ΤΗΣ ΜΑΙΡΗΣ ΠΙΕΡΙΔΟΥ Με τη στήριξη του Δήμου Αραδίππου, κυκλοφόρησε πρόσφατα το βιβλίο: Ανδρέας Μαππούρας, «Οι ποιητάρικες φυλλάδες» (Λάρνακα 2015). Πρόκειται για μια σημαντική έκδοση, που περιλαμβάνει 122 φυλλάδες (εκδομένες και ανέκδοτες) του αείμνηστου μεγάλου λαϊκού μας ποιητή Ανδρέα Μαππούρα. Οι φυλλάδες γράφτηκαν στη διάρκεια του 20ου αιώνα και έχουν ως θεματικό περιεχόμενο θαύματα αγίων, δυστυχήματα και θεομηνίες, φόνους, έρωτες αλλά και ιστορικά-πατριωτικά θέματα (όπως ο αγώνας 1955-59, η μάχη της Μανσούρας το 1964, η Τουρκική Εισβολή, ο θάνατος του Μακαρίου κ.ά.). Οι φυλλάδες αυτές αποτελούν - κατά γενική ομολογία - σημαντικές μαρτυρίες της σύγχρονης ιστορικής και κοινωνικής πραγματικότητας του τόπου μας, αλλά και της γλωσσικής μας παρακαταθήκης. Γενικά πρόκειται για ένα συλλεκτικό βιβλίο, που μας ταξιδεύει με τον περίτεχνο ποιητικό τρόπο του Ανδρέα Μαππούρα στον όμορφο κόσμο της κυπριακής παραδοσιακής ζωής, παρέχοντας ταυτόχρονα την ευκαιρία στον αναγνώστη να γνωρίσει τον πλούτο και τις μεγάλες δυνατότητες της κυπριακής διαλέκτου στον τομέα της λογοτεχνικής έκφρασης.
Το βιβλίο αποτελεί έκδοση του νεοσύστατου Ιδρύματος «Ανδρέας Μαππούρας» Αραδίππου, μέσω του οποίου και διατίθεται. (Πληροφορίες στα τηλέφωνα: 24-530567/ 99-538380). Την έκδοση του βιβλίου «Ποιητάρικες Φυλλάδες» επιμελήθηκε ο Δρ. Κώστας Κατσώνης, Φιλόλογος και συγγραφέας. Με τον κύριο Κατσώνη είχαμε μια ενδιαφέρουσα συνομιλία, στην οποία μας μίλησε για τον Ανδρέα Μαππούρα, γενικά για τη ζωή του και την όλη δραστηριότητα του, αλλά και για το πολύ σημαντικό και εξαίρετο βιβλίο του συγγραφέα. -Κύριε Κατσώνη, μπορείτε να μας πείτε για τη ζωή του Ανδρέα Μαππούρα; Βεβαίως! Ο Ανδρέας Μαππούρας γεννήθηκε στην Αραδίππου στις 10 Δεκεμβρίου 1918-με τη λήξη δηλαδή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου και πέθανε στις 17 Μαρτίου 1997, πριν από 18 χρόνια, σε ηλικία 79 χρόνων. Βίωσε δηλαδή στη διάρκεια της ζωής του ο ποιητής τις δύσκολες συνθήκες του μεσοπολέμου στην Αγγλοκρατούμενη τότε Κύπρο, αλλά και όλα τα συγκλονιστικά γεγονότα του 20ου αιώνα, που σημάδεψαν καθοριστικά την ιστορική πορεία και τη μοίρα της μαρτυρικής μας πατρίδας: τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον ελληνικό εμφύλιο, τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59, την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, τις διακοινοτικές συγκρούσεις του 1963-64, το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή που ακολούθησε στις 20 Ιουλίου και στις 14 Αυγούστου, προκαλώντας ανείπωτα δεινά στον τόπο και τον λαό μας. Η έμπνευση του Μαππούρα -Πιστεύετε ότι όλα αυτά που έζησε ο κ. Μαππούρας τον επηρέασαν ώστε να αρχίσει μια πορεία ποιητικής δημιουργίας; Οπωσδήποτε! Όπως ήταν πολύ φυσικό, οι συνθήκες της εποχής και οι ιστορικές περιπέτειες του τόπου και του λαού μας επηρέασαν την έμπνευση και την ποιητική του δημιουργία. Δεν θα ήταν μάλιστα υπερβολή να λεχθεί ότι οι 122 ποιητάρικες φυλλάδες του Μαππούρα, που περιλαμβάνονται στις 976 σελίδες του βιβλίου με χρονολογική σειρά (αρχής γενομένης από το 1948 που εξέδωσε την πρώτη του φυλλάδα ίσαμε το 1992 που εξέδωσε την τελευταία), αποτελούν μια ποιητική καταγραφή της κοινωνικής ζωής και της ιστορίας της Κύπρου στον 20ο αιώνα, με τον τρόπο του λαϊκού ποιητή, που πέρα από την ποιητική αξία είναι και σημαντικές μαρτυρίες για την ιστορία, τη γλώσσα και τον πολιτισμό μιας ολόκληρης εποχής. