυτών στον διαπλανητικό χώρο. Εφέτος συμπλήρωσα 50 χρόνια υπηρεσίας στην ηγετική ομάδα των αποστολών Voyager. Οι παρατηρήσεις του LECP έχουν καταλήξει σε εκατοντάδες δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, δεκάδες μεταπτυχιακές εργασίες και διδακτορικά και χιλιάδες παρουσιάσεις σε συνέδρια ανά την υφήλιο. Τα τελευταία χρόνια το Γραφείο Διαστημικής Ερευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, με πρωτεργάτη τον συνεργάτη μου δρα Κώστα Διαλυνά, έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ανάλυση των δεδομένων του LECP από τον μεσοαστρικό χώρο, σε συνεργασία με σημαντικούς/ές ερευνητές/ερευνήτριες στον κλάδο από το Johns Hopkins University/Applied Physics Laboratory και άλλα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Συλλογή… γνώσεων! Το σύνολο των ανακαλύψεων των Voyager έχουν αλλάξει ριζικά τις γνώσεις μας για τους απώτερους πλανήτες: από την παρατήρηση των ηφαιστείων της Ιούς και τον υπόγειο ωκεανό της Ευρώπης (φεγγάρια του Δία), τις καταιγίδες στον Κρόνο και τη «ρύπανση» της ατμόσφαιρας από υδρογονάνθρακες του μεγαλύτερου δορυφόρου του Τιτάνα, τους δακτυλίους του Ουρανού και του Ποσειδώνα, έως και τα «κρυο-ηφαίστεια» του δορυφόρου του τελευταίου, Τρίτωνα, σε θερμοκρασία -235 βαθμών Κελσίου. Τα Voyager έχουν συμβάλει καθοριστικά στην αναθεώρηση των σχολικών βιβλίων αναφορικά με τη γνώση μας για τους απώτερους πλανήτες από το τέλος του 20ού αιώνα. Γι’ αυτό και η αποστολή των Voyager θεωρείται ως η πλέον σημαντική του προηγούμενου αιώνα, μια πραγματική οδύσσεια. Σήμερα λαμβάνουμε δεδομένα από τα Voyager περίπου 8 με 10 ώρες την ημέρα, κάνοντας χρήση των μεγαλύτερων κεραιών που διαθέτει η NASA, διαμέτρου 70 μέτρων. Αξίζει να σημειωθεί πως η ροή είναι πολύ χαμηλή, 160 bits το δευτερόλεπτο, δηλαδή εκατοντάδες χιλιάδες φορές μικρότερη από αυτήν ενός κινητού τηλεφώνου. Η ισχύς του σήματος που φτάνει στην κεραία είναι περίπου ένα χιλιοστό του τρισεκατομμυρίου του watt (μεταφορά ενέργειας ανά μονάδα χρόνου), ενώ όταν εκπέμπεται από το διαστημόπλοιο είναι 22 watt. Βέβαια η απόσταση των Voyager από τη Γη είναι αρκετά μεγάλη, 24 δισεκατομμύρια χλμ., δηλαδή περίπου 159,3 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση μεταξύ της Γης και του Ηλιου. Επιπλέον η κεραία του διαστημοπλοίου συνεχίζει να στοχεύει τη Γη με μεγάλη ακρίβεια, περίπου 0,000001 της μοίρας. Με άλλα λόγια, η λήψη των δεδομένων δεν είναι μια τετριμμένη υπόθεση. Παρά τις αντικειμενικές τεχνικές προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, οι αποφάσεις της επιστημονικής ομάδας των Voyager στην τελευταία συνεδρίασή μας, που πραγματοποιήθηκε στις 22-23 Αυγούστου 2022, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη διατήρηση της επικοινωνίας μας με τα Voyager μέχρι και το έτος 2027, δηλαδή 50 χρόνια μετά την εκτόξευσή τους. Τέλος, καθώς τα Voyager θα συνεχίσουν το ταξίδι τους μακριά από το ηλιακό μας σύστημα «εσαεί», ο εκλιπών αστρονόμος Carl Sagan και οι συνεργάτες του είχαν προβλέψει την κατασκευή ενός ψηφιακού δίσκου, ο οποίος τοποθετήθηκε και στα δύο διαστημόπλοια και περιέχει εικόνες ανθρώπων, ζώων, δείγματα μουσικής από τη Γη, καθώς και μηνύματα σε διάφορες γλώσσες. Το ηχητικό μήνυμα στα αρχαία ελληνικά έχει ως εξής: «Οἵτινές ποτ’ ἔστε χαίρετε! Εἰρηνικῶς πρὸς φίλους ἐληλύθαμεν φίλοι». Γράφει ο Σταμάτης Κριμιζής* *Ο κ. Σταμάτης Κριμιζής είναι ακαδημαϊκός. Έντυπη έκδοση Το Βήμα O Σταμάτης Κριμιζής έξω από το γραφείο του στην Ακαδημία Αθηνών στου Παπάγου (Γιώργος Οικονομόπουλος) Η συσκευή του πειράματος LECP των Voyager αναπτύχθηκε από την ομάδα του δρ. Κριμιζή (NASA)
Το περίεργο φαινόμενο καταγράφηκε από κάμερα στην κορυφή του όρος Μάουνα Κέα.
