ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Η Τουρκία θέλει να χρησιμοποιήσει την Κύπρο για προώθηση των σχεδιασμών της στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή και όσες Διασκέψεις και αν γίνουν, όποτε και αν γίνουν, οι τουρκικές επιδιώξεις θα είναι οι ίδιες, τονίζει σε συνέντευξή του στη ΜΑΧΗ ο Γιώργος Κέντας, επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Υπογραμμίζει επίσης ότι η Διάσκεψη για την Κύπρο έγινε τουλάχιστον πρόωρα και ήταν εντελώς αχρείαστο να γίνει αυτή τη στιγμή, ενώ προσθέτει πως τα προβλήματα πριν από τη Διάσκεψη παραμένουν ανοικτά και δημιουργείται η εντύπωση ότι το χάσμα διευρύνεται. Αναφέρει ακόμη ότι η
ΕΕ έχει ρόλο να διαδραματίσει για την ασφάλεια της Κύπρου, αλλά ο ρόλος αυτός παραμένει για την ώρα ασαφής -Τι εκτιμάτε ότι άφησε όσον αφορά τις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού, η διάσκεψη της Γενεύης; Η Διάσκεψη στη Γενεύη άφησε πίσω της μια διαδικαστική συζήτηση για την Ασφάλεια, η οποία ολοκληρώθηκε την Πέμπτη, μια μέρα νωρίτερα απ’ ότι είχε προγραμματιστεί στο Mont Pelerin. Εκεί συναντήθηκαν οι τεχνοκράτες της κάθε πλευράς και καταγράφηκαν οι γνωστές θέσεις για την ασφάλειας. Στην ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά την συνάντηση βλέπουμε ότι τίποτα το ουσιαστικό δεν παράχθηκε εκεί. Υπάρχει ένα αδιέξοδο, το οποίο τα ΗΕ δεν θέλουν να το ονομάσουν έτσι, αλλά θέλουν να το βάλουν σε μια σχετικά μακρά διαδικασία, την οποία ονομάζουν (αδόκιμα κατά την άποψη μου) Διάσκεψη για την Κύπρο. Την ευθύνη όμως δεν την έχουν τα ΗΕ, αλλά αυτοί που οδήγησαν τα πράγματα εκεί. Χρειάστηκε να γίνει μια Διεθνής Διάσκεψη προκειμένου να οριστεί μια ομάδα εργασίας για να καταγράψει απλώς γνωστές θέσεις; Η Διάσκεψη για την Κύπρο έγινε τουλάχιστον πρόωρα. Ήταν εντελώς αχρείαστο να γίνει αυτή τη στιγμή. -Ποια τα κέρδη και ποιες οι ζημιές για την πλευρά μας; Η Διάσκεψη πραγματοποιήθηκε μετά από μια βεβιασμένη απόφαση. Δεν υπήρχε έδαφος να γίνει η Διάσκεψη αυτή. Το λάθος αυτό έχει συνέπειες. Ο κόσμος είχε χτίσει ελπίδες, προσδοκίες, ίσως και φόβους από τη Διάσκεψη αυτή. Άκουγε για βδομάδες διάφορες αντιφατικές θέσεις και προτάσεις. Θα συμμετάσχει η ΕΕ, δε θα συμμετάσχει. Θα είναι ενεργό μέλος της Διάσκεψης η ΕΕ, θα είναι παρατηρητής η ΕΕ. Θα συμμετάσχουν τα πέντε μόνιμα μέλη του ΟΗΕ, δε θα συμμετάσχουν τελικά. Θα γίνει προσπάθεια να διασφαλιστεί η παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Διάσκεψη, είναι διασφαλισμένη η παρουσία της στη Διάσκεψη; Όλα αυτά κι άλλα παρόμοια κλονίζουν την πίστη και τις προσδοκίες της κοινής γνώμης για τη διαδικασία των συνομιλιών. Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι ο κόσμος θέλει να δει μια σωστή λύση στο Κυπριακό, αλλά δεν πιστεύει ότι θα βγει κάτι θετικό στο τέλος. Αυτό πρέπει να προβληματίσει. