 Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST), προχώρησε σε μια σπουδαία ανακάλυψη καθώς εντόπισε περίπου 40 ζεύγη αντικειμένων στο μέγεθος του Δία σε μια εκπληκτικά λεπτομερή νέα έρευνα του διάσημου νεφελώματος του Ωρίωνα.
Έχουν το παρατσούκλι Jupiter Mass Binary Objects ή «JuMBOs» για συντομία. Μια πιθανότητα είναι ότι αυτά τα αντικείμενα να αναπτύχθηκαν από περιοχές του νεφελώματος όπου η πυκνότητα του υλικού ήταν ανεπαρκής για να δημιουργήσει πλήρη άστρα. Play VideoΜια άλλη πιθανότητα είναι να δημιουργήθηκαν γύρω από αστέρια και στη συνέχεια να εκτοξεύτηκαν στο διαστρικό διάστημα μέσω διαφόρων αλληλεπιδράσεων. «Η υπόθεση της εκτίναξης είναι η πιο δημοφιλής αυτή τη στιγμή», είπε ο καθηγητής Mark McCaughrean. «Σύμφωνα με τους νόμους της φυσικής που διέπουν τα αέρια δεν είναι δυνατή η δημιουργία σωμάτων αποκλειστικά με τη μάζα του Δία ενώ γνωρίζουμε ότι μεμονωμένοι πλανήτες μπορεί να εκδιωχθούν από αστρικά συστήματα. Αλλά πώς γίνεται η εκδίωξη ζευγαριών μαζί; Αυτή τη στιγμή, δεν έχουμε απάντηση. Είναι μια απάντηση για τους θεωρητικούς», δήλωσε στο BBC News ο ανώτερος επιστημονικός σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (Esa). Ο καθηγητής McCaughrean ηγήθηκε της ομάδας που διεξήγαγε τη νέα έρευνα στον Ωρίωνα. Συνδυάζοντας την εκπληκτική ανάλυση και ευαισθησία του JWST, οι αστρονόμοι έχουν προσθέσει ουσιαστικά πληροφορίες σε εκείνες που είχαν ήδη λάβει από παλαιότερα τηλεσκόπια, συμπεριλαμβανομένου του άμεσου προκατόχου του Webb, του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Το νεφέλωμα του Ωρίωνα, επίσης γνωστό με την ονομασία M42, είναι η πιο κοντινή, μεγάλη περιοχή σχηματισμού άστρων στη Γη. Ο αστερισμός του Ωρίωνα πήρε το όνομά του από τον μυθικό Έλληνα κυνηγό. Το νεφέλωμα αποτελεί μέρος του «σπαθιού» του κυνηγού, που κρέμεται από τη «ζώνη» του.  Η αμερικανική εταιρεία Virgin Galactic ανακοίνωσε σήμερα ότι έστειλε τρεις τουρίστες στο διάστημα, σε μια πτήση που κράτησε περίπου μία ώρα και είναι η τέταρτη επιτυχημένη τους τελευταίους τέσσερις μήνες. Οι επιβάτες της αποστολής Galactic 03 ήταν από τους πρώτους που είχαν αγοράσει εισιτήρια από την εταιρεία που ίδρυσε ο Βρετανός δισεκατομμυριούχος Ρίτσαρντ Μπράνσον το 2004. Οι επιχειρηματίες Κεν Μπάξτερ από τις ΗΠΑ και Τίμοθι Νας, από τη Νότια Αφρικής, καθώς και ο Βρετανός μηχανικός Άντριαν Ρέϊναρντ πήραν θέση στο διαστημικό σκάφος VSS Unity, μαζί με την αστροναύτισσα Μπεθ Μόουζις. «Τι απίστευτη ημέρα για τους τρεις νέους, μη επαγγελματίες αστροναύτες μας και όλη την ομάδα της Virgin Galactic», σχολίασε ο πρόεδρος της εταιρείας, Μάικλ Κολγκλέιζερ. Αυτά τα τουριστικά ταξίδια γίνονται με τη βοήθεια ενός γιγαντιαίου αεροσκάφους που απογειώνεται από τη βάση του Σπέισπορτ, στην έρημο του Νέου Μεξικού. Όταν φτάσει στο κατάλληλο ύψος, εκτοξεύει το διαστημικό σκάφος το οποίο μοιάζει με μεγάλο, ιδιωτικό τζετ. Οι επιβάτες περνούν μόλις λίγα λεπτά στο διάστημα και στη συνέχεια επιστρέφουν στη Γη. Τον Ιούνιο η Virgin Galactic έστειλε στο διάστημα τους πρώτους πελάτες της, υψηλόβαθμα στελέχη της ιταλικής Πολεμικής Αεροπορίας. Η σημερινή πτήση απογειώθηκε στις 8.34 τοπική ώρα (17.34 ώρα Ελλάδας) και προσγειώθηκε στις 9.36 (18.36), αφού έφτασε προηγουμένως σε ύψος τα 89 χιλιόμετρα. Ο Τίμοθι Νας, που αγόρασε το εισιτήριό του το 2006, πήρε μαζί του στο διάστημα απολιθώματα ανθρωπίδων, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία, σύμφωνα με τη Virgin Galactic. Έχει το οστό της κλείδας ενός Australopithecus sediba, είδους που έζησε πριν από περίπου 2 εκατομμύρια χρόνια και ένα οστό από δάχτυλο του Homo naledi, ηλικίας περίπου 250.000 ετών. Η Virgin Galactic ανταγωνίζεται την εταιρεία του δισεκατομμυριούχου Τζεφ Μπέζος, την Blue Origin, η οποία έχει ήδη στείλει στο διάστημα 31 τουρίστες. Όμως έπειτα από ένα ατύχημα τον Σεπτέμβριο του 2022, σε μια μη επανδρωμένη πτήση, ο πύραυλός της είναι καθηλωμένος στο έδαφος. Η Blue Origin υποσχέθηκε τον Μάρτιο ότι θα ξαναρχίσουν σύντομα οι πτήσεις. Η Virgin Galactic σχεδιάζει να πραγματοποιεί εμπορικές πτήσεις κάθε μήνα. Έχει πουλήσει μέχρι τώρα 800 εισιτήρια – τα 600 από αυτά μεταξύ 2005-2014 έναντι 200-250.000 δολαρίων και άλλα 200 στη συνέχεια, έναντι 450.000 δολαρίων το καθένα. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ   Mία δεύτερη πανσέληνο θα δούμε στον νυχτερινό ουρανό στα τέλη Αυγούστου, μετά το «Φεγγάρι του Οξύρρυγχου». Το «Μπλε Φεγγάρι» ή «Μπλε Σελήνη» θα κάνει αισθητή την παρουσία της στις 30 Αυγούστου και τη συναντούμε τις χρονιές που η πανσέληνος «επισκέπτεται» τον συγκεκριμένο μήνα δύο φορές.
Η ιδέα ότι η Σελήνη επηρεάζει τη ψυχολογία και τη συμπεριφορά των ανθρώπων έχει τις ρίζες της χιλιάδες χρόνια πριν. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει κάποια αλήθεια πίσω από τις αρχαίες αυτές θεωρίες.   Η υπερπανσέληνος ορίζεται ως το φαινόμενο κατά το οποίο η Σελήνη βρίσκεται στο πιο κοντινό σημείο της Γης, στα 363.000 χιλιόμετρα και κατά 7% μεγαλύτερη από μια συνηθισμένη πανσέληνο.
