Για 27 ολόκληρα χρόνια ήταν ο φυλακισμένος 46664 (ο 466ος αιχμάλωτος που έφθασε στη φυλακή το 1964). Αρνούνταν όμως να απαντήσει όταν δεν του απευθύνονταν με το όνομα του. Ήταν και ο πρώτος που διαμαρτυρήθηκε για την κακομεταχείριση που δέχονταν εκεί, με αποτέλεσμα να περνάει πολύ χρόνο στην απομόνωση, ως τιμωρία.
Η ιστορία της ζωής του, του αγώνα του για τη δημοκρατία στη Νότια Αφρική και τα ίσα δικαιώματα για όλους ανεξάρτητα από τη φυλή, είναι θρυλική. Πέρασαν τέσσερα χρόνια από τον θάνατο του, στις 5 Δεκεμβρίου του 2013 και πολλοί συνεχίζουν να πιστεύουν πως, η ιστορία του Νέλσον Μαντέλα είναι η ιστορία της Νότιας Αφρικής. Και μπορεί τα τελευταία χρόνια της ζωής του η υγεία του να μην του επέτρεψε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις της Αφρικής, όμως η ιστορία του έμεινε να διδάσκει κάτι εξαιρετικό: Πως ο κόσμος μπορεί να αλλάξει με επιμονή και πίστη. Με ειρήνη και συγχώρεση. «Κανείς δεν γεννιέται μισώντας κάποιον άλλο λόγω του χρώματος του δέρματος του» είχε πει. Μια φράση ιστορική που επανέλαβε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, μετά τα γεγονότα στο Σαρλοτσβάιλ. Ο κόσμος ξέρει πολύ καλά την ιστορία του Μαντέλα. Ξέρει πώς, στα νιάτα του, αγωνίστηκε ενάντια στο απαρτχάιντ. Θυμάται τα 27 χρόνια της φυλάκισης του και το ελεύθερο πνεύμα που έδειξε πίσω από τα κάγκελα, όταν χαιρέτησε την εξέγερση του Soweto: «Εμείς που βρίσκομαστε μέσα στα γκρίζα τείχη των φυλακών του καθεστώτος της Πρετόρια μιλάμε στον λαό μας. Με σας, μετράμε όσους έχασαν τη ζωή τους με το όπλο και τη θηλιά του δήμιου. Σας χαιρετάμε όλους - τους ζωντανούς, τους τραυματίες και τους νεκρούς. Γιατί τολμήσατε να εξεγερθείτε ενάντια στη δύναμη του τυράννου ... Αγωνιστείτε! Μεταξύ του άκμονα της ενωμένης μαζικής δράσης και του σφυριού του ένοπλου αγώνα, θα συντρίψουμε το απαρτχάιντ και τη λευκή ρατσιστική εξουσία της μειονότητας». Ο Μαντέλα δεν ήταν Άγιος. Ήταν πολεμιστής. Αλλά, τελικά, γνώριζε πώς να κάνει ειρήνη και να θεραπεύσει τις ανοιχτές πληγές. Τα χρόνια που πέρασε στο νησί Robben, το Pollsmoor και το Victor Verster δεν τον έσπασαν. Τον έκαναν έναν πολιτικό, ο οποίος τελικά οδήγησε τη Νότια Αφρική σε ένα νέο μέλλον. Έδειξαν πόσο αξιοσημείωτος ήταν. Φυσικά, για τα εκατομμύρια των νέων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που γεννήθηκαν μετά την απελευθέρωση του Μαντέλα, η φρίκη του απαρτχάιντ μπορεί να μοιάζει πολύ μακρινή. Την έμαθαν άλλωστε από δεύτερο χέρι. Η μνήμη ενός έθνους που διαχώριζε τους μαύρους από τους λευκούς φαίνεται σχεδόν παράλογη. Πώς θα μπορούσε να αντέξει το απαρτχάιντ για τόσο πολύ καιρό; Αλλά το έκανε. Η διάλυση του ήταν μια στιγμή έκπληξης και χαράς. Έμοιαζε