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να γίνει μια εξίσωση ζημιών και κερδών. Αυτά τα αφήνω στους πολιτικούς. Επί της ουσίας δεν υπήρξε πρόοδος στα κεφάλαια της διαπραγμάτευσης και άνοιξαν νέα ζητήματα. Η Τουρκοκυπριακή κοινότητα θέτει πια την εκ περιτροπής προεδρία ως προϋπόθεση για την πρόοδο στο κεφάλαιο της Διακυβέρνησης, καθώς επίσης συνδέει την εκ περιτροπής προεδρία με το εδαφικό. Θέλει επιπλέον αριθμητική εκπροσώπηση παντού. Με απλά λόγια, τα προβλήματα πριν από τη Διάσκεψη παραμένουν ανοικτά και δημιουργείται η εντύπωση ότι το χάσμα διευρύνεται. Στη Γενεύη κατατέθηκαν χάρτες. Αυτή ήταν μια σημαντική εξέλιξη. Θα πρέπει να περιμένουμε όμως ότι οι χάρτες θα είναι ένα ακόμη εργαλείο στη σκακιέρα της διαπραγμάτευσης. -Η ενεργός παρουσία της Ε.Ε. στις συζητήσεις που άρχισαν στη Γενεύη για ασφάλεια-εγγυήσεις μπορεί να αποβεί προς όφελος της πλευράς μας; Η ΕΕ συμμετέχει στη Διάσκεψη υπό το καθεστώς του παρατηρητή. Η δυναμική παρουσία του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρέπει να σημειωθεί. Όπως επίσης το ζωηρό ενδιαφέρων της Επιτροπής για το Κυπριακό πρέπει επίσης να σημειωθεί. Ο ρόλος της ΕΕ είναι πολύ σημαντικός, καθώς σε περίπτωση συμφωνίας το κοινοτικό κεκτημένο θα πρέπει να εφαρμοστεί σε ολόκληρη την Κύπρο. Πρέπει να γίνει μια διευκρίνιση: Η ΕΕ έχει ρόλο να διαδραματίσει για την ασφάλεια της Κύπρου. Ο ρόλος αυτός όμως παραμένει για την ώρα ασαφής. Ρωτήστε την ίδια την ΕΕ, ρωτήστε τις πλευρές. Κανένας δεν μπορεί να σας πει με ακρίβεια τον ρόλο της ΕΕ. Προσωπικά πιστεύω ότι η ΕΕ έχει ρόλο να διαδραματίσει στους εξής τομείς. Πρώτο, στην οικοδόμηση νέων θεσμών του κράτους, καθώς και στην αναδόμηση των θεσμών των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι δεν έχουν εμπειρία δημοκρατικού κράτους και κράτους δικαίου ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Δεν μπορώ να πω ότι η Κυπριακή Δημοκρατία κατάφερε τόσα πολλά στο θεσμικό επίπεδο, αλλά σίγουρα οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να μάθουν να λειτουργούν σε ένα νέο πλαίσιο. Πέραν από την οικοδόμηση θεσμών, η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει ρόλο και σε ζητήματα κοινωνικής συνοχής, ανάπτυξης, επενδύσεων, έργων υποδομής και διασφάλισης ενός κοινωνικά και πολιτικά ασφαλούς περιβάλλοντος. Αυτά όλα εμπεριέχουν πολύ συγκεκριμένες πρακτικές διαστάσεις και δράσεις, για τις οποίες δεν προσφέρεται ο χώρος εδώ. Μόνο ένα παράδειγμα. Σε περίπτωση λύσης η κοινωνική συνοχή και η ευημερία θα δοκιμαστεί και στις δύο πολιτείες. Αν ένα ξενοδοχείο, λόγου χάριν στην Πάφο, κλείσει λόγω του νέου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος που θα προκύψει, θα πρέπει να υπάρξει αντίδραση για τον κόσμο που θα χάσει τη δουλειά του. Πρέπει με άλλα