Ρωσία και ΗΠΑ συμφώνησαν στην πρόσθετη αποστολή Αμερικανού αστροναύτη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό27/8/2023
 Ρωσία και ΗΠΑ διατηρούν τη συνεργασία τους στο Διάστημα, παρότι οι σχέσεις τους έχουν φθάσει στο χαμηλότερο επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες λόγω του πολέμου στην Ουκρανία
Οι διαστημικές αρχές της Ρωσίας και των ΗΠΑ συμφώνησαν να πραγματοποιηθεί μια πρόσθετη πτήση με το ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz MS, το οποίο θα μεταφέρει έναν Αμερικανό αστροναύτη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), μετέδωσε την Παρασκευή το ειδησεογραφικό πρακτορείο Interfax, σε μια σπάνια ένδειξη διμερούς συνεργασίας σε μια περίοδο ιδιαίτερα τεταμένων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η αποστολή συνιστά μέρος μιας συμφωνίας μεταξύ της ρωσικής υπηρεσίας διαστήματος Roskosmos και της NASA των Ηνωμένων Πολιτειών για διασταυρούμενες αποστολές με προορισμό τον ISS. «Ένας από τους Αμερικανούς έχει ουσιαστικά μείνει (στον ISS) για δύο αποστολές. Προσθέσαμε άλλη μια πτήση, για να αντισταθμίσουμε τον χρόνο που πέρασε στον σταθμό», δήλωσε στο Interfax ο Σεργκέι Κρικάλεφ, εκτελεστικός διευθυντής της ρωσικής κρατικής εταιρείας για τα επανδρωμένα προγράμματα. «Πρόκειται για μια αμοιβαία επωφελή επιχείρηση, αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας και αναζητούμε την καλύτερη επιλογή. Κατ’ αρχήν, μια καλή ιστορία – η ανταλλαγή πτήσεων – προσθέτει λίγη αξιοπιστία στο πρόγραμμά μας», ανέφερε χαρακτηριστικά. ΗΠΑ και Ρωσία συνεργάτες στο… ΔιάστημαΗ Ουάσιγκτον και η Μόσχα διατηρούν τη συνεργασία τους στο Διάστημα, παρότι οι σχέσεις τους έχουν φθάσει στο χαμηλότερο επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, με τους αστροναύτες να παραμένουν μαζί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και να πηγαινοέρχονται σε αυτόν από κοινού. Με βάση μια συμφωνία, που υπεγράφη πέρυσι ως μέρος του προγράμματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού για διασταυρούμενες πτήσεις, τρεις Ρώσοι κοσμοναύτες έπρεπε να πετάξουν με το αμερικανικό διαστημόπλοιο Crew Dragon και τρεις Αμερικανοί αστροναύτες με το ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz MS, την περίοδο 2022-2024. Η Ρωσία έχει ανακοινώσει ότι θα αποχωρήσει από τον ISS και θα εγκαταστήσει τον δικό της διαστημικό σταθμό κάποια στιγμή στο μέλλον, αν και τα σχέδια για το πώς και πότε θα γίνει αυτό εξακολουθούν να είναι υπό συζήτηση. Ο ISS, ένα επιστημονικό εργαστήριο που έχει το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου και βρίσκεται σε τροχιά σε απόσταση περίπου 400 χιλιομέτρων από τη Γη, είναι συνεχώς κατειλημμένος για περισσότερες από δύο δεκαετίες, στο πλαίσιο μιας εταιρικής σχέσης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της Ρωσίας, στην οποία συμμετέχουν επίσης ο Καναδάς, η Ιαπωνία και 11 ευρωπαϊκές χώρες. Το διαστημικό πρόγραμμα της Ρωσίας υπέστη ένα μεγάλο πλήγμα αυτή την εβδομάδα, όταν το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Luna-25 συνετρίβη ενώ προσπαθούσε να προσεδαφιστεί στο νότιο πόλο της Σελήνης, τρεις ημέρες πριν το Chandrayaan-3 της Ινδίας το καταφέρει με επιτυχία. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ  Απάντηση στο ερώτημα τι ήταν τελικά το μετέωρο που φώτισε χθες βράδυ τον ουρανό της Κύπρου έδωσε ο αστροφυσικός Χρύσανθος Φάκας.
 Κορυφώνεται από τις 11 μέχρι τις 13 Αυγούστου το φαινόμενο των Περσείδων. Πρόκειται για τη φωτεινότερη και πιο γνωστή βροχή διαττόντων αστέρων, που ονομάζονται και πεφταστέρια.
 Η Ρωσία επιστρέφει στη Σελήνη μετά από σχεδόν 50 χρόνια καθώς απογειώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες πύραυλος Σαγιούζ 2,1 της υπηρεσίας διαστήματος της Ρωσίας για να μεταφέρει εξερευνητικό σκάφος στον δορυφόρο της Γης.
Επί της ουσίας πρόκειται για την επανέναρξη του σοβιετικού προγράμματος Luna, με το οποίο η πρώην Σοβιετική Ένωση εξερευνούσε το φεγγάρι. Ο πύραυλος με το σκάφος Luna-25 απογειώθηκε όπως προέβλεπε το χρονοδιάγραμμα, στις 02:10 [σ.σ. ώρα Μόσχας και ώρα Ελλάδας] από το κοσμοδρόμιο Βαστότσνι, 5.500 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας, στη ρωσική Άπω Ανατολή, και τα πλάνα αναμεταδόθηκαν απευθείας από τη ρωσική υπηρεσία διαστήματος, τη ROSCOSMOS. Ο πύραυλος υψώθηκε στον γκρίζο ουρανό μέσα σε καπνούς και φλόγες. Αναμένεται να τεθεί σε σεληνιακή τροχιά εντός πέντε ημερών, και κατόπιν θα χρειαστούν από τρεις ως επτά ημέρες για την επιλογή του κατάλληλου σημείου προσεδάφισης, στην περιοχή του νότιου πόλου της Σελήνης. Σύμφωνα με πηγή του Γαλλικού Πρακτορείου στη ROSCOSMOS, η υπηρεσία προβλέπει πως το εξερευνητικό σκάφος θα προσσεληνωθεί από την 21η ως την 23η Αυγούστου. Το Luna-25, που αναμένεται να παραμείνει στη Σελήνη για έναν μήνα, έχει αποστολή να συγκεντρώσει δείγματα εδάφους, να τα «αναλύσει» και επίσης να κάνει «μακροπρόθεσμη επιστημονική έρευνα», εξήγησε η ρωσική υπηρεσία διαστήματος. Η εκτόξευση είναι η πρώτη του νέου ρωσικού προγράμματος εξερεύνησης της Σελήνης, που ξεκινά με την ROSCOSMOS να μην έχει πλέον εταίρους στη Δύση, εν μέσω του πολέμου με την Ουκρανία. Πρόκειται για την πρώτη αποστολή σκάφους στη Σελήνη από τη Ρωσία μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Η προηγούμενη είχε γίνει το 1976, την περίοδο που υπήρχε ακόμη η ΕΣΣΔ, πρωτοπόρος χώρα ως προς την κατάκτηση του διαστήματος. Χαρακτηρίζεται εξαιρετικά σημαντική για τον τομέα της διαστημικής έρευνας στη Ρωσία που είναι αντιμέτωπος με ολοένα εντονότερο ανταγωνισμό — από τις ΗΠΑ, από την Κίνα, από την Ινδία, καθώς και από ιδιωτικές εταιρίες, όπως κυρίως η SpaceX του δισεκατομμυριούχου Ίλον Μασκ. Για αιώνες, αστρονόμοι αναρωτιούνταν αν υπάρχει νερό στη Σελήνη, που χαρακτηρίζεται εκατό φορές πιο ξηρή από την έρημο της Σαχάρας. Χάρτες της NASA, της αμερικανικής υπηρεσίας διαστήματος, που είχαν δημοσιοποιηθεί το 2018, υπεδείκνυαν την παρουσία πάγου στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού και το 2020 η ίδια πηγή επιβεβαίωσε πως υπάρχει νερό στις περιοχές της που φωτίζει ο ήλιος. Το νερό είναι πολύ σημαντικό γιατί στο άμεσο μέλλον οι μεγαλύτερες δυνάμεις του πλανήτη σχεδιάζουν να κατασκευαστούν σεληνιακές βάσεις ακριβώς σε αυτές τις τοποθεσίες. Φυσικά, εννοείται ότι οι περιοχές αυτές θα διεκδικηθούν σα να είναι εδάφη τους. Η Σελήνη θεωρείται ως το πρώτο μεγάλο ορυχείο εκτός Γης και το δεύτερο θα είναι ο πλανήτης Άρης. Αυτό σημαίνει πως πολλοί από τους πόρους του μέλλοντος θα προέρχονται από τα κοντινά μας ουράνια σώματα (η ζωνη των αστεροειδών θα είναι ο αμέσως επόμενος στόχος). Η Ρωσία δεν θέλει να μείνει πίσω στις διαστημικές κατακτήσεις καθώς όποιος κυριαρχήσει στο διάστημ θα κυριαρχήσει και στην Γη. H Ρωσία, ή τουλάχιστον η πρότερη μορφή της, η Σοβιετική Ένωση, είχε πολλές διαστημικές πρωτιές. Ο πρώτος δορυφόρος εκτοξεύτηκε από αυτήν. Ο πρώτος αστροναύτης που μπήκε σε τροχιά γύρω από την Γη ήταν ο Σοβιετικός/Ρώσος Γιούρι Γκαγκάριν. Η Ρωσία/Σοβιετική Ένωση, επίσης είναι η πρώτη χώρα που κατασκεύασε διαστημικούς σταθμούς. Συγκεκριμένα κατασκεύασε την δεκαετία του ’70, επτά διαστημικούς σταθμούς, του προγράμματος Σαλιούτ.  Έπειτα από 20 χρόνια χρήσης, το πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο έχει συσσωρεύσει τοξικούς ρύπους.
