ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Εναλλακτική πρόταση στο Κυπριακό κατέθεσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την πολιτική ηγεσία ο Ανδρέας Θεοφάνους, Πρόεδρος του Τμήματος Ευρωπαϊκών Σπουδών και Διεθνών Σχέσεων καθώς και του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών υποθέσεων και καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. «Η διζωνική δικοινοτική Ομοσπονδία και η εναλλακτική πρόταση» είναι ο τίτλος του κειμένου πολιτικής που ετοιμάστηκε από τον Α. Θεοφάνους και τους συνεργάτες του, Σωτήρη Κάττο και Κωνσταντίνο Μαυροειδή και που στηρίζεται στην εξελικτική προσέγγιση με βασικούς πυλώνες προσέγγισης την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου στα κατεχόμενα, τη σταδιακή επιστροφή εδαφών και την εφαρμογή των βασικών ελευθεριών, την ομαλοποίηση των σχέσεων με την Τουρκία και άλλα. Ο Ανδρέας Θεοφάνους μίλησε στη ΜΑΧΗ για την πρόταση αυτή, κατέθεσε τις απόψεις του για το εθνικό μας ζήτημα, ενώ μας μίλησε και για το μεγάλο θέμα των ημερών, της αποχής του κοινού από τις εκλογικές διαδικασίες.
Πώς προέκυψε αυτή η εναλλακτική πρόταση; «Το αφήγημα των τελευταίων ετών ήταν ότι η οποιαδήποτε λύση του Κυπριακού στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας συνεπάγεται βελτίωση του status quo καθώς και οικονομικά οφέλη. Η θέση αυτή δεν τεκμηριώνεται. Είναι αμφίβολο έως αδύνατο να λειτουργήσει η Κύπρος στην Ευρωζώνη με την εφαρμογή του υπό συζήτηση πλαισίου λύσης. Σοβαρές επιφυλάξεις έχουν εκφρασθεί ήδη στην Κύπρο αλλά και από κύκλους της ΕΕ και του ΔΝΤ. Επιπρόσθετα, τέτοιου είδους μοντέλα, τα οποία στηρίζονται σε εθνοκοινοτικούς πυλώνες, οδηγούν συνήθως σε δυσλειτουργία, τριβές και απογοητεύσεις. Ενδεικτικά είναι τα παραδείγματα της Βοσνίας και του Λιβάνου. Η στρατηγική που ακολουθείται στο Κυπριακό θα έπρεπε προ πολλού να είχε επαναξιολογηθεί. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι είναι δύσκολο έως αδύνατο να υπάρξει λύση που να βελτιώνει το status quo με την υφιστάμενη στάση της Τουρκίας, η οποία έχει ως στόχο την κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το χειρότερο είναι όμως η συνεχής προσαρμογή των ελληνοκυπριακών θέσεων και η μετατόπιση προς στις τουρκικές θέσεις από το 1977 μέχρι σήμερα. Από την άλλη κατανοείται ότι το status quo εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Επειδή όμως ελλοχεύει ο κίνδυνος μιας κατάστασης χειρότερης από το status quo από μια λύση στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας όπως συζητείται σήμερα, πρέπει να επαναξιολογήσουμε τα δεδομένα και να δούμε με ποιες πολιτικές επιλογές είναι δυνατό να διασπασθεί το αδιέξοδο. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να υπάρξουν εναλλακτικές προσεγγίσεις οι οποίες να στηριχθούν σε μια εξελικτική διαδικασία με συγκεκριμένο οδικό χάρτη» -Ποια είναι η εναλλακτική προσέγγιση ή πρόταση; «Η θέση για εξελικτική προσέγγιση ενισχύεται από το γεγονός ότι στην περίπτωση λύσης είναι αδύνατο σε 24 ώρες να πάμε από μια κατάσταση πραγμάτων σε άλλη. Και τούτο επειδή υπάρχουν ξεχωριστά αφηγήματα, παραστάσεις, αξιακά συστήματα καθώς και διαφορετικά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα. Ως εκ τούτου θα πρέπει να υπάρξει μια εξελικτική προσέγγιση, οι βασικοί πυλώνες της οποίας είναι οι εξής: (i) Μετατροπή των περιοχών υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση σε Περιφέρεια/Region της ΕΕ με εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου και στο κατεχόμενο βόρειο τμήμα της Κύπρου (δηλαδή η αναστολή του Πρωτοκόλλου 10). (ii) Σταδιακή επιστροφή εδαφών υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, σταδιακή εφαρμογή των τεσσάρων βασικών ελευθεριών καθώς και σταδιακή εφαρμογή των υποχρεώσεων της