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δρ Κωνσταντίνος Γιαγκουλλής, ο κατ'εξοχήν μελετητής της κυπριακής λαϊκής ποίησης, «ο Μαππούρας διαπαιδαγωγούσε θρησκευτικά τον λαό, τον φρονημάτιζε εθνικά, τον συμβούλευε και τον ψυχαγωγούσε, ελλείψει άλλων μέσων ψυχαγωγίας. Αξία όμως έχουν και οι ίδιες οι καθαυτό φυλλάδες του, γιατί αποτελούν μνημεία της ζωντανής και προφορικής μας ιστορίας, είναι άριστα μνημεία για τη μελέτη της διαχρονίας της και μέσ' από τη μελέτη τους παρέχουν υλικό για την ανασυγκρότηση της κοινωνικής μας ιστορίας». -Δηλαδή ο Ανδρέας Μαππούρας παρήγαγε έργο πολύ σημαντικό και τίμησε την παράδοση της Αραδίππου απ’ όπου καταγόταν, αλλά και του τόπου μας; Με το πλούσιο και πολυσήμαντο έργο του ο Μαππούρας συνέχισε την πλούσια ποιητική παράδοση της Αραδίππου που τη λάμπρυναν λαϊκοί ποιητές όπως ο Λοϊζής Κουρουζιάς, ο Παρασκευάς Ζαχαρούλας, ο Νικόλας Γαβριήλ, ο Ανδρέα Σίκκης και άλλοι, αλλά και των μεγάλων ποιητάρηδων της Κύπρου, όπως είναι οι Χριστόδουλος Τζιαπούρας, Χριστόφορος Παλαίσιης, Χαράλαμπος Άζινος, Δημήτρης Ττάκκας, Πιερής Πιερέττης, ενώ η ποιητική του συγκομιδή, επάξια, μπορεί να θεωρηθεί ως συνέχεια του έργου των μεγάλων μας λαϊκών ποιητών Παύλου Λιασίδη, Κυριάκου Καρνέρα, Κώστα Κατσαντώνη και άλλων. Στο δρόμο της λαϊκής ποίησης - Από μικρός ασχολείτο με την ποιητάρικη ο Ανδρέας Μαππούρας, κ. Κατσώνη; Με την ποιητάρικη ο Μαππούρας αρχίζει να ασχολείται σε πολύ νεαρή ηλικία, συμμετέχοντας σε ποιητικούς διαγωνισμούς (τσιαττίσματα) που διοργανώνονταν στη γενέτειρά του (σε γάμους και πανηγύρια), στη Λάρνακα (Κατακλυσμός), στην περιοχή των Κοκκινοχωριών και αλλού. Το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του στη σύνθεση ποιημάτων αλλά και στο τσιάττισμα είχε διαφανεί από τα πρώτα νεανικά του χρόνια. Ενδεικτικό αυτού του ταλέντου είναι το γνωστό περιστατικό που αναφέρει ο ίδιος σε μια συνέντευξή του: «Μιαν ημέραν», αφηγείται ο Μαππούρας, «ενώ εκαθούμαστεν στο καφενείον του χωριού μου και πίναμε, ο χωριανός μου ο Λοϊζής (ο Κουρουζιάς) μού είπε ένα δίστιχο, είτε για να μου δώσει θάρρος, είτε για να με πειράξει. Μου είπε : Αν θέλεις ποιητής καλός μέσα στον κόσμον να’ σαι Διώ τραούδκια δανεικά τζι αν θέλεις έλα πιάσε. Εγώ δεν έχασα το θάρρος μου, συνεχίζει ο Μαππούρας και του απάντησα: Εν έρκουμα πουλλόου σου δάνειον να ζητήσω, γιατ’ έσιεις έναν φυσικόν, αυκόν να δώσεις δανεικόν όρνιθαν θέλεις πίσω.» Με εκπληκτική ετοιμότητα ο Μαππούρας απάντησε στο πείραγμα του Κουρουζιά, κερδίζοντας μάλιστα, όπως αναφέρει, μια μπουκάλα κονιάκ, δώρο από τον καφετζή, ο οποίος ενθουσιάστηκε με την απάντησή του. Από τότε μπαίνει για καλά στον δρόμο της λαϊκής ποίησης, στον οποίο θα βαδίσει με ιεαροποστολική αφοσίωση και επιτυχία ίσαμε το τέλος της ζωής του. - Εκτός από τις φυλλάδες, τι άλλο έχει γράψει και έχει κάμει ο κ. Μαππούρας; Σημαντική είναι επίσης η συμβολή του Μαππούρα στην ανάδειξη της παραδοσιακής