να διαμορφώνονταν ένας καλύτερος κόσμος και ο Μαντέλα ήταν το σύμβολο όλης αυτής της ελπίδας. Θα μπορούσε ο πρώην τρομοκράτης που βοήθησε να δημιουργηθεί η βίαιη ομάδα ΜΚ, ένας άνδρας του οποίου οι πρώιμοι δεσμοί με το Κομμουνιστικό Κόμμα δημιούργησαν ανησυχία στη Δύση, να γίνει ο ηγέτης που θα έφερνε τη μετάβαση στη νέα εποχή χωρίς αιματοχυσία; Αυτό που κατάφερε ο Μαντέλα ήταν να δείξει, πολύ πέρα από την Αφρική σε ολόκληρο τον κόσμο, ότι υπήρχαν αρχές, πως μπορεί να επικρατήσει η ηθική και η βαθιά ανθρώπινη πολιτική. Έθεσε ένα νέο πρότυπο με το οποίο όλοι πλέον μπορούμε να κρίνουμε εκείνους που φιλοδοξούν να μας κυβερνήσουν. Είναι πραγματικά καλοί; Είναι ικανοί να δουν τα προνόμια που θα μπορούσε να προσφέρει ο διάλογος και η συγχώρεση; Μπορούν να ακολουθήσουν το παράδειγμα αυτού του ταπεινού, χαμογελαστού πρώην αιχμάλωτου, που κατάφερε με κάποιο τρόπο να επιβιώσει και να διαπραγματευτεί σε όσους τον αδίκησαν; Στάθηκε όρθιος στη δίκη Rivonia, δεκαετίες πριν και αρνήθηκε να σκύψει το κεφάλι του. «Αυτό που έκανα ήταν σωστό, δεν είχα άλλη εναλλακτική, η ελευθερία θα έρθει στη Νότια Αφρική μια μέρα και ακόμα κι αν με κρεμάσετε θα αποτελέσει μόνο έμπνευση για τους άλλους. Δηλώνω αθώος». Αλλά όταν απέκτησε την ελευθερία να διαπραγματευτεί, χρειαζόταν κάτι πέρα από σκληρές πρακτικές. Έπρεπε να υπάρχει ένα πάθος για ενότητα και μια προθυμία να ξεχαστούν τα εγκλήματα. Αλλά, για εκείνους που είχαν μόνο να κερδίσουν σε μια λευκή κοινότητα και αναγκάζονταν να αντιμετωπίσουν ένα αβέβαιο μέλλον, χρειάζονταν κάτι περισσότερο. Ο Μαντέλα έπρεπε να παρουσιάσει μια πλευρά της φύσης του που δεν μπορούσαν να κατανοήσουν: την καλοσύνη του, την υπομονή του, το κακό χιούμορ του, τη θεμελιώδη του ταπεινότητα. «Κατά τη διαπραγμάτευση», έγραψε ο Αρχιεπίσκοπος Desmond Tutu, «ο Μαντέλα προσπάθησε πάντα να εξασφαλίζει ότι δεν έκανε το άλλο άτομο να αισθάνεται ότι του τρίβει τη μύτη στο χώμα ... Όταν ο κ. PW Botha αναγκάστηκε να διαπραγματευτεί νομίζω ότι αισθάνθηκε εν μέρει ότι είχε υποστεί μια ταπείνωση που έπρεπε να έρθει σε μας. Ο Μαντέλα λοιπόν του έστειλε μήνυμα για να του πει ότι “αν αισθάνεστε ότι με κάποιο τρόπο επιδιώκουν να σας ενοχλήσουν και να σας ταπεινώσουν, τότε εγώ, ο πρόεδρος, θα είμαι έτοιμος να παρακολουθήσω μια συνεδρία και να καθίσω δίπλα σας, μαζί σας”». Αυτή είναι μια από τις αμέτρητες μικρές ιστορίες ενός Μαντέλα που προσπάθησε να καταλάβει τους εχθρούς του, καθώς και τους φίλους του. Ήταν ενστικτωδώς ευγενικός αλλά, πέρα από αυτό, ήταν συνήθως συνειδητοποιημένος. Κάποτε, μετά την απελευθέρωσή του από τη φυλακή, άφησε έκπληκτο έναν Βρετανό επισκέπτη με αναπηρία, που περίμενε στην ουρά του κυλικείου όταν