ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Στρατιωτικές συμμαχίες με γειτονικά κράτη παράλληλα με τη δημιουργία ναυτικής δύναμης αποτροπής από την Κυπριακή Δημοκρατία εισηγείται ο Ανδρέας Πενταράς, αντιστράτηγος εν αποστρατεία, για αντιμετώπιση της τουρκικής πειρατείας στην Κυπριακή ΑΟΖ και την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Με τη σύμφωνη γνώμη και των πολιτικών δυνάμεων μπορεί η κυβέρνηση, προσθέτει, να διερευνήσει το ενδεχόμενο αμυντικής συμφωνίας με γειτονικό ή γειτονικά κράτη, με σκοπό τη προστασία των ΑΟΖ των συμμάχων κρατών. Κι αυτό, απαιτεί πρωτίστως τη δημιουργία από την Κύπρο ναυτικής αποτροπής, κάτι που μπορεί να γίνει σε σύντομο χρόνο με τη μέθοδο της ενοικίασης μέσων (leasing), μια μέθοδος που εφαρμόζουν πολλά κράτη σήμερα.
Ο κ. Πενταράς εκτιμά ότι η αντίδραση της Τουρκίας θα ήταν η ίδια σε οποιοδήποτε από τα οικόπεδα που παράνομα οικειοποιήθηκε το ψευδοκράτος, γινόταν η ερευνητική γεώτρηση της ΚΔ. Προσθέτει δε ότι όταν γίνονταν από το 2004 οι σχεδιασμοί για εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, θα έπρεπε να εκπονηθεί κάποια μελέτη από ειδικούς η οποία να καταδεικνύει τις δυνατότητες και τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζε η ΚΔ στην υλοποίηση αυτού του μεγαλεπήβολου σχεδίου. -Γιατί κατά τη γνώμη σας η Τουρκία επέλεξε το συγκεκριμένο οικόπεδο «3» και τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, για να εμποδίσει την πραγματοποίηση της γεώτρησης από την Eni; - Πιστεύω ότι ούτε το οικόπεδο 3 ούτε η χρονική στιγμή έπαιξαν ρόλο στην παρεμπόδιση της πραγματοποίησης της γεώτρησης από την ΕΝΙ. Η παρεμπόδιση έγινε, επειδή το οικόπεδο 3 εμπίπτει στη θαλάσσια περιοχή την οποία παράνομα το ψευδοκράτος οικειοποιήθηκε ως δική του ΑΟΖ και τη χώρισε σε δικά του οικόπεδα. Η περιοχή αυτή περιλαμβάνει τα κυπριακά οικόπεδα 2, 3, 8, 9, 13 και μέρος των οικοπέδων 1 και 12. Το 2011, με συμφωνία που υπογράφτηκε μεταξύ ψευδοκράτους και Τουρκικής εταιρείας πετρελαίου (ΤΡΑΟ), το ψευδοκράτος εκχώρησε την αρμοδιότητα ερευνών και εκμετάλλευσης φυσικού αερίου από τα οικόπεδα αυτά στη ΤΡΑΟ, δηλαδή στη Τουρκία. Η Τουρκία, προκειμένου να δώσει «νομιμοφάνεια» στις ενέργειές της, ισχυρίζεται ότι το κράτος του 1960 είναι δικοινοτικό, άρα το όφελος από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, θα πρέπει να κατανέμεται μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Η ίδια, όπως ισχυρίζεται, ως εγγυήτρια δύναμη της ασφάλειας και της ευημερίας της Τουρκικής κοινότητας, έχει υποχρέωση να προστατεύει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, για αυτό δεν θα επιτρέψει καμιά δραστηριότητα τρίτων, είτε στα Τ/Κ οικόπεδα είτε στη δική της υφαλοκρηπίδα που οικειοποιήθηκε στο δυτικό τομέα και περιλαμβάνει μέρος των οικοπέδων 4,5,6,και 7 της ΚΔ. Αυτή η διατύπωση περιλαμβάνεται και σε επιστολή που έστειλε ο Τούρκος αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ Φ. Σινιρίογλου, στο Γενικό Γραμματέα των ΗΕ τον περασμένο Μάιο και η οποία κυκλοφόρησε ως επίσημο έγγραφο των ΗΕ. Συνεπώς, εκτιμώ ότι η αντίδραση της Τουρκίας θα ήταν η ίδια σε οποιοδήποτε από τα οικόπεδα που παράνομα οικειοποιήθηκε το ψευδοκράτος, γινόταν η ερευνητική γεώτρηση της ΚΔ. -Τι πήγε λάθος πιστεύετε ώστε να έχουμε τη δυσάρεστη εξέλιξη με την αναβολή της γεώτρησης; Δεν νομίζω ότι κάτι πήγε λάθος στη παρούσα χρονική στιγμή. Η ΚΔ ήταν υποχρεωμένη να προχωρήσει με αποφασιστικότητα στην υλοποίηση των ενεργειακών της σχεδιασμών, ανεξάρτητα από τις απειλές της Τουρκίας και αυτό έκανε. Αν υπάρχουν λάθη, ναι υπάρχουν και αυτά ανάγονται στη περίοδο που άρχισε η υλοποίηση του σχεδίου εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων, με το νόμο που ψηφίσθηκε το 2004 περί ΑΟΖ και ξεκίνησαν οι διαδικασίες διαχωρισμού οικοπέδων, αδειοδοτήσεων κλπ. Τότε, έχοντας υπόψη ότι η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων είναι το μεγαλύτερο έργο που αναλαμβάνει ένα κράτος με οικονομικές, γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές συνέπειες όχι μόνο για τη χώρα αλλά και ευρύτερα, θα έπρεπε να εκπονηθεί κάποια μελέτη από ειδικούς (διεθνολόγους, στρατ. αναλυτές, τουρκολόγους , ειδικούς επί της ενέργειας κλπ) η οποία να καταδεικνύει τις δυνατότητες και τα προβλήματα που θα αντιμετώπιζε η ΚΔ στην υλοποίηση αυτού του μεγαλεπήβολου σχεδίου. Ιδιαίτερα για τα θέματα ασφάλειας, πέραν των φραστικών απειλών που ήδη είχαν διατυπωθεί από τη Τουρκία, έπρεπε να ληφθεί υπόψη η στάση της τελευταίας απέναντι στην Ελλάδα για το ίδιο ζήτημα. Να θυμίσω ότι οι αμφισβητήσεις και τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα μεταξύ των δύο χωρών στο Αιγαίο, εμφανίσθηκαν όταν η Ελλάδα, ασκώντας κυριαρχικά δικαιώματα αλλά χωρίς καμιά πολιτική και στρατιωτική προετοιμασία, εγκατέστησε αρχές της δεκαετίας του 70 την πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου στο βόρειο Αιγαίο εντός των χωρικών της υδάτων. Σήμερα, η Ελλάδα, δεσμευόμενη από το πρωτόκολλο της Βέρνης που υπογράφτηκε υπό την αιγίδα των ΗΕ το 1976, δεν μπορεί ούτε στα χωρικά της ύδατα να διενεργήσει έρευνες στο Αιγαίο. Αυτή η διαπίστωση θα έπρεπε να ωθήσει την τότε κυβέρνηση, να προχωρήσει παράλληλα με το πρόγραμμα εκμετάλλευσης και στην δημιουργία ναυτικής αποτροπής με την ενίσχυση του πολεμικού ναυτικού της ΕΦ, στα πλαίσια πάντοτε της συνεργασίας με την Ελλάδα. Αντ΄ αυτού οι δαπάνες της άμυνας από 4,5% του ΑΕΠ που ήσαν τα προηγούμενα χρόνια, μειώθηκαν στο 1,8% κάτι που είχε βαρύτατες επιπτώσεις στο αξιόμαχο της ΕΦ γενικότερα. Για όσους είχαν στοιχειώδη στρατηγική αντίληψη, ήταν ηλίου φαεινότερο ότι η Τουρκία θα ενεργούσε κατά παρόμοιο τρόπο και στην Κυπριακή ΑΟΖ. -Οι τριμερείς με Ισραήλ και Αίγυπτο μπορούν σε αυτή τη φάση να μας βοηθήσουν; Οι τριμερείς συνεργασίες με τα γειτονικά φιλικά κράτη, ασφαλώς συνεισφέρουν σε πολλούς τομείς, προσθέτουν στη γεωπολιτική υπεραξία της Κύπρου και την αναδεικνύουν ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από ρευστότητα και αστάθεια. Να διευκρινίσουμε όμως ότι στον αμυντικό τομέα οι συνεργασίες αυτές περιορίζονται σε ζητήματα στρατιωτικής συνεργασίας (εκπαίδευση, ανταλλαγή πληροφοριών, κοινές ασκήσεις κλπ) και όχι σε κοινή άμυνα με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις όπως π.