τουρκοκυπριακής κοινότητας. (iii) Ομαλοποίηση των σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Τουρκία. (iv) Δημιουργία οδικού χάρτη για τα επόμενα βήματα καθώς και κατευθυντήριων γραμμών για ένα ομοσπονδιακό πολίτευμα ως αποτέλεσμα σύνθεσης: η ουσία είναι να εμβολιασθεί και να τροποποιηθεί το σύνταγμα του 1960 που στηρίζεται στη συναινετική δημοκρατία (consociational democracy) με στοιχεία ενός ενοποιητικού (integrationalist) ομοσπονδιακού μοντέλου. (v) Είναι σημαντικό να αναλάβει και η ΕΕ τις ευθύνες της στη διαδικασία εναρμόνισης των κατεχόμενων εδαφών της Κύπρου με το κοινοτικό κεκτημένο. (vi) Η Τουρκία πρέπει να αναλάβει τις υποχρεώσεις της. Υπενθυμίζεται ότι όταν η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974 προέβαλε τη θέση ότι στόχος της ήταν η αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης και η προστασία της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Ως εκ τούτου θα πρέπει να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση. Πρώτα ουσιαστικά βήματα πρέπει να είναι ο τερματισμός του εποικισμού και η έναρξη της αποχώρησης των στρατευμάτων κατοχής. (vii) Η Κυπριακή Δημοκρατία να πρέπει να ενεργοποιηθεί σε όλα τα επίπεδα: μεταξύ άλλων, είναι επιτακτικό να έχει αφήγημα και να μπορεί να το προωθήσει αποτελεσματικά. (viii) Η οποιαδήποτε λύση πρέπει να είναι το προϊόν εθελοντικής συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών στην Κύπρο. Γι’ αυτό η εξελικτική προσέγγιση θα δώσει τον απαιτούμενο χρόνο για τη σταδιακή ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων και τη σφυρηλάτηση της έννοιας του ενός ενοποιητικού ομοσπονδιακού αδιαίρετου κράτους. Στην περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό θα πρέπει να αναζητηθούν άλλοι τρόποι που να εξασφαλίσουν την ειρήνη και την ασφάλεια στα πλαίσια της συμμετοχής ολόκληρης της Κύπρου στην ΕΕ, δεδομένο που έχει διασφαλισθεί με την ένταξη το 2004 περιλαμβανομένου και του Πρωτοκόλλου 10». -Τι προσδοκάτε με αυτή την πρόταση σας; «Θα πρέπει να προβληματισθούμε σοβαρά για την εναλλακτική πρόταση αντλώντας από την πολιτική οικονομία, τις πολιτικές επιστήμες, την ιστορία, την κοινωνιολογία και τον νομικό πολιτισμό της ΕΕ. Η υπόθεση της επιβίωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ιερή - δεν είναι αποκλειστικό ζήτημα της θεσμικής εξουσίας». -Πώς εκτιμάτε την αποχή στις τελευταίες Δημοτικές Εκλογές που έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ. « Η αποχή είναι πλέον ένα χαρακτηριστικό του πολιτικού μας συστήματος. Δεν είναι μόνο φαινόμενο κυπριακό, αλλά το συναντούμε στις πλείστες αναπτυγμένες κοινωνίες. Στην περίπτωση της Κύπρου όπου παραδοσιακά είχαμε ψηλά ποσοστά συμμετοχής, πρέπει να αναζητήσουμε την ερμηνεία. Η ερμηνεία έχει να κάνει με το εξής: Πρώτα είναι η απογοήτευση που υπάρχει κι απαξίωση για το πολιτικό σύστημα και το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχουν προσδοκίες από το πολιτικό σύστημα ότι θα καλυτερεύσει την καθημερινότητα των ατόμων. Έτσι, ένα μεγάλο μέρος των συμπατριωτών μας είναι κλεισμένοι στη δική τους καθημερινότητα και δεν ενδιαφέρονται για τα κοινά. Κι αυτό είναι πολύ αρνητικό φαινόμενο. Γιατί από τη στιγμή που πάψουμε να ενδιαφερόμαστε για την πολιτική, πάψουμε να ενδιαφερόμαστε για τα κοινά, τότε ο δημόσιος βίος είναι πολύ φτωχότερος και αφήνουμε μια ομάδα ανθρώπων να καθορίζουν το μέλλον μας. Αυτό το φαινόμενο πρέπει να αναστραφεί οπωσδήποτε. Από την άλλη όμως έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα σε αυτές τις εκλογές όπου σε συγκεκριμένους Δήμους οι πολίτες αντέδρασαν στις προτροπές των κομμάτων κι έκαναν τις δικές τους επιλογές». -Τα πολιτικά κόμματα δεν αγγίζουν ουσιαστικά το θέμα της αποχής. Γιατί κατά την άποψη σας. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα; «Πιστεύω ότι υπάρχουν τρόποι. Είναι πολύ σημαντικό το πολιτικό σύστημα να αφουγκραστεί καλύτερα την κοινωνία. Κι όταν λέω να αφουγκραστούν, εννοώ ότι υπάρχουν και ομάδες πολιτών οι οποίες έχουν συγκεκριμένες απόψεις και υπάρχουν και άξιοι συμπατριώτες μας, οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν, αλλά είναι εκτός του συστήματος. Συζητείτο κατ΄ επανάληψη το θέμα της οριζόντιας ψήφου. Κατανοώ ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει εξ ολοκλήρου. Αλλά μπορεί π.χ σε Βουλευτικές εκλογές ένα ποσοστό να είναι επικρατείας και αυτό να είναι επί οριζοντίου βάσης. Υπάρχουν ιδέες». - Ετοιμάζεται η πλευρά μας για τις κρίσιμες συνομιλίες στη Γενεύη αρχές του 2017. Εκτιμάται ότι θα έχουμε κατάληξη; «Καταρχήν να υπογραμμίσω ότι θεωρώ τη βάση των συνομιλιών λανθασμένη. Η βάση του, όπως είναι τα τελευταία χρόνια, συμφωνία Χριστόφια-Ταλάτ και μετά Αναστασιάδη-Έρογλου παραπέμπει σε σύστημα διζωνικής δικοινοτικής Ομοσπονδίας το οποίο, κατά τη δική μου άποψη, δημιουργεί περισσότερα προβλήματα απ΄ ότι λύει. Να επεξηγήσω: Αιωρείται το θέμα της κρατικής υπόστασης. Η τουρκική πλευρά μιλά ότι σε περίπτωση λύσης θα υπάρχει νέο κράτος, η δική μας πλευρά λέει ότι θα είναι συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν είναι ξεκαθαρισμένο. Δεύτερον, τέτοιου είδους μοντέλα δεν έχουν ευοίωνο μέλλον. Επιπρόσθετα, επειδή πολλές φορές λέγεται ότι είναι από το 1977 που συμφωνήθηκε η μορφή αυτής της λύσης, εγώ διαφωνώ. Άλλο να έχεις δυο περιφέρειες και άλλο να έχεις δυο συνιστώντα κράτη. Το άλλο μεγάλο ζήτημα έχει να κάνει με την οικονομία. Δεν μπορεί, ή είναι πολύ δύσκολο μια μικρή Κύπρος να είναι «τρικέφαλη», να έχει δηλαδή τρεις κυβερνήσεις, εκτός από τις αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης, και να λειτουργήσει αποτελεσματικά στην ευρωζώνη. Να προσθέσω επίσης ότι κακώς πάμε στην Ελβετία για διεθνή διάσκεψη. Γιατί έπρεπε να είχαν συμφωνηθεί όλα τα άλλα ζητήματα και να πάμε εκεί για τη διεθνή πτυχή. Εκ των πραγμάτων, υπάρχουν ανοικτά 3-4 ζητήματα και πάμε εκεί όπου θα υπάρχουν εκβιασμοί, επιδιαιτησία και χρονοδιαγράμματα». - Η οικονομία σημειώνει ανάπτυξη από πέρσι. Ξεφύγαμε από την κρίση; «Όχι. Κατά τη δική μου άποψη η Κύπρος έχει σταθεροποιηθεί σε κάποια επίπεδα οικονομικής δραστηριότητας που είναι απαράδεκτα. Υπάρχει ακόμη διψήφιος αριθμός ανεργίας, έπεσε στο 12-13%, αλλά πόσοι έφυγαν στο εξωτερικό, πόσοι είναι άνεργοι και δεν είναι γραμμένοι στους καταλόγους. Υπάρχει επίσης αυξημένη ανισότητα. Το μνημόνιο και η συμμετοχή στην Ευρωζώνη αύξησε την ανισότητα. Το 2008 ήταν 28%, σήμερα είναι 35%. Επίσης, ενώ καταστράφηκε το προηγούμενο μοντέλο οικονομίας, δεν το έχουμε ακόμη αντικαταστήσει. Άστε που στον τραπεζικό τομέα, το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει. Ούτε μπορεί να λυθεί αν δεν πάρει μπρος η οικονομία με ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης». - Πώς μπορεί να έλθει μεγαλύτερη ανάπτυξη; «Η δική μου θέση είναι ότι πρέπει να υπάρξουν δυο πράγματα. Το ένα έχει να κάνει με το να έχουμε εμείς ένα ολοκληρωμένο υπόδειγμα οικονομίας το οποίο να έχει πυλώνες ανάπτυξης. Π.χ. μιλάμε να κάνουμε την Κύπρο Ακαδημαϊκό κέντρο, ή ιατρικό κέντρο ή διεύρυνση του τουριστικού προϊόντος. Δεν έχουν γίνει αυτά τα πράγματα. Επίσης, δεν μπορούμε να είμαστε άνετοι με το τραπεζικό μας σύστημα. Φυσικά, επειδή είμαστε στην Ευρωζώνη, αρκετά εξαρτώνται κι από τους πυλώνες, οι οποίοι έχουν προβλήματα και πρέπει να διορθωθούν. Όπως η πολύ αυστηρή δημοσιονομική πολιτική. Πρέπει να υπάρξει χαλάρωση. Τον τελευταίο καιρό ακούμε πολύ περισσότερα γι αυτό το πράγμα».
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
February 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|