Το θέαμα ενός πυραύλου της SpaceX ψηλά στον ουρανό έκανε και πάλι κάποιους να ξύνουν το κεφάλι τους στο έδαφος. Μια απόκοσμη γαλάζια σπείρα που εμφανίστηκε στον νυχτερινό ουρανό πάνω από τη Χαβάη την περασμένη Τετάρτη προήλθε πιθανότατα από πύραυλο της αμερικανικής εταιρείας. Το φαινόμενο καταγράφηκε από κάμερα που λειτουργεί δίπλα στο ιαπωνικό τηλεσκόπιο Subaru στην κορυφή του όρους Μάουνα Κέα στη Χαβάη. Ο πύραυλος Falcon 9 εκτοξεύτηκε το πρωί της 16ης Ιανουαρίου από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στην Φλόριντα για να θέσει σε τροχιά δορυφόρο GPS του αμερικανικού στρατού. Τα καυσαέρια του ίδιου πυραύλου φωτογραφήθηκαν μάλιστα και από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. «Η σπείρα δείχνει να συνδέεται με την εκτόξευση νέου δορυφόρου από την εταιρεία SpaceX» έγραψαν στο Twitter αξιωματούχοι του ιαπωνικού τηλεσκοπίου. Η θέση της σπείρας ταιριάζει με τη θέση στην οποία πρέπει να βρισκόταν εκείνη την ώρα το ανώτερο στάδιο του πυραύλου, ανέφερε ο Σκοτ Τίλεϊ, ερασιτέχνης αστρονόμος που παρακολουθεί δορυφόρους. Ένας παρόμοιος γαλάζιος σχηματισμός είχε προκαλέσει έκπληξη στη Νέα Ζηλανδία λίγα λεπτά μετά την εκτόξευση ενός Falcon 9 τον περασμένο Ιούλιο. Σε εκείνη την περίπτωση, η σπείρα αποδόθηκε στην απόρριψη του πλεονάσματος καυσίμων. Το σύννεφο των σταγονιδίων έγινε ορατό επειδή φωτιζόταν από τον ‘Ηλιο, ο οποίος ήταν κρυμμένος κάτω από τον ορίζοντα για τους παρατηρητές στο έδαφος. «Το ανώτατο στάδιο του πυραύλου πιθανότατα περιστρέφεται γύρω από τον μακρύτερο άξονά του για να σταθεροποιήσει τον προσανατολισμό της πτήσης, εξ ου και η σπείρα» είχε αναφέρει το Spaceweather.com στην περίπτωση της Νέας Ζηλανδίας. «Παρόμοιες σπείρες είχαν εμφανιστεί και σε προηγούμενες εκτοξεύσεις του Falcon 9». Όπως αναφέρει το Space.com, τις πρώτες 19 ημέρες του 2023 η SpaceX πρόλαβε να εκτοξεύσει πέντε αποστολές. Το 2022 διπλασίασε τις επιδόσεις της προηγούμενης χρονιάς και πραγματοποίησε 61 επιτυχείς εκτοξεύσεις.