μας μουσικής, καταγράφοντας τις κυπριακές φωνές-που υπάρχουν στο Αρχείο του ΡΙΚ, αλλά και με τις κασέτες του που περιλαμβάνουν διάφορα κυπριακά δημοτικά τραγούδια, ερωτικά δίστιχα και τσιαττιστά, και θα πρέπει επίσης να ψηφιοποιηθούν και να αναδειχθούν από το Ίδρυμά μας. Σημαντικός σταθμός για τον ποιητάρη Ανδρέα Μαππούρα ήταν η συμμετοχή του, το 1967, ως αφηγητή-ποιητάρη, στην κυπριακή ηθογραφική ταινία του Γιώργου Φιλή «Αγάπες τζιαι καμοί», που άφησε εποχή όταν προβλήθηκε στους κινηματογράφους και τον έκανε γνωστό σε ολόκληρη την Κύπρο. Θα ήταν παράλειψη επίσης να μην αναφερθούμε και στη μεγάλη προσφορά του ως ιεροψάλτη για πολλά χρόνια στον Ιερό Ναό του Αποστόλου Λουκά, όπου έγραψε τη δική του ιστορία. Όλοι οι παλαιότεροι Αραδιππιώτες θυμούμαστε με νοσταλγία και συγκίνηση τον Ανδρέα Μαππούρα να ψάλλει μετά την ακολουθία του Επιταφίου, κάθε Μεγάλη Παρασκευή, τον θρήνο της Παναγίας, ένα αρχαίο ποίημα-όπως ο ίδιος μάς πληροφορεί, που το εξέδωσε σε φυλλάδα και περιλαμβάνεται στο βιβλίο. Οι ποιητάρικες φυλλάδες - Μπορείτε να μας αναφέρετε για το πώς γράφτηκαν οι «Ποιητάρικες Φυλλάδες»; Οι φυλλάδες είναι πολύστιχα και μακροσκελή αφηγηματικά ποιήματα που δεν τα απάγγελλαν αλλά τα τραγουδούσαν οι ποιητάρηδές μας με τη γνωστή κυπριακή ποιητάρικη φωνή. Από την έρευνα που έχει προηγηθεί της έκδοσης του βιβλίου, καταγράψαμε 131 φυλλάδες, από τις οποίες εντοπίστηκαν οι 122 που περιλαμβάνονται στο βιβλίο, από τις οποίες οι 11 είναι ανέκδοτες. Για την ιστορία θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η συστηματική ενασχόληση του Μαππούρα με την ποιητάρικη τέχνη αρχίζει στα 1948, χρονιά οριακή για τον λαϊκό ποιητή, όταν γνωρίζεται με τον ποιητάρη Αναστάση Γρίβα (στις 17 Σεπτεμβρίου, στο πανηγύρι του Αγίου Αναστασίου στην Περιστερωνοπηγή, όπως ο ίδιος μάς πληροφορεί), τον οποίο βοηθούσε αρχικά να απαγγέλλει και να διαθέτει τα ποιήματά του, παίρνοντας μερίδιο από τις πωλήσεις. Με ενθάρρυνση του Γρίβα αρχίζει από τότε να γράφει δικά του ποιήματα και φυλλάδες, ενώ συνεργάζεται και με τον συγχωριανό του ποιητάρη Λοïζή Κουρουζιά, με τον οποίο έγραψε τις δύο πρώτες ποιητάρικες φυλλάδες του, που είναι "Ο λυπηρός φόνος του Γεωργίου Κάστανου, γενόμενος την 9ην Νοεμβρίου 1948, την 3ην ημέρα του γάμου του" και "Οι καμοί της ξενιτιάς", που εκδόθηκαν και οι δύο το 1948. Από τότε αρχίζει πλέον να ασχολείται επαγγελματικά με την ποιητάρικη τέχνη, να γράφει, να τυπώνει και να πωλεί τις φυλλάδες του σε πανηγύρια, σε γάμους και σε άλλες εκδηλώσεις ανά την Κύπρο, όπου περιφερόταν καθημερινά, απαγγέλλοντας και τραγουδώντας τις, με τη χαρακτηριστική, γνήσια κυπριακή ποιητάρικη φωνή του. Είναι σημαντικό επίσης και αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως προκύπτει από τον τελικό χρονολογικό κατάλογο των φυλλάδων του Μαππούρα, τα πρώτα του χρόνια και ιδιαίτερα η δεκαετία του '50 ήταν η πιο παραγωγική περίοδος της συγγραφικής και εκδοτικής του δραστηριότητας, αφού από το 1948 που πρωτοεμφανίστηκε ίσαμε το 1960 καταμετρούμε συνολικά 63 φυλλάδες, ενώ οι υπόλοιπες 68 γράφτηκαν και εκδόθηκαν σε διάστημα 32 χρόνων (1960-1992). Η πιο παραγωγική του χρονιά ήταν το 1952, με εννέα