Δυνητικά τοξικές ουσίες αιωρούνται στο εσωτερικό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) σε επίπεδα που υπερβαίνουν τις μετρήσεις στο μέσο αμερικανικό ή ευρωπαϊκό σπίτι, αποκαλύπτει η πρώτη μελέτη του είδους της. Ερευνητές εξέτασαν δείγματα της σκόνης που συλλέγεται από τα φίλτρα του συστήματος καθαρισμού και ανακύκλωσης αέρα στο πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο και ανίχνευσαν οργανικές χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή μιας πληθώρας προϊόντων και υλικών. «Τα ευρήματά μας έχουν σημασία για τον σχεδιασμό μελλοντικών διαστημικών σταθμών και χώρων διαμονής, όπου ίσως είναι εφικτό να αποκλειστούν πολλές πηγές ρύπων με προσεκτική επιλογή υλικών» δήλωσε ο Στούαρτ Χάραντ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ όπου μεταφέρθηκαν τα δείγματα για ανάλυση. Όπως αναφέρουν οι Χάραντ και οι συνεργάτες του στο Environmental Science and Technology Letters, η σκόνη του ISS περιέχει:Πολυβρωμιωμένους διφαινυλαιθέρες (PBDE)
Ορισμένες από τις ενώσεις αυτές έχουν αναγνωριστεί ως «έμμονοι οργανικοί ρύποι» σύμδωνα με τη Συνθήκη της Στοκχόλμης. Ορισμένοι PAF θεωρούνται καρκινογόνοι, ενώ η ΕΕ εξετάζει τον περιορισμό ορισμένων OPE, επισημαίνουν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους. «Αν και οι συγκεντρώσεις οργανικών ρύπων στη σκόνη του ISS συχνά υπερβαίνουν τις μέσες τιμές σε σπίτια και άλλους εσωτερικούς χώρους στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη, τα επίπεδα των ενώσεων αυτών ήταν γενικά εντός του εύρους που ανιχνεύεται στη Γη» διευκρίνισε ο δρ. Χάραντ. Πολλοί από τους ρύπους αυτούς εκτιμάται ότι προέρχεται από αντικείμενα που μεταφέρουν μαζί τους οι αστροναύτες από τη Γη, όπως κάμερες, τάμπλετ, ιατρικές συσκευές και ρούχα. Επιπλέον, τα υψηλά επίπεδα ιονίζουσας ακτινοβολίας που δέχεται ο σταθμός επιταχύνουν τη φθορά των υλικών και πιθανώς διασπούν τα πλαστικά σε μικρο- και νανο-σωματίδια. Ο αέρας του σταθμού καθαρίζεται και ανακυκλώνεται 8 με 10 φορές την ώρα, είναι όμως άγνωστο αν τα φίλτρα κατακρατούν αυτές τις χημικές ουσίες. Η ρύπανση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι ο ISS κατοικείται αδιάκοπα εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες.  Tο άστρο Earendel βρίσκεται σε απόσταση 29 δισεκατομμυρίων ετών και παίρνει το όνομα χαρακτήρα από βιβλίο του Τόλκιν. Μια νέα ματιά στο πιο απομακρυσμένο άστρο που έχουμε ανακαλύψει μέχρι σήμερα στο Σύμπαν προσφέρει το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Το αρχέγονο αστέρι είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο φωτεινό από τον Ήλιο, αποκαλύπτουν οι νέες παρατηρήσεις. Tο άστρο Earendel είχε ανακαλυφθεί πέρυσι με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και πήρε το ανεπίσημο όνομα ενός χαρακτήρα από το βιβλίο Το Σιλμαρίλλιον του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν. Το φως του ταξίδευε 12,9 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη, κάτι που σημαίνει ότι οι εικόνες δείχνουν το άστρο όπως ήταν λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη που γέννησε το Σύμπαν. Παρόλα αυτά, το Earandel δεν βρίσκεται σε απόσταση 12,9 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Λόγω της διαστολής του Σύμπαντος που τεντώνει τον χώρο, η απόσταση έχει αυξηθεί στο εντυπωσιακό νούμερο των 28 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Υπό κανονικές συνθήκες, το Hubble δεν μπορεί να διακρίνει αντικείμενα σε τέτοιες αποστάσεις. Μπόρεσε να εντοπίσει το άστρο λόγω ενός οπτικού φαινομένου που προκύπτει από τη γενική θεωρία της σχετικότητας και ονομάζεται «βαρυτικός φακός».Ακριβώς ανάμεσα στη Γη και το Earandel τυχαίνει να βρίσκεται ένα γιγάντιο γαλαξιακό σμήνος με την ονομασία WHL0137-08, το οποίο παραμορφώνει με τη μάζα του τον χωροχρόνο, καμπυλώνει τις ακτίνες φωτός και ουσιαστικά λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός. Χάρη στον βαρυτικό φακό, η εικόνα του Earandel εμφανίζεται μεγεθυμένη κατά 5.000 φορές. Ακόμα κι έτσι όμως, το άστρο διακρίνεται ως σημειακή κουκίδα. Οι νέες παρατηρήσεις με το James Webb «αποκαλύπτουν ότι πρόκειται για ένα γιγάντιο άστρο Β τύπου με θερμοκρασία υπεριπλάσια σε σχέση με τον Ήλιο και φωτεινότητα περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη» αναφέρει η NASA σε ανακοίνωσή της. Στα χρώματα του άστρου «οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι βλέπουν τις ενδείξεις ενός ψυχρότερου, πιο κόκκινου συνοδού άστρου. «Το φως αυτό έχει τεντωθεί από τη διαστολή του Σύμπαντος σε μήκη κύματος τα οποία δεν μπορούν να καταγράψουν τα όργανα του Hubble και διακρίνονται μόνο με το Webb». Τα επόμενα χρόνια το Webb θα μπορούσε να ανακαλύψει ακόμα πιο μακρινά άστρα, ακόμα και τα πρώτα άστρα που άναψαν στο Σύμπαν μόλις 100 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Το άστρο διακρίνεται ως κουκκίδα, ενώ ο γαλαξίας που το φιλοξενεί εμφανίζεται παραμορφωμένος ως κόκκινη γραμμή [NASA, ESA, CSA, D. Coe (STScI/AURA for ESA; Johns Hopkins University), B. Welch (NASA’s Goddard Space Flight Center; University of Maryland, College Park). Image processing: Z. Levay.]  Η πρώτη απόπειρα της Ινδίας πριν από τέσσερα χρόνια είχε καταλήξει σε αποτυχία. Μόνο τρεις χώρες έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να προσεδαφιστούν στη Σελήνη. Τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη, αποτυχημένη απόπειρα της Ινδίας να πραγματοποιήσει προσσελήνωση, ινδικό ρομποτικό σκάφος τέθηκε σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι ενόψει νέας προσπάθειας σε μερικές εβδομάδες. «Το Chandrayaan-3 τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη» ανακοίνωσε το απόγευμα της Παρασκευής ο Ινδικός Οργανισμός Διαστημικής Έρευνας (ISRO), τρεις εβδομάδες μετά την εκτόξευση της αποστολής. Το μητρικό σκάφος που βρίσκεται σε τροχιά προγραμματίζεται να απελευθερώσει μια σεληνάκατο που θα μεταφέρει ένα μικρό τροχοφόρο ρομπότ κοντά στον νότιο πόλο της Σελήνης, μια περιοχή που ελάχιστα έχει εξερευνηθεί ως σήμερα. Εφόσον πετύχει η προσσελήνωση που προγραμματίζεται για τις 23-24 Αυγούστου, η Ινδία θα είναι μόλις η τέταρτη χώρα που προσεδαφίζεται στο φεγγάρι, μετά τις ΗΠΑ, την πρώην ΕΣΣΔ και την Κίνα. Το Chandrayaan-3, όνομα που σημαίνει «σεληνιακό όχημα» στα σανσκριτικά, είναι η τρίτη αποστολή της Ινδίας στο φεγγάρι και κόστισε μόλις 75 εκατομμύρια δολάρια, πολύ λιγότερο από αντίστοιχες αποστολές της NASA. Η προηγούμενη αποστολή, Chandrayaan-2, έθεσε με επιτυχία σε τροχιά έναν δορυφόρο που παρακολουθεί και σήμερα στη