Με ωστική ισχύ που ξεπερνά τους 5 εκατομμύρια τόνους, ο πύραυλος Falcon Heavy ήταν μέχρι πρόσφατα ο ισχυρότερες του κόσμου.
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) έτυχε να βρίσκεται στη σωστή θέση τη σωστή στιγμή. Το πλήρωμα του πολυεθνικού τροχιακού συγκροτήματος απαθανάτισε τη στήλη καυσαερίων που άφησε πίσω του πύραυλος της SpaceX. Ο πύραυλος «βαρέων βαρώn» Falcon Heave εκτοξεύτηκε στις 15 Ιανουαρίου από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα για να θέσει σε τροχιά πέντε δορυφόρους της αμερικανικής Διοίκησης Διαστήματος. «Εξωτερική κάμερα υψηλής ανάλυσης στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό κατέγραψε τη στήλη του πυραύλου Falcon Heavy μετά την άνοδό του σε γήινη τροχιά» ανέφερε η NASA. Εκείνη την ώρα ο σταθμός βρισκόταν 442 χιλιόμετρα πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό και έβλεπε τον ήλιο να χάνεται στον ορίζοντα. Οι τελευταίες ηλιαχτίδες διακρίνονται ως κοκκινωπό στρώμα ακριβώς πάνω από τη Γη, κάτω από το παχύτερο γαλάζιο στρώμα της ανώτερης ατμόσφαιρας. Άνεμοι μεγάλου ύψους έχουν παραμορφώσει τη στήλη καυσαερίων σε καμπύλες γραμμές. Η εκτόξευση της 15ης Ιανουαρίου ήταν η πέμπτη αποστολή του Falcon Heavy, ο οποίος αποτελείται από τρεις ενωμένους πυραύλους Falcon 9. Με ωστική ισχύ που ξεπερνά τους 5 εκατομμύρια τόνους, ο Falcon Heavy ήταν μέχρι πρόσφατα ο ισχυρότερες πύραυλος του κόσμου. Έχασε τα πρωτεία από τον πύραυλο SLS της NASA που εκτοξεύτηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο στην πρώτη αποστολή του προγράμματος Artemis με προορισμό τη Σελήνη. Ο SLS θα χάσει με τη σειρά του την πρώτη θέση όταν η SpaceX εκτοξεύσει φέτος το Starship, έναν γιγάντιο πύραυλο που σχεδιάστηκε για αποστολές πληρωμάτων στη Σελήνη και τελικά στον Άρη.
Την Εθνική Στρατηγική Διαστήματος για τα έτη 2022-2027 ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο, σε συνεδρία του ημερ. 20 Δεκεμβρίου 2022, μετά από πρόταση του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Πρόκειται για εξέλιξη καταλυτικής σημασίας για την περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίηση της διαστημικής τεχνολογίας αιχμής στη χώρα μας, η οποία και θεωρείται δομικό στοιχείο βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας, καινοτομίας και ευημερίας. Το διάστημα αποτελεί ένα από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τεχνολογικούς τομείς, πηγή πολύτιμης γνώσης με εφαρμογές και υπηρεσίες, όπως, μεταξύ άλλων, οι δορυφορικές επικοινωνίες, η γεωσκόπηση και τα συστήματα πλοήγησης, με ποικίλα κοινωνικοοικονομικά οφέλη και άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου. Συμβάλλει στην επιτάχυνση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, στην τόνωση της ανάπτυξης και των επενδύσεων και στη δημιουργία θέσεων εργασίας, διευρύνει τα όρια της επιστήμης και