τον πλησίασε και τον ρώτησε αν μπορούσε να μεταφέρει τον δίσκο του σε ένα τραπέζι. Το βραβείο Νόμπελ ειρήνης του άξιζε πολιτικά, επειδή έκανε την ειρήνη αποστολή του. Ήταν φυσικός ηγέτης. Όταν η Έλεν Σούζμαν πήγε να τον επισκεφθεί στο νησί Robben, είδε έναν άνθρωπο που είχε ξεκάθαρη εξουσία. Αλλά ήταν και πάντα άνθρωπος. Υπάρχουν τόσα πολλά που πλαισιώνουν την ιστορία του Μαντέλα. Ένα από αυτά ο μύθος του προσωνύμιου «Madiba». Χρησιμοποιώντας το όνομα αυτό διεκδίκησε την αφρικανική του ακεραιότητα και προσπάθησε να υποβαθμίσει το κομμάτι «Νέλσον», το οποίο αποτελούσε μια αποικιακή κληρονομιά. Η Νότια Αφρική που άφησε ο Μαντέλα δεν είναι η γη της επαγγελίας. Η ύπαιθρος υποφέρει από τη φτώχεια. Η υπόσχεση της αναγέννησης δεν έχει εξαργυρωθεί και η πίστη στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο εξαντλείται κάθε χρόνο. Ο πρώην πρόεδρος Kgalema Motlanthe άλλωστε, την Τρίτη στην επέτειο του θανάτου του Μαντέλα, είπε πως «δεν μπορούμε να ισχυριστούμε πως ακολουθούμε τα βήματα αυτού του μεγάλου ηγέτη». Το όραμα του Μαντέλα όμως, παραμένει ζωντανό τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του. Δεν ήταν κάποιος πολιτικός θεός. Ήταν απλά ένας ηγέτης που αναζητούσε απαντήσεις στις περισσότερες ερωτήσεις. Τα ένστικτά του μπορούσαν να τον φέρουν μέχρι ενός σημείου, αλλά όχι πέρα από αυτό. Μετά τον θάνατο του ήταν δεδομένο πως θα υπάρξουν βιβλία για την ιδιωτική ζωή του που θα απεικόνιζαν μια λιγότερο άγια παρουσία. Ο άνθρωπος που παντρεύτηκε τρεις συζύγους - συμπεριλαμβανομένης της Winnie - θα το περίμενε αυτό. Στην πραγματικότητα, ο ίδιος πιθανότατα θα επιθυμούσε να κατέβει από το βάθρο. Όταν ρωτήθηκε άλλωστε, τι επιθυμεί να αναφέρει η πλάκα που θα τοποθετούταν στον τάφο του είχε πει: «Θα ήθελα να λέει ότι εδώ βρίσκεται ο άνθρωπος που έκανε το καθήκον του στη Γη, αυτό είναι όλο». Ο Cyril Ramaphosa, ο οποίος θεωρήθηκε από πολλούς ο διάδοχος του Μαντέλα είχε πει: «Αυτό που θα έκανε τον Madiba ευτυχισμένο είναι να δούμε τον λαό μας ευτυχισμένο, έχοντας μια καλύτερη ζωή ... Ό, τι έκανε δεν ήταν για να δοξαστεί ο ίδιος, ήταν από μια πεποίθηση που είχε ότι ο λαός της χώρας μας πρέπει να έχει καλύτερη ζωή». Δεν μπορεί κανείς πολιτικός να πει κάτι πιο σημαντικό από αυτό στην εποχή λιτότητας. Δεν μπορεί να καθοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η αληθινή ηγεσία. Αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος έχει φύγει από την ζωή και ίσως δεν έμαθε ποτέ ότι «μίλησε» σε έναν κόσμο χωρίς σύνορα, έναν κόσμο όπου το μίσος είναι ο εχθρός και η αγάπη - μερικές φορές η σκληρή αγάπη - είναι ο φίλος που έχουμε ανάγκη. reader.gr
0 Comments
Leave a Reply. |
Archives
April 2024
|