Σελήνη, όμως η σεληνάκατος που μετέφερε καταστράφηκε κατά την απόπειρα προσσελήνωσης στον νότιο πόλο. Νερό στη Σελήνη Ο νότιος πόλος της Σελήνης είναι η περιοχή που θα εξερευνήσουν στο τέλος της δεκαετίας οι επανδρωμένες αποστολές του αμερικανικού προγράμματος Artemis, ενώ την επόμενη δεκαετία αναμένονται οι επανδρωμένες αποστολές της Κίνας. Στον νότιο πόλο υπάρχουν κρατήρες που δεν βλέπουν ποτέ το φως του ήλιου. Στον πυθμένα τους ανακαλύφθηκαν την περασμένη δεκαετία σημαντικές ποσότητες νερού στη μορφή πάγου, μια πολύτιμη πρώτη ύλη για την παραγωγή οξυγόνου και καυσίμων για τις μελλοντικές σεληνιακές αποικίες. Η Ινδία θα μπορούσε να φτάσει πρώτη στην περιοχή με το Chandrayaan-3. Συμφωνία που υπέγραψε τον περασμένο μήνα ο ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ προβλέπει ότι η Ινδία θα στείλει για πρώτη φορά αστροναύτη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Για το 2024 προγραμματίζεται επίσης η πρώτη επανδρωμένη διαστημική αποστολή της Ινδίας, η οποία έγινε το 2014 η πρώτη χώρα της Ασίας που θέτει δορυφόρο σε τροχιά γύρω από τον Άρη. (photo) H σεληνάκατος θα απελευθερώσει ένα μικρό τροχοφόρο ρομπότ (ISRO)   Ακούστε το ορχηστρικό κομμάτι Πώς μετατρέπεις πέντε χρόνια λειτουργίας ενός δορυφόρου σε μουσική; Πώς μπορεί να βιώσει μουσικά ο ακροατής τον άνεμο, τα σύννεφα και τη θερμοκρασία; Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) προχώρησε στην ηχοποίηση των δεδομένων του δορυφόρου Aeolus σε μία ορχηστρική σύνθεση με τίτλο «Life of Aeolus». Μέρος της σύνθεσης αποτελεί και ένα ακραίο επεισόδιο μεταφοράς ερημικής σκόνης, που διερευνά το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Στο μισής ώρας διάρκειας «Life of Aeolus» κάθε δευτερόλεπτο παραπέμπει σε μία μέρα στη ζωή του δορυφόρου Aeolus και στον άνεμο που μετρούσε, καθώς περιστρεφόταν γύρω από τη Γη 16 φορές την ημέρα. Ο δορυφόρος εκτοξεύθηκε τον Αύγουστο του 2018 με στόχο να δείξει πώς η καταγραφή των προφίλ των ανέμων της Γης από το Διάστημα μπορεί να βελτιώσει τις μετεωρολογικές προγνώσεις και τα κλιματικά μοντέλα. Το καινοτόμο λέιζερ Aladin που έφερε πάνω του ο δορυφόρος ήταν δύσκολο να αναπτυχθεί. Χρειάστηκαν 20 χρόνια συνεργατικών προσπαθειών από τη βιομηχανία για να φτάσουμε στην ευρωπαϊκή αυτή πρωτιά για την παρατήρηση προφίλ ανέμων από το Διάστημα. Ο δορυφόρος ολοκλήρωσε την αποστολή του πρόσφατα έπειτα από σχεδόν πέντε χρόνια λειτουργίας. Τα δεδομένα του χρησιμοποιούνται όχι μόνο για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο άνεμος επηρεάζει τη μετεωρολογική πρόγνωση και τη μεταφορά αερολυμάτων. Δεδομένα από τη χαρτογράφηση του ανέμου χρησιμοποιούνται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο για την πρόγνωση του καιρού σε όλη την Ευρώπη. Για να τιμήσει την πενταετή λειτουργία αυτής της πρωτοποριακής αποστολής, η ESA συνεργάστηκε με τον συνθέτη Τζέιμι Περέρα για να δημιουργήσει μια ορχηστρική ηχοποίηση (sonification) της αποστολής. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν πνευστά όργανα που αναπαρήγαν τους διάφορους τύπους δεδομένων του Aeolus με αντίστοιχο μουσικό τόνο, διάρκεια και ένταση. Το πίκολο παράγει στη σύνθεση τις ψηλότερες νότες που σηματοδοτούν τις κορυφές των σύννεφων. Στις χαμηλότερες νότες ακούγονται το φαγκότο και το μπάσο κλαρινέτο που παραπέμπουν στις ακτίνες λέιζερ του δορυφόρου όταν φτάνουν ακριβώς πάνω από την επιφάνεια της Γης. Στις ενδιάμεσες οκτάβες, μέσα από κλαρινέτα, φλάουτα και όμποε μπορούμε να ακούσουμε την ταχύτητα του ανέμου και την ατμοσφαιρική πίεση, την πυκνότητα των νεφών και τη θερμοκρασία. Τέλος, το συνθεσάιζερ παραπέμπει στη διακοπή λειτουργίας του δορυφόρου. Στο ορχηστρικό κομμάτι παρουσιάζονται, επίσης, γεγονότα ορόσημα της περιόδου λειτουργίας του Aeolus, όπως ηφαιστειακές εκρήξεις που αντιπροσωπεύονται από τύμπανα, τυφώνες που αποδίδονται με ηχητικά εφέ ανέμου, αλλά και η πανδημία του κορονοϊού που αντιπροσωπεύεται από ένα συνθεσάιζερ. Η έρευνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Στη μουσική σύνθεση, το όμποε χρησιμοποιήθηκε για να ηχοποιηθεί ένα ακραίο φαινόμενο που συνέβη τον Ιούνιο του 2020. Πρόκειται για το σημαντικότερο τα τελευταία 50 χρόνια επεισόδιο μεταφοράς σκόνης από τη Σαχάρα μέχρι τον Ατλαντικό και την Καραϊβική, που έφερε την ονομασία «Godzilla». «Το απόσπασμα με το όμποε στοχεύει στην ηχοποίηση των μετεωρολογικών συνθηκών που επικρατούν μέσα σε μια ατμοσφαιρική στρωμάτωση ερημικής σκόνης. Προσπαθεί δηλαδή ο συνθέτης να «μεταφράσει» κατά κάποιο τρόπο τις συνθήκες αυτές με βάση τις μετρήσεις του δορυφόρου, ώστε να τις βιώσουμε μέσω του ήχου», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και μέλος της συμβουλευτικής επιστημονικής επιτροπής της αποστολής Aeolus, Βασίλης Αμοιρίδης. Η ερευνητική ομάδα ReACT του συγκεκριμένου Ινστιτούτου έχει αναλάβει να διερευνήσει με τη βοήθεια του Aeolus το συγκεκριμένο επεισόδιο μεταφοράς ερημικής σκόνης «Godzilla», καθώς και τη μεταφορά άλλων αιωρημάτων στην ατμόσφαιρα, όπως η ηφαιστειακή τέφρα, ο καπνός από τις πυρκαγιές και τα θαλάσσια αιωρήματα. Πρόσφατα είχε δημοσιεύσει εξάλλου, μελέτη για τη διασπορά ηφαιστειακής τέφρας έπειτα από την έκρηξη της Αίτνας τον Μάρτιο του 2021, η οποία είχε επεκταθεί και πάνω από την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Η ερημική σκόνη, εξηγεί ο κ. Αμοιρίδης, διερευνάται λόγω των πολύπλευρων επιπτώσεων που έχει στον άνθρωπο και το περιβάλλον. «Τα υψηλά επίπεδα σκόνης στην ατμόσφαιρα έχουν ανεπιθύμητες επιπτώσεις σε πολλούς τομείς: στον τομέα της υγείας η σκόνη αυξάνει τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τις αναπνευστικές λοιμώξεις, στον τομέα της ενέργειας εξασθενεί την ηλιακή ακτινοβολία και μειώνει την απόδοση των ηλιακών πάνελ, στον τομέα των μεταφορών επηρεάζει την ασφάλεια των αεροπορικών πτήσεων». Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, «η σκόνη λειτουργεί ευεργετικά. Για παράδειγμα, ο σίδηρος και ο φώσφορος που περιέχονται στην ερημική σκόνη λειτουργούν ως λίπασμα για τα θαλάσσια και χερσαία οικοσυστήματα ενισχύοντας την παραγωγικότητά τους, στοιχείο πολύ σημαντικό για τη Μεσόγειο και την Ελλάδα». Όπως παρατηρεί ο κ. Αμοιρίδης, η καινοτομία του Aeolus ήταν ότι «η μέτρηση από τον ίδιο δορυφόρο του ανέμου και των συγκεντρώσεων ερημικής σκόνης βοηθά στον υπολογισμό ροών εκπομπών και εναπόθεσης για την ποσοτικοποίηση της παραγωγής σκόνης από τον άνεμο πάνω από τις ερήμους, αλλά και την τροφοδότηση των ωκεανών λόγων εναπόθεσης. Ο Aeolus με τις καινοτόμες τεχνολογίες λέιζερ που έφερε, κατάφερε να προσφέρει στην κοινότητα αυτές τις μετρήσεις πάνω από τις ερήμους και τους ωκεανούς, όπου δεν έχουμε άλλη πηγή παρόμοιας πληροφορίας». Ο διδακτορικός φοιτητής της ομάδας ReACT, Θανάσης Γεωργίου, αναφέρει ότι «ενώ το επεισόδιο Godzilla παρατηρήθηκε και από δορυφόρους και από το έδαφος, τα ατμοσφαιρικά μοντέλα δεν μπόρεσαν να το αναπαράγουν σύμφωνα με τις παρατήρησεις. Αυτή η θεωρητική αδυναμία συνοδεύεται από άλυτα επιστημονικά ερωτήματα που προσπαθούμε να απαντήσουμε με την έρευνά μας, ώστε να βελτιώσουμε μέσα από τις μετρήσεις του Aeolus τις προσομοιώσεις μεταφοράς σκόνης στα μοντέλα, για την παροχή καλύτερων προγνώσεων». Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ   Η σεληνάκατος Eagle προσεδαφίστηκε στην επιφάνεια της Σελήνης στις 20 Ιουλίου 1969. Οι δυό τους έμειναν περίπου 2 ώρες και ένα τέταρτο έξω από το διαστημικό σκάφος και συνέλεξαν 21,5 κιλά σεληνιακού υλικού. Το ημερολόγιο έγραφε, σαν σήμερα, 20 Ιουλίου του 1969. Μια μέρα που θα άλλαζε την ιστορία της ανθρωπότητας. Ο Νιλ Άρμστρονγκ πατώντας στη Σελήνη και καρφώνοντας την αμερικάνικη σημαία στο έδαφος του γειτονικού μας πλανήτη γινόταν «Ο πρώτος άνθρωπος στη Σελήνη». Μια στιγμή που παρακολούθησαν περίπου 650 εκατομμύρια άνθρωποι πάνω στη Γη. «Ένα μικρό βήμα για έναν άνθρωπο, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα», είχε δηλώσει ο επιστήμονας. Συνολικά 12 άνθρωποι έχουν πατήσει στην επιφάνεια της Σελήνης, όλοι άνδρες και Αμερικανοί, μέλη αποστολών των διαστημικών πτήσεων Apollo που πραγματοποιήθηκαν από τον Ιούλιο του 1969 έως τον Δεκέμβριο του 1972, με τις ΗΠΑ να είναι η μοναδική χώρα που έχει καταφέρει κάτι τέτοιο μέχρι σήμερα. Ο άγνωστος προορισμός που προκαλούσε πάντα δέος για κατάκτηση Η Σελήνη ήταν ένας εντελώς άγνωστος προορισμός και οι επιστήμονες δεν ήταν καθόλου σίγουροι για το τι είδους βακτήρια υπήρχαν σε αυτόν τον τόπο ή τι επρόκειτο να μεταφερθεί στη Γη, μετά την επιστροφή των αστροναυτών. Οποιοδήποτε είδος θανατηφόρου διαστημικού ιού θα μπορούσε να μεταφερθεί στη Γη από τις στολές των ταξιδιωτών. Έτσι, για να αποτρέψουν την εξάπλωση τυχόν μικροβίων του διαστήματος, οι επιστήμονες κατέληξαν σε ένα σχέδιο: Η κάψουλα επανεισόδου προσθαλασσώθηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό στις 24 Ιουλίου του 1969 και οι αστροναύτες μεταφέρθηκαν αμέσως σε απομονωμένο εργαστήριο στο Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον για υποχρεωτική καραντίνα. Η προετοιμασία για την αποστολή και η απομόνωση Οι τρεις ταξιδευτές του διαστήματος αναγκάστηκαν να μείνουν εκεί για να μην διαδώσουν οποιοδήποτε θανατηφόρο διαστημικό βακτήριο. Ο Άρμστρονγκ μάλιστα γιόρτασε τα 39α γενέθλιά του ενώ βρισκόταν στην καραντίνα. Τελικά πήγαν σπίτια τους στις 10 Αυγούστου 1969, σχεδόν ένα μήνα μετά την εκτόξευση στις 24 Ιουλίου στον Ειρηνικό Ωκεανό. Λίγες ημέρες μετά ξεκίνησε μια παγκόσμια τουρνέ με χιλιάδες ή και εκατομμύρια κόσμου να πανηγυρίζουν μαζί τους το τεράστιο αυτό κατόρθωμα. Η αποστολή του Apollo 11 σίγουρα δεν ήταν εύκολη και αποτέλεσε επιστέγασμα μιας τεράστιας προσπάθειας χιλιάδων ανθρώπων, ενώ θεωρείται και η κορύφωση του «Ψυχρού πολέμου» μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης που έλαβε χώρα τη δεκαετία του 60. Άλλωστε ήταν το 1961 όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, John F. Kennedy, έθετε τον μεγαλεπήβολο στόχο η χώρα του να είναι η πρώτη που θα καταφέρει «πριν το τέλος της δεκαετίας να φέρει έναν άνθρωπο στη Σελήνη και να τον επιστρέψει με ασφάλεια στη Γη.» Η Σελήνη που μύριζε σαν σβησμένο τζάκι Όταν ο Άρμστρονγκ και ο Όλντριν πάτησαν στο φεγγάρι, δεν ήταν σίγουροι σε τι είδους έδαφος επρόκειτο να προσεδαφιστούν. Αποδείχθηκε τελικώς ότι ήταν συμπαγές σαν γρανιτένιος βράχος και οι δύο αστροναύτες μάζεψαν γρήγορα δείγματα πετρωμάτων για να τα αναλύσουν. Καθώς περπατούσαν, μια οσμή «πότισε» τις στολές τους που την έφεραν πίσω στο διαστημόπλοιο. Όταν έβγαλαν τα διαστημικά κράνη τους, οι αστροναύτες συνειδητοποίησαν ότι η οσμή του φεγγαριού ήταν ιδιαίτερη: ανέδυε μια μυρωδιά παρόμοια με τη στάχτη που έχει μείνει στο τζάκι ή σαν τον αέρα μετά από μια έκρηξη πυροτεχνημάτων. Συγκεκριμένα μύριζε καμένη πυρίτιδα. Ωστόσο τα πετρώματα όταν έφτασαν στα εργαστήρια της Γης είχαν χάσει την οσμή τους.  Ο αριθμός των απαιτούμενων ελιγμών αυξάνεται εκθετικά καθώς ο αριθμός των δορυφόρων μεγαλώνει. Με τον αριθμό των δορυφόρων και των διαστημικών σκουπιδιών να αυξάνεται με ραγδαία ταχύτητα τα τελευταία χρόνια, ο κίνδυνος καταστροφικών αλυσιδωτών συγκρούσεων αυξάνεται εκθετικά. Οι δορυφόροι του Starlink, της υπηρεσίας δορυφορικού Διαδικτύου που προσφέρει η SpaceX του Έλον Μασκ, αναγκάστηκαν να αλλάξουν πορεία για να αποφύγουν συγκρούσεις 25.000 φορές σε διάστημα μόλις έξι μηνών, από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 31 Μαρτίου 2023. Το νούμερο, το οποίο εμφανίζεται σε έκθεση που ήταν υποχρεωμένη να υποβάλει η SpaceX στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή των ΗΠΑ (FTC), είναι σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το εξάμηνο που προηγήθηκε. Και από την εκτόξευση του πρώτου δορυφόρου Starlink το 2019, ο συνολικός αριθμός των ελιγμών αποφυγής υπερβαίνει τις 50.000. «Αυτή τη στιγμή ο αριθμός των ελιγμών ανεβαίνει εκθετικά» σχολίασε στο Space.com ο Χιου Λιούις του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον στη Βρετανία, ο οποίος μελετά την επίπτωση των αστερισμών δορυφόρων στην τροχιακή ασφάλεια. Οι ελιγμοί «διπλασιάζονται κάθε έξι μήνες. Το πρόβλημα με τις εκθετικές τάσεις είναι ότι ανεβαίνουν σε πολύ μεγάλους αριθμούς πολύ γρήγορα» προειδοποίησε. Αν η εκθετική αύξηση συνεχιστεί, είπε, μέχρι το 2018 οι δορυφόροι του Starlink θα πρέπει να αποφεύγουν σχεδόν ένα εκατομμύριο συγκρούσεις ανά εξάμηνο. Όλο και συχνότερα Μέχρι σήμερα η SpaceX έχει εκτοξεύσει το ένα τρίτο από τους 12.000 δορυφόρους που σχεδιάζει για την πρώτη φάση του αστερισμού και συνεχίζει να εκτοξεύει πάνω από 800 τον χρόνο. Για τον αστερισμό Starlink δεύτερης γενιάς, η εταιρεία φιλοδοξεί να αυξήσει τους δορυφόρους της στους 30.000. Η SpaceX όμως δεν είναι ο μόνος παίκτης στην αγορά δορυφορικού διαδικτύου. Το Project Kuiper της Amazon, το Guowang της Κίνας και η εταιρεία OneWeb επίσης σχεδιάζουν την εκτόξευση χιλιάδων δορυφόρων. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA, γύρω από τη Γη περιφέρονται σήμερα περίπου 10.500 δορυφόροι, από τους οποίους οι 8.100 είναι ενεργοί. Ο αριθμός είναι σημαντικά αυξημένους σε σχέση με τους 2.300 ενεργούς δορυφόρους το 2019 και αναμένεται να αυξηθεί με ταχύτερο ρυθμό. Η αύξηση του αριθμού των δορυφόρων σε συνδυασμό με το πρόβλημα των εκατομμυρίων διαστημικών σκουπιδιών που κινούνται σε τροχιά ανεβάζει τον κίνδυνο συγκρούσεων. Σήμερα, το αυτοματοποιημένο σύστημα της SpaceX δίνει εντολή για ελιγμούς διαφυγής όταν τα τροχιακά μοντέλα δείχνουν ότι η πιθανότητα σύγκρουσης υπερβαίνει τη 1 ανά 100.000, όριο δέκα φορές αυστηρότερο σε σχέση με τα στάνταρτ της NASA. Ο Λιούις, πάντως, πιστεύει πως η εταιρεία δεν θα μπορεί να τηρεί τόσο αυστηρά όρια στο μέλλον, καθώς ο συναγερμός θα ηχεί όλο και συχνότερα. Η κατάσταση μοιάζει με ένα αυτοκίνητο που αναγκάζεται να αλλάζει λωρίδα κάθε δέκα μέτρα για να αποφύγει συγκρούσεις, είπε. Την ανησυχία του Λιούις συμμερίζεται ο Τζόναθαν ΜακΝτάουελ, αστροφυσικός του Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, ο οποίος κρούει συχνά τον κώδωνα του κινδύνου για τον κίνδυνο συγκρούσεων. «Ανησυχώ ότι λειτουργούμε στο όριο του ασφαλούς» είπε, και επισήμανε ότι οι υπολογισμοί των τροχιακών μοντέλων δεν είναι ποτέ απόλυτα ακριβείς. Στη χειρότερη περίπτωση η κατάσταση θα οδηγηθεί στο λεγόμενο «Σύνδρομο του Κέσλερ», το οποίο πήρε το όνομα του φυσικού της NASA Ντόναλντ Κέσλερ που το περιέγραψε τη δεκαετία του 1970. Στο ολέθριο αυτό σενάριο, το οποίο γινόταν πραγματικότητα στην ταινία Gravity του 2013, τα συντρίμμια από μια πρώτη σύγκρουση σε τροχιά προκαλούν νέες συγκρούσεις σε μια αλυσιδωτή αντίδραση που τελικά εμποδίζει την πρόσβαση στο Διάστημα για χρόνια. H SpaceX εκτοξεύει περίπου 800 δορυφόρους το χρόνο (Reuters)   Όταν ο Ήλιος φτάσει στο τέλος της ζωής του, θα αυξηθεί σε 100 φορές το σημερινό του μέγεθος, καταπίνοντας και τη Γη. Πολλοί πλανήτες σε άλλα ηλιακά συστήματα αντιμετωπίζουν παρόμοια μοίρα, καθώς τα αστέρια που τους φιλοξενούν, γερνούν. Ωστόσο, αστρονόμοι από το Ινστιτούτο Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Χαβάης λένε ότι ίσως… υπάρχει ελπίδα: ανακάλυψαν έναν πλανήτη που επιβίωσε, έπειτα από ένα τέτοιο γεγονός. Ο πλανήτης 8 UMi b, που επίσημα ονομάζεται Halla, μοιάζει με τον Δία και περιστρέφεται γύρω από το ερυθρό γιγάντιο άστρο Baekdu (8 UMi), σε απόσταση μόλις το μισό της απόστασης που χωρίζει τη Γη από τον Ήλιο. Η ομάδα των αστρονόμων ανακάλυψε ότι ο Halla συνεχίζει να υπάρχει, παρά την επικίνδυνη εξέλιξη που είχε το Baekdu. Διαπίστωσαν ότι το άστρο καίει ήλιο στον πυρήνα του, γεγονός που σηματοδοτεί ότι είχε ήδη επεκταθεί πάρα πολύ ως ερυθρό γιγάντιο αστέρι κάποτε στο παρελθόν. Το άστρο θα είχε διογκωθεί έως και 1,5 φορά την τροχιακή απόσταση του πλανήτη καταπίνοντας τον πλανήτη κατά τη διαδικασία, πριν συρρικνωθεί στο σημερινό του μέγεθος, μόλις στο ένα δέκατο της απόστασης αυτής. Ωστόσο, ο πλανήτης συνεχίζει να υπάρχει, αποτελώντας έναν «εξαιρετικό επιζώντα», όπως δηλώνει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Μαρκ Χον. Το ερώτημα είναι πώς κατάφερε ο πλανήτης να επιζήσει και οι κυρίαρχες θεωρίες είναι τρεις: ότι ξεκίνησε από μεγαλύτερη τροχιά πριν φτάσει κοντά στο άστρο του, όπως οι «θερμοί» ή «καυτοί» πλανήτες σαν τον Δία, ή ότι δεν αντιμετώπισε ποτέ κίνδυνο καταστροφής, καθώς το άστρο-ξενιστής Baekdu μπορεί αρχικά να ήταν δύο αστέρια, των οποίων η συγχώνευση απέτρεψε το κάθε ένα από αυτά να επεκταθεί τόσο ώστε να καταβροχθίσει έναν πλανήτη. Η τρίτη πιθανότητα είναι ότι ο Halla είναι σχετικά νεογέννητος και σχηματίστηκε από το νέφος αερίων που παρήγαγε η βίαιη σύγκρουση μεταξύ των δύο άστρων. Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ  Αντιμέτωποι με τη μοίρα της Γης είναι πολλοί πλανήτες σε άλλα ηλιακά συστήματα , καθώς τα αστέρια που τους φιλοξενούν, γερνούν. Όταν ο Ήλιος φτάσει στο τέλος της ζωής του, θα αυξηθεί σε 100 φορές το σημερινό του μέγεθος, καταπίνοντας και τη Γη.
Τα UFO στο… μικροσκόπιο της NASA: Οι 800 «μυστηριώδεις» υποθέσεις και οι πέντε «αποκαλύψεις»1/6/2023
 Πάνω από 800 μυστηριώδεις υποθέσεις UFO -ή αγνώστων ταυτότητας ιπτάμενων αντικειμένων- διερεύνησε μια επιτροπή της NASA στην οποία μετέχουν 16 επιστήμονες, με ελάχιστες από αυτές να είναι πραγματικά… ανεξήγητες.
 Πώς έβγαλαν αυτό το συμπέρασμα οι επιστήμονες.
Οι δακτύλιοι του Κρόνου είναι πολύ νεότεροι σε ηλικία από τον ίδιο τον πλανήτη, όπως διαπιστώνει μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science Advances». Σύμφωνα με τη μελέτη, με επικεφαλής τον φυσικό Σάσα Κεμπφ του Πανεπιστημίου του Κολοράντο Μπόλντερ, η ηλικία των δακτυλίων του Κρόνου προσδιορίζεται σε όχι περισσότερο από 400 εκατομμύρια χρόνια, ενώ ο ίδιος ο Κρόνος έχει ηλικία περίπου 4,5 δισεκατομμύρια έτη. «Μίλησε» η σκόνη Οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα μελετώντας το στρώμα σκόνης στους δακτυλίους. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 13 ετών, από το 2004 ως το 2017, η ομάδα χρησιμοποίησε ένα όργανο που ονομάζεται Cosmic Dust Analyzer στο διαστημικό σκάφος Cassini της NASA για να αναλύσει κόκκους σκόνης που πετούσαν γύρω από τον Κρόνο. Συνέλεξαν μόλις 163 κόκκους που είχαν προέλθει πέρα από τη στενή γειτονιά του πλανήτη. Με βάση τους υπολογισμούς τους για το υλικό αυτό, οι δακτύλιοι του Κρόνου πιθανότατα συγκεντρώνουν σκόνη μόνο για μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Ο Κρόνος έχει επτά δακτύλιους που αποτελούνται από αμέτρητα κομμάτια πάγου. Για το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι οι δακτύλιοι σχηματίστηκαν την ίδια εποχή με τον Κρόνο. Το Cassini έδωσε την ευκαιρία να προσδιοριστεί η ηλικία των δακτυλίων του Κρόνου. Τα διαστημικό σκάφος έφτασε για πρώτη φορά στον Κρόνο το 2004 και συνέλεξε δεδομένα μέχρι τη συντριβή του το 2017. Οι επιστήμονες έχουν σχεδιάσει και κατασκευάσει ένα πολύ πιο εξελιγμένο αναλυτή σκόνης για την επερχόμενη αποστολή της NASA «Europa Clipper» που έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί το 2024. Σε προηγούμενη μελέτη, οι επιστήμονες της NASA ανέφεραν ότι οι δακτύλιοι διαβρώνονται και θα μπορούσαν να εξαφανιστούν εντελώς σε άλλα 100 εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, παραμένει ερώτημα το πώς οι δακτύλιοι σχηματίστηκαν εξ αρχής. Ορισμένοι επιστήμονες για παράδειγμα έχουν διατυπώσει την άποψη ότι οι δακτύλιοι του Κρόνου μπορεί να σχηματίστηκαν όταν η βαρύτητα του πλανήτη διέλυσε ένα από τα φεγγάρια του. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ NASA: Δύο μικροί δορυφόροι μεταφέρονται στο διάστημα για να παρατηρούν τους κυκλώνες ώρα με την ώρα8/5/2023
Τι λένε οι υπεύθυνοι της NASA για την αποστολή των δύο δορυφόρων.