της έρευνας, ενώ διαδραματίζει καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων όπως η κλιματική αλλαγή. Παράλληλα, υποστηρίζει νέες δυνατότητες σε τομείς όπως η ασφάλεια και η άμυνα, η βιομηχανία και η ψηφιακή τεχνολογία, καθώς και η παρακολούθηση και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Επιπρόσθετα, ο συνδυασμός διαστημικών δεδομένων και ψηφιακών τεχνολογιών διανοίγει νέες επιχειρηματικές δυνατότητες σε τομείς όπως η γεωργία, οι μεταφορές και οι ενεργειακές υποδομές, διευρύνει το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας ενώ αναβαθμίζει παράλληλα και τα προϊόντα παραδοσιακά ισχυρών κλάδων της οικονομίας. Η νέα Εθνική Στρατηγική προβαίνει σε ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης στη χώρα σε θέματα Τεχνολογιών Διαστήματος, σε σχέση και με το διεθνές περιβάλλον, ενώ αναδεικνύει τις τεράστιες προοπτικές που αναδύονται για την οικονομία και την κοινωνία του τόπου καθώς και για την καθιέρωση της χώρας ως περιφερειακού ψηφιακού κόμβου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Εστιάζει σε στοχευμένες δράσεις για αξιοποίηση των τεχνολογιών διαστήματος σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής, ενώ δίδει ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίηση των οφελών και ευκαιριών που προκύπτουν από τη συνεχή ενίσχυση της συνεργασίας της Κύπρου με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ), κομβικό σημείο της οποίας αναμένεται να είναι η μετάβαση της χώρας μας σε καθεστώς Associate Member. Σύμφωνα με τον Υφυπουργό κ. Κυριάκο Κόκκινο, η Κύπρος έχει ήδη πετύχει σημαντικά βήματα τόσο στις δορυφορικές επικοινωνίες, όπου ήδη λειτουργεί επίγειους σταθμούς και έχει χορηγήσει οκτώ άδειες για εκτόξευση τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων σε τροχιά με χρήση κυπριακών πόρων, όσο και στην πλοήγηση, όπου είναι μία από τις τρεις χώρες πανευρωπαϊκά που λειτουργούν υποδομή σταθμού λήψης ικανού να ανιχνεύει και να εντοπίζει φάρους έκτακτης ανάγκης. Αξίζει να σημειωθεί πως στη χώρα μας λειτουργεί εξειδικευμένο Κέντρο Αριστείας Παρατήρησης Γης, το οποίο και επικεντρώνεται στη διεξαγωγή βασικών και εφαρμοσμένων ερευνών και στη διευκόλυνση της καινοτομίας στους τομείς της τηλεπισκόπησης και της διαστημικής παρακολούθησης του περιβάλλοντος. «Η Κύπρος», δήλωσε ο κ. Υφυπουργός, «μπορεί και πρέπει να είναι μέρος της διαστημικής ανάπτυξης», εκμεταλλευόμενη τις μοναδικές τις δυνατότητες και αξιοποιώντας τη γεωστρατηγική της θέση, για να οικοδομήσει ένα ισχυρό διαστημικό οικοσύστημα, κλειδί για την ψηφιακή Κύπρο του αύριο.
Στο κέντρο μιας κοσμικής «φυσαλίδας» έκτασης χιλίων ετών φωτός βρίσκεται ο πλανήτης μας αποκαλύπτει ερευνητικό πρόγραμμα του Κέντρου Αστρονομίας Smithsonian των ΗΠΑ και ίσως σε αυτή την «φυσαλίδα» οφείλει την εξελικτική διαδικασία του το ανθρώπινο είδος!