χ. η προστασία των ΑΟΖ των συνεργαζομένων χωρών. Το τελευταίο, απαιτεί ξεχωριστές αμυντικές συμφωνίες, οι οποίες θα πρέπει να κατατεθούν στον ΟΗΕ, έτσι ώστε η Κύπρος να μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα της συλλογικής αυτοάμυνας σύμφωνα με το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια για μια αμυντική συμφωνία είναι η διάθεση από τα συμμετέχοντα κράτη αναλόγων με το μέγεθος και τις δυνατότητές τους στρατιωτικών δυνάμεων. Και ο πρώτιστος ρόλος των αμυντικών αυτών συμφωνιών είναι η δημιουργία αποτροπής με σκοπό τη διατήρηση της ασφάλειας και ειρήνης και όχι ο πόλεμος. Πιστεύω ότι διαφορετικά θα ήσαν τα πράγματα με το οικόπεδο 3 αν υπήρχε μια τέτοια αμυντική συμφωνία π.χ. με το Ισραήλ. - Τι επιδιώκει τώρα η Τουρκία; Υπάρχει κίνδυνος θερμού επεισοδίου κι αν ναι, θεωρείτε ότι η Εθνική Φρουρά είναι σε θέση να αντιδράσει αποτελεσματικά; Η Τουρκία απλά υλοποιεί – κατά παραβίαση πάντοτε του διεθνούς δικαίου – αποφάσεις που έλαβε κατά το παρελθόν αναφορικά με την ΑΟΖ της Κύπρου, σε μια προσπάθεια να προβάλει αξιοπιστία και αποφασιστικότητα, τόσο προς το εξωτερικό λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει στο Αφρίν, όσο και προς το εσωτερικό λόγω των επερχόμενων εκλογών το 2019. Όπως ανάφερα και πιο πάνω, η Τουρκία οικειοποιήθηκε από μόνη της το 70% της ΑΟΖ της ΚΔ και άφησε το 30% για τη Κύπρο (Ε/Κ και Τ/Κ). Από το 30% «έκοψε» οικόπεδα στο νοτιανατολικό κομμάτι για λογαριασμό των Τ/Κ και σήμερα, φαίνεται ότι δεν επιτρέπει καμιά δραστηριότητα της ΚΔ στις περιοχές αυτές. Πίσω βέβαια από το πρόσχημα της υπεράσπισης των «δικαιωμάτων» των Τ/Κ και των δικών της στο δυτικό τομέα, κρύβεται η υψηλή στρατηγική της Τουρκίας που εφαρμόζει από τη δεκαετία του 50 αναφορικά με την ασφάλειά της όπως η ίδια την εννοεί, εμπλουτισμένη με τα νεοοθωμανικά οράματα του Ερντογάν για αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάνης και μετατροπή της Τουρκίας σε μεγάλη περιφερειακή δύναμη σε πλανητικό επίπεδο. Σ ότι αφορά τη πιθανότητα θερμού επεισοδίου στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, θεωρώ ότι είναι αδύνατο να συμβεί, διότι ένα θερμό επεισόδιο απαιτεί αντίπαλο. Στην παρούσα χρονική περίοδο, η Τουρκία παίζει μόνη της στην ΑΟΖ της ΚΔ, με δεδομένο ότι η ΕΦ δεν διαθέτει πολεμικό ναυτικό ικανό να αντιπαραταχθεί με τις ναυτικές μονάδες που στέλλει η Τουρκία προκειμένου να αμφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της ΚΔ. Όσο για τις απειλές που εκτοξεύθηκαν για