Δύο μικροί δορυφόροι της NASA, που θα παρατηρούν ώρα την ώρα την εξέλιξη των κυκλώνων, μεταφέρονται σήμερα στο διάστημα με πύραυλο της αμερικανικής επιχείρησης Rocket Lab που εκοξεύθηκε από τη Νέα Ζηλανδία. Ο πύραυλος Electron, ο οποίος ανήκει στην κατηγορία των μικροεκτοξευτών και έχει ύψος μόλις 18 μέτρων, εκτοξεύθηκε στις 13:00 τοπική ώρα (04:00 ώρα Ελλάδος) από τη Μάχια, στη βόρεια Νέα Ζηλανδία, σύμφωνα με την Rocket Lab. Οι δύο δορυφόροι της κατηγορίας Cubesat ζυγίζουν περίπου 5 κιλά και θα τεθούν σε τροχιά σε ύψος περίπου 550 χιλιομέτρων. Δεύτερος πύραυλος αναμένεται να εκτοξευτεί σε διάστημα περίπου δύο εβδομάδων, επίσης από την Rocket Lab, για να μεταφέρει δύο ακόμη δορυφόρους με τους οποίους θα ολοκληρωθεί αυτός ο μικρός «αστερισμός». Τότε αυτός θα έχει τη δυνατότητα να περνάει κάθε ώρα πάνω από τους κυκλώνες (ή τυφώνες στον Ειρηνικό), αντί κάθε έξι ώρες που ισχύει σήμερα. Η αποστολή αυτή ονομάστηκε TROPICS. Οι δορυφόροι αυτοί θα επιτρέψουν στους επιστήμονες να μην βλέπουν πλέον «μόνον τι συμβαίνει σε μια δεδομένη στιγμή (…), αλλά να βλέπουν όντως την εξέλιξη των πραγμάτων ώρα με την ώρα», σημείωσε σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε σήμερα ο επιστήμονας της NASA Γουίλ Μακάρτι. Για τους μεγάλους δορυφόρους«Θα έχουμε πάντα ανάγκη τους μεγάλους δορυφόρους», πρόσθεσε. «Αλλά αυτό που μπορούμε να αντλήσουμε από αυτήν την αποστολή είναι συμπληρωματικές πληροφορίες σε αυτές των εμβληματικών δορυφόρων που έχουμε ήδη», σημείωσε. Οι πληροφορίες που θα συλλέγονται για τις βροχοπτώσεις, την θερμοκρασία και την υγρασία θα επιτρέψουν τη βελτίωση των μετεωρολογικών προβλέψεων, ιδίως όσον αφορά το μέρος στο οποίο θα φτάσει στην ξηρά ο κυκλώνας και με ποια ένταση, όπως επίσης και την καλύτερη προετοιμασία ενδεχόμενων απομακρύνσεων πληθυσμών που ζουν σε παράκτιες περιοχές. «Πολλοί οργανισμοί, όπως το αμερικανικό Εθνικό Κέντρο Κυκλώνων και το Κοινό Κέντρο Προειδοποίησης Κυκλώνων, είναι έτοιμοι να λαμβάνουν τις εικόνες μας για να τους βοηθήσουν να διατηρούν ενήμερους τους μετεωρολόγους τους», δήλωσε ο επίσης αξιωματούχος της NASA Μπεν Κιμ. Μακροπρόθεσμα η καλύτερη κατανόηση του σχηματισμού και της εξέλιξης των καταιγίδων αυτών θα επιτρέψει τη βελτίωση των κλιματικών μοντέλων. Ο «αστερισμός» TROPICS προγραμματιζόταν αρχικά να απαρτίζεται από έξι δορυφόρους, αλλά οι δύο πρώτοι χάθηκαν λόγω της δυσλειτουργίας πυραύλου της αμερικανικής επιχείρησης Astra λίγο μετά την απογείωσή του πέρυσι. Με την υπερθέρμανση της επιφάνειας των ωκεανών, οι κυκλώνες (ή τυφώνες) γίνονται πιο ισχυροί, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ο κυκλώνας Ίαν που ενέσκηψε στην Φλόριντα το 2022 προκάλεσε δεκάδες θύματα και ζημιές που υπολογίζονται σε πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια και αποτελεί την καταστροφή με το υψηλότερο κόστος σε όλον τον κόσμο την περσινή χρονιά. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ Δείτε βίντεο
 Η κεραία που θα μελετήσει τους υπόγειους ωκεανούς τριών φεγγαριών απέτυχε να αναπτυχθεί στο τελικό μήκος της. Δύο εβδομάδες μετά την εκτόξευσή του, το ευρωπαϊκό σκάφος Juice που ταξιδεύει προς το σύστημα του Δία αντιμετωπίζει σημαντικό τεχνικό πρόβλημα, καθώς η κεραία ενός βασικού οργάνου κόλλησε και απέτυχε να ξεδιπλωθεί. Πρόκειται για την κεραία του ραντάρ που θα εξετάσει τι κρύβεται κάτω από τους πάγους που καλύπτουν τρία από τα μεγάλα φεγγάρια του Δία -την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ. Κάτω από την παγωμένη επιφάνειά τους, τα τρία σώματα εκτιμάται ότι κρύβουν υπόγειους ωκεανούς, οι οποίοι θεωρούνται οι επικρατέστερες τοποθεσίες για την ανακάλυψη μικροβιακής ζωής εκτός της Γης. Η κεραία, η οποία στην τελική μορφή της θα έχει μήκος 16 μέτρα, έχει ξετυλιχθεί μέχρι στιγμής μόνο κατά το ένα τρίτο, ανακοίνωσε η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA. Οι μηχανικοί της αποστολής στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας υποψιάζονται ότι το πρόβλημα οφείλεται σε έναν πίρο που κόλλησε στη θέση του. Σχεδιάζουν τώρα να πυροδοτήσουν τον κινητήρα του σκάφους για να απελευθερώσουν τον πύρο καιο, αν η προσπάθεια δεν πετύχει, θα δώσουν εντολή στο Juice να περιστραφεί, έτσι ώστε να εκτεθεί στον ήλιο η κεραία με την ελπίδα να ξεκολλήσει. Σε κάθε περίπτωση, η ESA διαβεβαιώνει ότι οι υπεύθυνοι της αποστολής θα βρουν τη λύση τους επόμενους μήνες, όσο διαρκεί η φάση ενεργοποίησης και δοκιμής των βασικών οργάνων της αποστολής. Η αποστολή, της οποίας βασικός εργολάβος ήταν η Airbus, θα φτάσει στον Δία το 2031, αφού πρώτα πραγματοποιήσει μια σειρά από κοντινά περάσματα από τη Γη, τη Σελήνη και την Αφροδίτη για να αυξήσει ταχύτητα. Πρόκειται για μια από τις πλέον φιλόδοξες διαστημικές αποστολές που έχει αναλάβει μέχρι σήμερα η Ευρώπη, ένα εγχείρημα κόστους 1,8 δισ. ευρώ. Μεγάλες ρωγμές διατρέχουν τους πάγους στην επιφάνεια της Ευρώπης, ένδειξη γεωλογικής δραστηριότητας (NASA)  
Αρκετοί μήνες εκτιμάται ότι θα χρειαστούν για την επισκευή των ζημιών στις εγκαταστάσεις της SpaceX στο Τέξας,
Γιγάντια κομμάτια τσιμέντου που πετάχτηκαν δεκάδες μέτρα μακριά, παραμορφωμένες λαμαρίνες, φοίνικες καλυμμένοι από σκόνη: η εξέδρα εκτόξευσης μόλις που έμεινε όρθια μετά την επεισοδιακή πρώτη εκτόξευση του Starship. Ο νέος πύραυλος της SpaceX, ο ισχυρότερος και μεγαλύτερος όλων των εποχών με ύψος 120 μέτρα, εκτοξεύτηκε την Πέμπτη στην παρθενική του πτήση, η οποία όμως τερματίστηκε πρόωρα με μια θεαματική έκρηξη σε ύψος 30 χιλιομέτρων. Αρκετοί από τους 33 κινητήρες έσβησαν κατά τη σύντομη πτήση και το Starship απέτυχε να απελευθερωθεί από τον πύραυλο Super Heavy, αναγκάζοντας έτσι τη SpaceX να στείλει εντολή αυτοκαταστροφής. Παρόλο που η πτήση δεν ολοκληρώθηκε, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Έλον Μασκ δήλωσε πως το εγχείρημα ήταν επιτυχές, καθώς προσέφερε χρήσιμα δεδομένα για την τελειοποίηση του πυραύλου και τον σχεδιασμό της επόμενης πτήσης «σε ένα ή δύο μήνες». Νωρίτερα είχε εξάλλου δηλώσει πως θα ήταν «νίκη» για τη SpaceX αν η εξέδρα εκτόξευσης έμενε στη θέση της. Η ασυνήθιστη πλατφόρμα από την οποία εκτοξεύεται το Starship πράγματι έμεινε όρθια, μοιάζει όμως να επέζησε από πυρηνική έκρηξη. Η τρομακτική ισχύς των 33 κινητήρων του πυραύλου Super Heavy άνοιξε κρατήρα στο μπετόν κάτω από την πλατφόρμα και αποκάλυψε παραμορφωμένα σίδερα οπλισμού. «Η δύναμη των κινητήρων όταν ανέβασαν ισχύ μπορεί να διέλυσε το μπετόν αντί απλώς να το διαβρώσει» έγραψε ο Μασκ στο Twitter. Σκόνη και χαλίκια εκτινάχθηκαν μέχρι την ακτή του Ατλαντικού, περίπου 400 μέτρα από τις εγκαταστάσεις της SpaceX στη Μπόκα Τσίκα του Μεξικού, ενώ τo ωστικό κύμα παραμόρφωσε τις μεταλλικές δεξαμενές καυσίμων και το σύννεφο της εκτόξευσης κάλυψε μια κωμόπολη σε απόσταση 10 χιλιομέτρων, ανέφεραν τοπικά μέσα. «Η ακτίνα στην οποία έφτασαν τα συντρίμμια ήταν πιθανότατα μεγαλύτερη από ό,τι περίμενε κανείς» σχολίασε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Όλιβερ ντε Ουέκ, καθηγητής Αστροναυτικής και Μηχανικής στο MIΤ. Για την επισκευή των εκτεταμένων ζημιών «θα χρειαστούν αρκετοί μήνες» εκτίμησε. ΑπόσβεσηΟι εγκαταστάσεις της SpaceX στο Μπόκα Τσίκα ήταν αναμενόμενο να υποστούν ζημιές λόγω της απουσίας δύο συστημάτων εκτόνωσης που υπάρχουν σχεδόν πάντα στις εκτοξεύσεις πυραύλων. Το πρώτο είναι ένα χαντάκι κάτω από την εξέδρα, μέσα στο οποίο διοχετεύονται οι φλόγες και τα καυσαέρια. Το δεύτερο είναι ένα εκτόνωσης που πλημμυρίζει τον χώρο με νερό για να περιορίσει τη θερμοκρασία και τους κραδασμούς. Μετά την εκτόξευση της Πέμπτης, ο Μασκ αποκάλυψε ότι η SpaceX αναπτύσσει «μια γιγάντια ατσάλινη πλάκα που ψύχεται με νερό» και τοποθετείται κάτω από την πλατφόρμα από του πυραύλου. Η πλάκα «δεν ήταν έτοιμη έγκαιρα» για τη δοκιμαστική πτήση και οι μηχανικοί της εταιρείας υπολόγισαν «εσφαλμένα» ότι η εξέδρα θα άντεχε την πυροδότηση. Η ιδέα της πλάκας θα μπορούσε να είναι «καλή λύση» εκτίμησε ο Φίλιπ Μέτζγκερ, ο οποίος έχει εργαστεί σε μελέτες για τις εξέδρες εκτόξευσης της NASA. «Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο πύραυλος είναι τόσο μεγάλος και χρειάζεται τόση ώρα για να απομακρυνθεί από την εξέδρα» ώστε η θερμότητα των κινητήρων «θα μπορούσε να λιώσει το ατσάλι. Αυτό μπορεί να αποτραπεί με τη διοχέτευση νερού μέσα από κανάλια στο εσωτερικό της πλάκας, αρκεί η ροή να είναι αρκετή, πρόσθεσε ο Μέτζγκερ. Η διαδικασία όμως μπορεί να διαρκέσει μήνες, καθώς ο σχεδιασμός της εξέδρας εκτόξευσης είναι εξίσου περίπλοκος με τον σχεδιασμό του ίδιου του πυραύλου, είπε. Πάντως οι φθορές στην εξέδρα εκτόξευσης δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Στη παρθενική του πτήση τον Νοέμβριο, ο νέος πύραυλος της NASA SLS προκάλεσε φθορές στις εγκαταστάσεις, καθώς μεταξύ άλλων κατέστρεψε τους ανελκυστήρες που μεταφέρουν το πλήρωμα. Μεγάλα κομμάτια τσιμέντου εκτινάχθηκαν σε απόσταση δεκάδων μέτρων (Reuters) Ένας μεγάλος κρατήρας σχηματίστηκε κάτω από τη μεταλλική εξέδρα εκτόξευσης (Twitter)
To ασυνήθιστο φαινόμενο συνδυάστηκε συμπτωματικά με το βόρειο σέλας.