Οι οποίοι μάλιστα κατάφεραν να την αποτυπώσουν τρισδιάστατα αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι μια σχετικά «κοντινή» σε εμάς περιοχή του γαλαξία μας υπήρχε πριν από περίπου 14 εκατ. έτη ένα σμήνος περίπου 15 άστρων, το οποίο καταστράφηκε σε ένα μπαράζ εκρήξεων σουπερνόβα οι οποίες δημιούργησαν μια κοσμική δομή, μια φυσαλίδα έκτασης χιλίων ετών φωτός, μέσα στην οποία «μεγαλώνει» η Γη! Πρόκειται για μια εντυπωσιακή αποκάλυψη αφού είναι η πρώτη φορά που προσδιορίζεται η χρονοτοπική ύπαρξη της Γης! Το ηλιακό μας σύστημα εισήλθε σε αυτή σχετικά «πρόσφατα» πριν από περίπου πέντε εκατ. έτη. Αν σκεφθούμε ότι η πτώση του μετεωρίτη που θεωρείται ως αιτία της εξαφάνισης του 90% της ζωής στον πλανήτη, μεταξύ των οποίων και των δεινοσαύρων συνέβη, περίπου πριν από 65 εκατ. έτη, καταλαβαίνουμε ότι η είσοδος στην «φυσαλίδα» συνέπεσε με την εμφάνιση ακόμα και του ανθρώπου! Οι ειδικοί αναφέρουν ότι «υπάρχουν και άλλες τέτοιου είδους κοσμικές φυσαλίδες στο Σύμπαν αλλά η θέση που έχει το ηλιακό μας σύστημα μέσα σε αυτό, δηλαδή ακριβώς στο κέντρο του είναι εξαιρετικά σπάνια» και ίσως σε αυτό οφείλει μέσω μιας κοσμικής διαδικασίας η εμφάνιση του ανθρώπου σε αυτή! Όπως λένε η θέση αυτή που βρισκόμαστε μας επιτρέπει να κοιτάζουμε τον ουράνιο θόλο και να εντοπίζουμε συνεχώς τη γέννηση νέων άστρων. Το αρχικό σκάφος που είχε μεταφέρει τρεις άνδρες στο τροχιακό εργαστήριο παρουσίασε βλάβη και πρέπει να επιστρέψει άδειο. Δύο ρώσοι κοσμοναύτες και ένας αμερικανός αστροναύτης που εγκλωβίστηκαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) λόγω βλάβης στο σκάφος τους θα μεταφερθούν στη Γη με έκτακτη πτήση πυραύλου Soyuz στις 20 Φεβρουαρίου, ανακοίνωσε την Τετάρτη η Ρωσία. Το σκάφος Soyuz που είχε μεταφέρει τους τρεις άνδρες στο τροχιακό εργαστήριο τον Σεπτέμβριο παρουσίασε διαρροή ψυκτικού υγρού λόγω μικροσκοπικής τρύπας που πιθανώς προήλθε από μικρομετεωρίτη. Η προβληματική κάψουλα θα επιστρέψει στη Γη άδεια. «Η αποστολή του Σεργκέι Προκόπιεφ, του Ντμίτρι Πετέλιν και του Φρανσίσκο Ρούμπιο στον ISS παρατείνεται. Θα επιστρέψουν στη Γη με την αποστολή Soyuz MS-23» ανακοίνωσε η ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos. Η εκτόξευση του MS-23 προγραμματιζόταν αρχικά για τον Μάρτιο για την αποστολή άλλου πληρώματος. Εκτός από το προβληματικό Souyz στον σταθμό βρίσκεται και ένα σκάφος της SpaceX (NASA) Η βλάβη αναστάτωσε τις δραστηριότητες της Ρωσίας στον ISS καθώς η υπηρεσία εστιαζόταν στο προβληματικό σκάφος, το οποίο χρησιμεύει ως σωστική λέμβος σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Στον σταθμό βρίσκεται παρκαρισμένο στο μεταξύ και ένα σκάφος Crew Dragon της SpaceX. Η εταιρεία βρισκόταν το τελευταίο διάστημα σε επαφή με τη NASA για το ενδεχόμενο αμερικανικής αποστολής διάσωσης. Εκτός όμως από τους τρεις εγκλωβισμένους, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό βρίσκονται ακόμα τέσσερα μέλη του πληρώματος, δύο αστροναύτες της NASA, ένας Ιάπωνας και δύο Ρώσοι. Η βλάβη του Soyuz θα ήταν δυνητικά απειλητική σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στον ISS, καθώς το πλήρωμα θα έπρεπε να μοιραστεί στα δύο σταθμευμένα σκάφη για να επιστρέψει στη Γη. Το Crew Dragon