βύθιση του ερευνητικού πλοίου, δεν επρόκειτο να υλοποιηθούν γιατί η παρεμπόδιση του, μπορούσε να επιτευχθεί με άλλους τρόπους όπως και έγινε. Οι δυνατότητες αντίδρασης της ΕΦ απέναντι στις συγκεκριμένες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας είναι πολύ περιορισμένες επειδή όπως είπα και πιο πάνω η ΕΦ δεν έχει πολεμικό ναυτικό ικανό να δημιουργήσει αποτροπή. Όμως, σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης, η ΕΦ διαθέτει πυραυλικά συστήματα με τα οποία μπορεί να εξουδετερώσει ναυτικές μονάδες που θα πλησίαζαν τις ακτές της Κύπρου. -Σαν Κύπρος με δεδομένη την περιορισμένη στρατιωτική ισχύ, τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τις τουρκικές επιβουλές σε όλα τα επίπεδα; Για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης Τουρκικής απειλής στην ΑΟΖ της ΚΔ, το μόνο όπλο που διαθέτουμε σήμερα είναι η διπλωματία, με δεδομένο ότι η Κύπρος δεν διαθέτει ικανή ναυτική ισχύ έτσι ώστε να αποτρέπει τη Τουρκία από το να κάνει αυτά που κάνει στην ΑΟΖ της ΚΔ. Όπως γνωρίζουμε, οι συντελεστές ισχύος που χρησιμοποιούν τα κράτη προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους που θέτουν είναι τρεις. Η διπλωματία, η αμυντική αποτρεπτική ισχύς και η οικονομία και αυτοί πρέπει να συνυπάρχουν. Όταν απουσιάζει ένας ή δύο, τα αποτελέσματα δεν είναι τα επιδιωκόμενα. Στη δική μας περίπτωση, απουσιάζει η ναυτική αποτρεπτική ισχύς και αυτό εξασθενίζει τις διπλωματικές προσπάθειες που γίνονται, λαμβανομένου υπόψη ότι αυτές έχουν ως αποδέκτη τη Τουρκία η οποία έχει πάρει διαζύγιο με το διεθνές δίκαιο. Όμως ποτέ δεν είναι αργά. Το φυσικό αέριο είναι εκεί και η εκμετάλλευσή του θα πάρει τουλάχιστο μια πενταετία ακόμα. Σ αυτό το χρόνο, και με τη σύμφωνη γνώμη των πολιτικών δυνάμεων, μπορεί η κυβέρνηση να διερευνήσει το ενδεχόμενο αμυντικής συμφωνίας με γειτονικό ή γειτονικά κράτη, με σκοπό τη προστασία των ΑΟΖ των συμμάχων κρατών. Αυτό, απαιτεί πρωτίστως τη δημιουργία από τη ΚΔ ναυτικής αποτροπής, κάτι που μπορεί να γίνει σε σύντομο χρόνο με τη μέθοδο της ενοικίασης μέσων (leasing), μια μέθοδος που εφαρμόζουν πολλά κράτη σήμερα. Πρόκειται για δύσκολες αποφάσεις αλλά αναγκαίες αν θέλουμε να διατηρήσουμε την ειρήνη και να προστατεύσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. -Έπρεπε να δοθεί περισσότερη σημασία στην αποτρεπτική ισχύ της Κυπριακής Δημοκρατίας; Σε ποια κατάσταση θεωρείτε ότι βρίσκεται σήμερα το στράτευμα και τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει για αναβάθμιση του; Στην άσκηση οποιασδήποτε στρατηγικής από τα κράτη, θα πρέπει να υπάρχει αρμονία στόχων και μέσων. Δηλαδή, να υπάρχουν τα κατάλληλα μέσα (διπλωματικά, οικονομικά, αμυντικά κλπ) προκειμένου οι στόχοι που τίθενται να επιτυγχάνονται. Όταν το 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία ξεκίνησε την προσπάθεια εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου, θα έπρεπε να μετρήσει τις