Το εξωπραγματικό βόρειο σέλας της Αλάσκα έγινε ακόμα πιο εξωπραγματικό το Σάββατο με την εμφάνιση μιας φωτεινής γαλάζιας σπείρας που απλώθηκε στον ουρανό σαν γαλαξίας. Όμως όχι, δεν επρόκειτο για πύλη σε άλλη διάσταση, ήταν απλώς τα πλεονάζοντα καύσιμα που απορρίφθηκαν από πύραυλο της SpaceX που είχε εκτοξευτεί από την Καλιφόρνια τρεις ώρες νωρίτερα. Η απόρριψη καυσίμων δεν είναι σπάνια πρακτική, εξήγησε στο Associated Press o διαστημικός φυσικός Ντον Χάμπτον του Πανεπιστημίου της Αλάσκα στο Φέιρμπανκς. «Όταν συμβαίνει σε μεγάλο ύψος, τα καύσιμα μετατρέπονται σε παγοκρυστάλλους. Και αν τύχει να βρεθούν στο φως του Ήλιου, ενώ εσύ βρίσκεσαι στο σκοτάδι στο έδαφος, εμφανίζεται σαν πελώριο σύννεφο, και κάποιες φορές έχει σχήμα σπείρας. Ο πύραυλος της SpaceΧ, o οποίος εκτοξεύτηκε το βράδυ της Παρασκευής για να μεταφέρει σε τροχιά 25 δορυφόρους, κινήθηκε βόρεια και ήταν έτσι ορατός από μεγάλο μέρος της Αλάσκα. Μια παρόμοια σπείρα από πύραυλο της SpaceX που μετέφερε δορυφόρο GPS είχε εμφανιστεί και τον Ιανουάριο πάνω από το Μεγάλο Νησί της Χαβάης. 
 Αλγόρθμος μηχανικής μάθησης μπάλωσε τα κενά στα δεδομένα για να αυξήσει την ανάλυση της εικόνας. Η πρώτη άμεση παρατήρηση μιας μαύρης τρύπας έγινε πρωτοσέλιδο το 2019, η αλήθεια όμως είναι ότι το πορτρέτο του τέρατος ήταν μάλλον θολό –σαν «θαμπός πορτοκαλί λουκουμάς», όπως το θέτει μια αστροφυσικός που συμμετείχε στην προσπάθεια μαζί με έναν έλληνα ερευνητή. Χάρη όμως στην τεχνητή νοημοσύνη, η εικόνα καθαρίζει: ερευνητές παρουσίασαν την Πέμπτη μια βελτιωμένη εικόνα της μαύρης τρύπας –η οποία κρύβεται στο κέντρο του γειτονικού γαλαξία M87- χρησιμοποιώντας τα ίδια δεδομένα αλλά νέους αλγορίθμους που μπάλωσαν τα κενά στις παρατηρήσεις και αύξησαν την ανάλυση. Η ίδια η μαύρη τρύπα είναι εξ ορισμού αόρατη, όμως το υλικό που περιφέρεται γύρω της σχηματίζει έναν δίσκο, θερμαίνεται σε ακραίες θερμοκρασίες και εκπέμπει ισχυρό φως. Στο κέντρο της εικόνας διακρίνεται μια σκοτεινή κηλίδα που ονομάζεται «σκιά», ή σιλουέτα, της μαύρης τρύπας, τυλιγμένη σε ακτίνες φωτός που έχουν παραμορφωθεί από το πανίσχυρο βαρυτικό πεδίο της. Στη νέα εικόνα, το φωτοστέφανο της μελανής οπής είναι πιο λεπτό, ενώ η σκιά είναι πιο σκούρα. «Περιγράφω στοργικά την προηγούμενη εικόνα ως ‘θολό πορτοκαλί ντόνατ΄ και αναφέρομαι στη νέα εικόνα με την περιγραφή του ‘αδύνατου ντόνατ’, κάτι που ακούγεται εξαιρετικά ανορεκτικό» σχολίασε στο Reuters η Λία Μεντέιρος του Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Πρίνστον, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο Astrophysical Journal Letters. Την δημοσίευση υπογράφουν ακόμα τρεις ερευνητές του «Τηλεσκοπίου Ορίζοντα Γεγονότων» (EHT), της διεθνούς συνεργασίας που παρουσίασε την ιστορική εικόνα το 2019. Ορίζοντας γεγονότων ονομάζεται το όριο απόστασης στο οποίο μπορεί να πλησιάσει το φως –ή οποιοδήποτε αντικείμενο- χωρίς να γίνει βορά του κοσμικού φαταούλα. Δεδομένου ότι η μαύρη τρύπα απέχει περίπου 54 εκατομμύρια έτη φωτός, κανένα μεμονωμένο τηλεσκόπιο δεν θα μπορούσε να την διακρίνει. Το πορτρέτο προέκυψε από τον συνδυασμό επτά ραδιοτηλεσκοπίων σε πέντε περιοχές του κόσμου, τα οποία ουσιαστικά λειτούργησαν σαν ένα ραδιοτηλεσκόπιο στο μέγεθος της Γης. Δεδομένου ότι τα επιμέρους τηλεσκόπια χωρίζονταν από μεγάλες αποστάσεις, η εικόνα που προέκυψε «είχε πολλές τρύπες, οπότε αναγκαστικά βασιζόμαστε σε αλγορίθμους για να γεμίσουμε τα δεδομένα που λείπουν» δήλωσε ο Δημήτριος Ψάλτης, αστροφυσικός του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Τζόρτζια, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιούμε μηχανική μάθηση για να μπαλώσουμε τα κενά όπου δεν υπάρχουν δεδομένα» πρόσθεσε η Μεντέιρος. Για την εκπαίδευση του αλγορίθμου «χρησιμοποιήσαμε ένα μεγάλο σετ δεδομένων προσομοιώσεων υψηλής πιστότητας, και καταλήξαμε σε μια εικόνα που βρίσκεται σε συμφωνία με τα δεδομένα και γενικά σε συμφωνία με τις θεωρητικές προβλέψεις μας» εξήγησε η ερευνήτρια. Η ίδια τεχνική πρόκειται να εφαρμοστεί τώρα στο μόνο άλλο πορτρέτο μαύρης τρύπας, το οποίο δημοσιεύτηκε πέρυσι και δείχνει την τερατώδη μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας, γνωστή ως Τοξότης Α*. Πριν και μετά: η εικόνα στα δεξιά είναι σαφώς πιο καθαρή (Medeiros et al. 2023)  |
APXEIO
October 2023
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|
RSS Feed