της SpaceX και τα ρωσικά Soyuz είναι τα μόνα σκάφη που μπορούν να μεταφέρουν αστροναύτες από και προς τον ISS. Το TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) είχε εκτοξευθεί τον Απρίλιο του 2018 και σήμερα αποτελεί τον κύριο «κυνηγό» εξωπλανητών της NASA Το διαστημικό τηλεσκόπιο TESS της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) ανακάλυψε έναν ακόμη εξωπλανήτη που μοιάζει με τον δικό μας. Πρόκειται για τον ΤΟΙ 700e, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 100 ετών φωτός και έχει το 95% του μεγέθους της Γης, είναι δηλαδή οριακά μικρότερος, ενώ πιθανότατα είναι και βραχώδης. Αυτή η «δεύτερη Γη» φαίνεται να κινείται πέριξ του άστρου της (ενός μικρού σχετικά ψυχρού ερυθρού νάνου τύπου Μ) σε απόσταση κατάλληλη για την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή και για την ανάπτυξη ζωής. Οι αστρονόμοι είχαν προηγουμένως ανακαλύψει τρεις πλανήτες στο ίδιο σύστημα, τους ΤΟΙ b, c και d. Ο τελευταίος επίσης κινείται στην φιλόξενη για ζωή ζώνη και μοιάζει με τη Γη. Οι ερευνητές, με επικεφαλής την αστρονόμο Έμιλι Γκίλμπερτ του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στη Νότια Καλιφόρνια, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Σιάτλ, ενώ θα ακολουθήσει και δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal Letters». «Πρόκειται για ένα από τα λίγα συστήματα με πολλούς, μικρούς και δυνητικά κατοικήσιμους πλανήτες, που γνωρίζουμε. Αυτό καθιστά το σύστημα ΤΟΙ 700 κατ’ εξοχήν κατάλληλο για περαιτέρω μελέτη. Ο πλανήτης e είναι περίπου 10% μικρότερος από τον πλανήτη d, συνεπώς αποδεικνύεται ότι οι επιπρόσθετες παρατηρήσεις με το TESS μας επιτρέπουν να βρίσκουμε ολοένα μικρότερους κόσμους» δήλωσε η Γκίλμπερτ. To άστρο ΤΟΙ 700 βρίσκεται στο νότιο αστερισμό της Δοράδος και το 2020 είχε ανακαλυφθεί πέριξ αυτού ο παρόμοιος με τη Γη (και 20% μεγαλύτερος από αυτήν) εξωπλανήτης d. O πιο εσωτερικός πλανήτης b, που έχει το 90% του μεγέθους της Γης, έχει διάρκεια έτους δέκα μέρες (ο χρόνος μιας πλήρους περιφοράς γύρω από το μητρικό άστρο του), ο c είναι 2,5 φορές μεγαλύτερος από τη Γη και έχει έτος διάρκειας 16 ημερών, ο d έχει έτος 37 ημερών, ενώ ο e 28 ημερών. Το TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) είχε εκτοξευθεί τον Απρίλιο του 2018 και σήμερα αποτελεί τον κύριο «κυνηγό» εξωπλανητών της NASA, έχοντας ανακαλύψει 285 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες και περισσότερους από 6.000 υποψήφιους μέχρι σήμερα. ΤΟΙ σημαίνει «TESS Object of Interest» (αντικείμενο ενδιαφέροντος του TESS). Η παρατήρηση του συστήματος του ΤΟΙ 700 με το TESS, καθώς επίσης με άλλα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια συνεχίζεται. Το σύστημα του ΤΟΙ 700 είναι το δεύτερο που κεντρίζει τόσο πολύ το ενδιαφέρον των αστρονόμων μετά το κοντινότερο σύστημα Trappist-1 σε απόσταση 39,5 ετών φωτός από τη Γη, το οποίο διαθέτει επτά πλανήτες που έχουν ομοιότητες με τον δικό μας. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ Δείτε βίντεο Η νέα έρευνα επανακαθορίζει τι συνιστά τα απώτατα όρια του γαλαξία μας... λένε οι αστρονόμοι Αστρονόμοι στις ΗΠΑ ανακάλυψαν μερικά από τα πιο μακρινά άστρα που έχουν βρεθεί στον γαλαξία μας, συγκεκριμένα στη γαλαξιακή άλω*, δηλαδή στην εκτεταμένη σφαιροειδή περιοχή που περιβάλλει το κύριο σώμα του γαλαξία. Χάρη στις νέες αυτές παρατηρήσεις, οι επιστήμονες έχουν πια μια καλύτερη εικόνα των εξωτερικών ορίων της άλω. Συγκεκριμένα βρέθηκαν 208 μεταβλητά άστρα του τύπου RR Lyrae, με το πιο μακρινό από αυτά να απέχει πάνω από ένα εκατομμύριο έτη φωτός από τη Γη και να βρίσκεται σχεδόν στη μέση της απόστασης από τον γειτονικό μας γαλαξία της Ανδρομέδας, που απέχει περίπου 2,5 εκατ. έτη φωτός. Τα εν λόγω αρχαία άστρα είναι προβλέψιμης μεταβαλλόμενης φωτεινότητας (αυτή αυξομειώνεται στο πλαίσιο ενός επαναλαμβανόμενου κύκλου) και έτσι θεωρούνται ιδανικά ως σημεία αναφοράς για τη μέτρηση των γαλαξιακών αποστάσεων. Τι ανακάλυψαν «Η νέα έρευνα επανακαθορίζει τι συνιστά τα απώτατα όρια του γαλαξία μας. Στην πραγματικότητα ο γαλαξίας μας και η Ανδρομέδα είναι και οι δύο τόσο μεγάλοι, που δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου κενό ανάμεσα στους δύο γαλαξίες», δήλωσε ο καθηγητής αστρονομίας και αστροφυσικής Ράτζα Γκούχα Θακούρτα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ, ο οποίος έκανε τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Σιάτλ. Οι αστρονόμοι τόνισαν ότι η περιβάλλουσα άλως που αποτελείται από διάφορα διάσπαρτα άστρα, είναι πολύ μεγαλύτερη από τον κυρίως δίσκο του γαλαξία μας, ο οποίος δεν ξεπερνά σε διάμετρο τα 100.000 έτη φωτός. Το ηλιακό μας σύστημα με τη Γη βρίσκεται σε έναν από τους σπειροειδείς βραχίονες του δίσκου. Στη μέση του δίσκου βρίσκεται ένα κεντρικό ‘εξόγκωμα’ και γύρω από αυτό είναι η άλως που περιέχει τα αρχαιότερα άστρα του γαλαξία μας και η οποία εκτείνεται σε απόσταση εκατοντάδων χιλιάδων χιλιομέτρων προς κάθε κατεύθυνση. Η άλως είναι δύσκολο να μελετηθεί, καθώς απέχει πολύ από τη Γη και επιπλέον τα άστρα της είναι πολύ αραιά σε σύγκριση με εκείνα στον κεντρικό γαλαξιακό δίσκο. Από την άλλη, η άλως κυριαρχείται από τη σκοτεινή ύλη και περιέχει έτσι το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής γαλαξιακής μάζας. Με βάση προηγούμενες εκτιμήσεις, η άλως εκτείνεται σε απόσταση έως 300 κιλοπαρσέκ ή περίπου ένα εκατομμύριο έτη φωτός από το γαλαξιακό κέντρο (ένα κιλοπαρσέκ αντιστοιχεί σε 3.260 έτη φωτός), όμως η νέα μελέτη επεκτείνει το εξωτερικό όριο της άλω έως τουλάχιστον τα 320 κιλοπαρσέκ. *Η γαλαξιακή άλως είναι ένα εκτεταμένο, σχεδόν σφαιρικό συστατικό ενός γαλαξία που εκτείνεται πέρα από το κύριο, ορατό σώμα του γαλαξία. Αρκετά διαφορετικά συστατικά των γαλαξιών περιλαμβάνουν την άλω όπως: η αστρική άλως η γαλαξιακή κορόνα (θερμό αέριο, δηλαδή πλάσμα). Πηγή: ΑΠΕ
«Μαγευτικά» πλάνα φέρνει στην δημοσιότητα μέσω σόσιαλ η Space X από την απογείωση και την προσγείωση του Falcon 9.
Το διαστημικό αεροσκάφος έκανε άλλη μία σύντομη πτήση στο διάστημα μαζί με έναν μικρό δορυφόρο, μόνο που αυτή τη φορά φέρνει στη δημοσιότητα πλάνα που κόβουν την ανάσα. Μία κάμερα από την κορυφή του σκάφους, καταγράφει την θέα… από κάτω, από την στιγμή που απογειώνεται μέχρι την στιγμή που βγαίνει εκτός ατμόσφαιρας και βρίσκεται στο διάστημα, όπως και πλάνα κατά την προσγείωσή του. Δείτε το βίντεο:
|
APXEIO
April 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|