δυνάμεις της και ιδιαίτερα την αμυντική της ισχύ, έχοντας απέναντι μια Τουρκία η οποία ήδη είχε εκφράσει τις αντιρρήσεις της και η οποία για το ίδιο ζήτημα, έφερε την Ελλάδα τρεις φορές (1976, 1987, 1996) στα πρόθυρα του πολέμου. Χρόνος υπήρχε για το κτίσιμο ναυτικής αποτροπής η οποία θα γινόταν σε συνεργασία με την Ελλάδα, αφού από την απόφαση μέχρι την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου μεσολαβούν 15-20 χρόνια. Και χρήματα επίσης υπήρχαν σε μια περίοδο που η οικονομία ανθούσε και το ταμείο αμυντικής θωράκισης ήταν πλεονασματικό. Δυστυχώς, αυτό δεν έγινε και προχωρήσαμε με την απατηλή πεποίθηση ότι οι ξένοι και οι εταιρείες κολοσσοί δεν θα επέτρεπαν στη Τουρκία να κάμει οτιδήποτε. Ορθώς βέβαια, οι επόμενες κυβερνήσεις και ιδιαίτερα η σημερινή προχώρησαν στην υλοποίηση των ενεργειακών σχεδιασμών ανεξάρτητα από τα εμπόδια που πρόβαλλε και συνεχίζει να προβάλλει η Τουρκία. Αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να συνεχισθεί μέχρι τέλους και ανεξάρτητα από την πορεία επίλυσης του Κυπριακού. Αναφορικά με τη σημερινή κατάσταση του στρατεύματος, θα πρέπει να ερωτηθεί η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου Άμυνας η οποία έχει την πραγματική εικόνα. Εκείνο που μπορώ να πω, είναι ότι τα τελευταία χρόνια, παρά την οικονομική δυσπραγία της χώρας, έγιναν πολύ σημαντικά βήματα για τον εκσυγχρονισμό της ΕΦ, όπως η αναδιοργάνωση και η μετατροπή της σε ημιεπαγγελματικό στρατό. Παράλληλα καταρτίσθηκε ένα 15τές εξοπλιστικό πρόγραμμα το οποίο άρχισε ήδη να υλοποιείται. -Πως αξιολογείτε τη μείωση της στρατιωτικής θητείας και τα μέτρα που λήφθηκαν για κάλυψη του κενού που δημιουργήθηκε από την απόφαση αυτή; Η μετατροπή της ΕΦ σε ημιεπαγγελματικό στρατό με τη μείωση της θητείας και την πρόσληψη επαγγελματιών οπλιτών, αποτελεί τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που έγινε στο στράτευμα από το 1964 που ιδρύθηκε η ΕΦ. Από μελέτες που έγιναν σε χώρες που διεξήγαγαν πολεμικές επιχειρήσεις τόσο με κληρωτούς όσο και με επαγγελματίες οπλίτες, διαπιστώθηκε ότι η μαχητική ικανότητα του επαγγελματία είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από αυτή του κληρωτού. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια για την επιτυχία του νέου θεσμού και τη διατήρηση του αξιόμαχου της ΕΦ σε ψηλά επίπεδα, είναι πρώτον η σωστή αξιοποίηση των επαγγελματιών οπλιτών και δεύτερον η κάλυψη της ενδεχόμενης διαφοράς μεταξύ του αριθμού των απολυομένων κληρωτών και του αριθμού των επαγγελματιών που προσλήφθηκαν. Αυτό μπορεί να γίνει με το κλείσιμο όλων των «παραθύρων» που υπάρχουν στη νομοθεσία για αποφυγή της στράτευσης από του επιτήδειους, κάτι που έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό, αλλά και με σταδιακή αύξηση του αριθμού των επαγγελματιών οπλιτών.
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
February 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|