λόγια να υπάρχουν προγράμματα αντιμετώπισης ζητημάτων ανταγωνισμού και κοινωνικής συνοχής. Σ’ αυτά η ΕΕ έχει ρόλο. Τέλος, εν συντομία δύο άλλοι τομείς που αφορούν την (κοινωνική και πολιτική) ασφάλεια. Ο ένας αφορά την οικονομία. Η ΕΕ μπορεί να βοηθήσει και εδώ. Επ’ αυτού πρέπει να σημειώσω όμως ότι ο κ. Γιούνκερ έκανε μία γκάφα στη Γενεύη λέγοντας ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να δώσει 3.1 δισεκατομμύρια ευρώ μετά τη λύση. Αυτό δεν ισχύει και θα το δείτε σύντομα. Ο άλλος τομέας στον οποίο η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει ρόλο είναι στην οικοδόμηση συνοχής στις δυνάμεις ασφαλείας της Κύπρου. Οι δυνατότητες που παρέχει η ΕΕ για συμμετοχή από κοινού Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, ως εκπροσώπων της Κύπρου, σε αποστολές της ΕΕ, θα δώσει τη δυνατότητα να χτιστεί μια κρατική κουλτούρα ασφάλειας. -Με δεδομένες τις θέσεις Τουρκίας και Ακιντζί για παραμονή τουρκικών εγγυήσεων και κατοχικού στρατού, μια νέα διάσκεψη θα αποφέρει αποτελέσματα; Όχι. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η Τουρκία παίζει ένα παιγνίδι με τα ζητήματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Πρέπει επίσης να γίνει ένας διαχωρισμός ανάμεσα στις δημόσιες δηλώσεις και τις πολιτικές θέσεις της Τουρκίας. Η Τουρκία είναι διατεθειμένη να αποσύρει στρατεύματα από την Κύπρο και να περιορίσει τα δικαιώματα επεμβάσεως της στην Κύπρο. Δεν είναι όμως διατεθειμένη να αφήσει την Κύπρο να λειτουργήσει ως ένα ανεξάρτητο, κυρίαρχο και ελεύθερο κράτος μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ. Η Τουρκία θέλει να χρησιμοποιήσει την Κύπρο για προώθηση των σχεδιασμών της στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή. Όσες Διασκέψεις και αν γίνουν, όποτε και αν γίνουν, οι τουρκικές επιδιώξεις θα είναι οι ίδιες. -Παρουσιάστε μια έρευνα στη Γενεύη σε ε/κ και τ/τκ πολιτικούς για την ασφάλεια στις δυο κοινότητες. Μπορείτε να μας πείτε ποιο είναι το γενικό συμπέρασμα που βγήκε και ποια ήταν η αντίδραση σε όσους παρουσιάσατε την έρευνα; Η έρευνα που παρουσιάσαμε αφορά σε ερευνητικό πρόγραμμα του Κέντρου Βιώσιμης Ειρήνης και Δημοκρατικής Ανάπτυξης με τίτλο «Διάλογος για την Ασφάλεια». Αφορά σε μια προσπάθεια για να ακροαστούμε τις ανάγκες ασφάλειας από τους Κυπρίους, να κατανοήσουμε τους φόβους και τις ανησυχίες τους, να σκεφτούμε και να παρουσιάσουμε ιδέες και λύσεις. Είναι η πρώτη συστηματική προσπάθεια που γίνεται στην Κύπρο για το ζήτημα της ασφάλειας. Μέχρι σήμερα η συζήτηση επικεντρωνόταν στα στρατεύματα και τις εγγυήσεις. Η έρευνα μας έδειξε ότι η συζήτηση αυτή οδηγεί σε αδιέξοδο. Αν όμως η συζήτηση αρχίσει από τις ανάγκες των Κυπρίων, από τις αρχές πάνω στις οποίες θα θεμελιωθεί ασφάλεια, τότε παρατηρούμε ότι υπάρχουν πολλές συγκλίσεις. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν λύσεις. Έχουμε προτείνει μια ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική ασφάλειας, η οποία βασίζεται σε μηχανισμούς πρόληψης και αντίδρασης και αποβλέπει σε θεσμούς που θα προσφέρουν ενδογενή ανθεκτικότητα. Τα αποτελέσματα αυτής της φάσης της έρευνας βρίσκονται στον πιο κάτω σύνδεσμο: http://www.seedsofpeace.eu/index.php/research/security-dialogue-project/interim-research-findings-and-a-new-security-architecture -Ο Γεν. Γραμματέας του ΟΗΕ στην ομιλία του στη διάσκεψη είπε στην ουσία ότι αναζητείται μια φόρμουλα για τις εγγυήσεις προσθέτοντας ότι αυτοί που θα συμφωνήσουν να έχουν υπόψη τους ότι στο τέλος θα πρέπει να εγκριθεί και από τον λαό. Μπορεί να βρεθεί τέτοια φόρμουλα μα αμετακίνητη την Τουρκία στις πάγιες θέσεις της; Δεν ξέρω αν μπορεί να γίνει αυτό. Πιο πάνω σας ανέφερα ότι η ασφάλεια στην Κύπρο πολύ λίγη, αν όχι καθόλου, σχέση έχει με ξένους στρατούς και εγγυήσεις. Η ασφάλεια αφορά σε ενδογενούς θεσμούς που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες ασφαλείας των Κυπρίων και της Κύπρου ως κράτους. Η μόνη φόρμουλα που μπορεί να συμφωνηθεί και να γίνει αποδεκτή από τον λαό θα πρέπει να αφορά σε αυτούς τους θεσμούς και στον τρόπο και τον χρόνο που θα οικοδομηθούν. -Πολιτικοί κύκλοι εκτιμούν ότι μέχρι τον Απρίλη, οπότε θα γίνει το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση στην Τουρκία, ο Ερντογάν δεν θα κάνει κάποια κίνηση στο Κυπριακό, αφού προτεραιότητα του είναι να πάρει όλες τις εξουσίες στα χέρια του και με το νόμο. Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Είναι όμως λάθος να νομίζει κάποιος ότι, αφού πάρει και τυπικά τις εκτελεστικές εξουσίες ο Ερντογάν, θα γίνει πιο διαλλακτικός και θα λογικευθεί. Αυτό που πρέπει να καταλάβουν όλοι είναι ότι ο Ερντογάν κάνει σήμερα ό,τι ακριβώς θα κάνει και μετά την έγκριση των συνταγματικών αλλαγών. Προσωπικά περιμένω ότι ο Ερτογάν θα είναι ακόμη πιο θρασύς και προκλητικός. -Τέλος, πώς βλέπετε τις Αμερικανοτουρκικές σχέσεις μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ Δεν μπορώ να προβλέψω πολλά γι’ αυτό. Είναι ακόμα νωρίς. Οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας δεν ήταν ποτέ σταθερές. Δεν είναι τόσο θέμα Τραμπ όσο θέμα Ερντογάν. Ο τελευταίος θα συνεχίσει το βιολί του, θα προκαλεί, θα παίζει παιγνίδια με την Ρωσία, θα επεμβαίνει στην περιοχή. Ο Τραμπ έχει μία διαφορετική στρατηγική οπτική από τους άλλους Προέδρους των ΗΠΑ. Βλέπει την εξωτερική πολιτική ως μπίζνες, ως μέσο για επιδίωξη εμπορικών και επενδυτικών ευκαιριών. Η Τουρκία είναι σημαντική για τις ΗΠΑ, αλλά με τον Τραμπ στην εξουσία θα δούμε διαφορετικές προσεγγίσεις.
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
February 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|