φυλλάδες, και ακολουθεί το 1953 με οχτώ. Σταδιακά, και ιδιαίτερα γύρω από τα τέλη της δεκαετίας του '70 η ποιητάρικη συγκομιδή του Μαππούρα μειώνεται σημαντικά, λόγω, ίσως, και των κοινωνικών εξελίξεων και αλλαγών που η τεχνολογία αρχίζει να επιφέρει στη ζωή των Κυπρίων. Το θεματικό των φυλλάδων - Πού περιστρέφεται το θεματικό περιεχόμενο των φυλλάδων κ. Κατσώνη; Το θεματικό περιεχόμενο των φυλλάδων του Μαππούρα περιστρέφεται γύρω από θέματα και γεγονότα της καθημερινής ζωής. Με τις φυλλάδες του ο Αντρέας Μαππούρας τραγούδησε τον πόνο και τις έγνοιες των καθημερινών ανθρώπων του λαού, ενώ ταυτόχρονα κατέγραψε με τον δικό του ποιητάρικο τρόπο τα πιο σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν τη σύγχρονη κυπριακή ιστορία. Οι φόνοι, η ξενιτιά, οι πλημμύρες, τα εργατικά και άλλα ατυχήματα, τα πάθη του έρωτα, τα εγκλήματα τιμής, η ορφάνια, τα θαύματα των αγίων, τα πολύνεκρα οδικά και άλλα δυστυχήματα, οι πνιγμοί και άλλα γεγονότα που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για την ευαίσθητη ψυχή του λαϊκού ποιητή. Ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ και οι ήρωες του Αγώνα, όπως ο Χαράλαμπος Μούσκος, ο Πετράκης Γιάλλουρος, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Πετράκης Κυπριανού και άλλοι υπήρξαν πηγή έμπνευσης για τον Αντρέα Μαππούρα, ο οποίος τραγούδησε επίσης με τις φυλλάδες του την εξορία και την επιστροφή του Μακαρίου, την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του 1960, τα τραγικά γεγονότα του 1963, τη δολοφονία των ηρώων συνδικαλιστών της ειρηνικής συνύπαρξης Ντερβίς Καβάζογλου και Κώστα τις απόπειρες δολοφονίας ενάντια στον Εθνάρχη Μακάριο, την τραγωδία του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής του 1974, τον θάνατο του Μακαρίου, το 1977 και την ιστορική πορεία των Γυναικών του 1989, στην οποία οι Τούρκοι είχαν συλλάβει τον μητροπολίτη Κιτίου και 111 γυναίκες. Ύμνησε ακόμα τον πρώτο αστροναύτη Γιούρι Γκαγκάριν και τον ήρωα της Αντίστασης για τη Δημοκρατία Αλέξαντρο Παναγούλη, ενώ έγραψε επίσης φυλλάδες για την εκτέλεση του Μπελογιάννη το 1952, για τη δολοφονία του Ρόμπερτ Κένεντι (1968), και ακόμα για την ΟΜΟΝΟΙΑ Λευκωσίας που αναδείχθηκε πρωταθλήτρια. Αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι ανάμεσα στις 11 ανέκδοτες φυλλάδες που εντοπίστηκαν και δημοσιεύονται στο τέλος του βιβλιου, περιλαμβάνεται μια ημιτελής φυλλάδα για τη δολοφονία του Κόκου Φωτίου από την ΕΟΚΑ Β΄το 1973, το "Τραγικόν και πολύνεκρον αεροπορικόν δυστύχημα και ο τραγικός θάνατος 37 ατόμων υπεράνω της οροσειράς του Πενταδακτύλου εις Κύπρον, την 29ην Ιανουαρίου 1973", Η απαγωγή του Αχιλλέα Κυπριανού( 1977), η εκλογή του Σπύρου Κυπριανού στην Προεδρία (1983), η τρομοκρατική φονική έκρηξη στη Λευκωσία το 1988 και "Ο θάνατος του πρωτεργάτη του Εργατικού Αείμνηστου Εζεκία Παπαϊωάννου (1988). Κύριε Κατσώνη, σας ευχαριστούμε για όλες τις πληροφορίες που μας δώσατε και για την παρουσίαση που μας κάνατε γενικά για το βιβλίο «Ποιητάρικες Φυλλάδες». Εύχομαι καλοτάξιδο να είναι το βιβλίο αυτό!
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
February 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|