ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, ο Ερντογάν έχει ισχυροποιήσει τη θέση του στην Τουρκία, αλλά τα προβλήματα παραμένουν, και προτεραιότητα του τώρα είναι η πλήρης αποκατάσταση της ισχύος του στο εσωτερικό μέτωπο, η «εξόντωση» των αντιφρονούντων και αυτό ίσως δημιουργήσει καθυστέρηση στη λήψη σημαντικών αποφάσεων για το Κυπριακό. Αυτά τονίζει σε συνέντευξη του στη «ΜΑΧΗ» ο Δρ. Αντώνης Στ. Στυλιανού, λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, ο οποίος ειδικεύεται, ανάμεσα σε άλλα στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Αναφερόμενος στην εξομάλυνση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ, είπε ότι δεν θα επηρεάσει τις σχέσεις μας με τη γείτονα χώρα γιατί υπάρχει ιδιαίτερα μεγάλο στρατηγικό βάθος, ενώ έχουμε και την τριμερή συνεργασία Κύπρου – Ισραήλ – Ελλάδας, η οποία δύσκολα διαρρηγνύεται από μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ
Κληθείς να τοποθετηθεί σε υποτιθέμενο αγωγό από Ισραήλ σε Τουρκία, είπε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, βάση του Δικαίου της Θάλασσας θα πρέπει να επικυρώσει την προτεινόμενη πορεία του αγωγού. Ακόμη, όσον αφορά στην αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία, θεωρεί πως η ρωσική πολιτική στο κυπριακό δεν πρόκειται να αλλάξει. Τουρκία-Ρωσία -Παρόλο που στην πολιτική μπορεί να τα δούμε όλα, εντούτοις προκαλεί εντύπωση το πόσο σύντομα εξομάλυναν τις σχέσεις τους Τουρκία και Ρωσία, μετά την κατάρριψη ρωσικού μαχητικού. Πού το αποδίδετε; «Στη διαμόρφωση της εξωτερικής στρατηγικής κάθε κράτους, λαμβάνονται υπόψη διάφορα δεδομένα που ενυπάρχουν σε συγκεκριμένα χρονικά (και άλλα) πλαίσια. Η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού Su-24 στις 24 Νοεμβρίου 2015 δημιούργησε επιμέρους δεδομένα, σε μια σχέση ιδιαίτερων γεωπολιτικών παραμέτρων μεταξύ των δυο χωρών. Λαμβάνοντας υπόψη την αμεσότητα λήψης μέτρων από τη Ρωσία, φαίνεται, εκ των υστέρων, ότι η Ρωσία ανέμενε ένα τέτοιο περιστατικό και ήταν προετοιμασμένη να το αντιμετωπίσει. Τα μέτρα εκείνα, που αφορούσαν συγκεκριμένης έκτασης οικονομικές κυρώσεις, δεν επηρέασαν τα ιδιαίτερα γεωπολιτικά δεδομένα της προμήθειας φυσικού αερίου από την Ρωσία στην Τουρκία ή της εξάρτησης της Τουρκίας σε ποσοστό 55% της κατανάλωσης φυσικού αερίου από ρωσικές πηγές. Η Τουρκία δεν είχε οποιαδήποτε αντίμετρα έναντι των κυρώσεων της Ρωσίας. Αντιθέτως, η Τουρκία αποκόπηκε, σε στρατιωτικό επίπεδο, από το θέατρο των επιχειρήσεων στην Συρία, με αποτέλεσμα να απωλέσει τον (σημαντικό) ρόλο που διαδραμάτιζε στο πιο «ζεστό» μέτωπο που υπάρχει αυτήν την στιγμή στην γεωπολιτική, γεωστρατηγική και γεωοικονομική σκακιέρα. Αυτό, θεωρώ, είναι και το καθοριστικό σημείο στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών. Η Τουρκία, από την μια, χρειαζόταν την επανεμπλοκή της αν θέλετε στην μαινόμενη εμπόλεμη κατάσταση στην Συρία γιατί αλλιώς πλήγονταν σημαντικότατα εθνικά της συμφέροντα (εδαφική επέκταση των Κούρδων του PYD στη Συρία και κατ' επέκταση αναβαθμισμένες απαιτήσεις από το ΡΚΚ στην Τουρκία) και η Ρωσία, από την άλλη, χρειαζόταν, ως ένα βαθμό, την συνεργασία της Τουρκίας για την εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων στην Συρία. Η αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, μετά και την επίσκεψη Ερντογάν στη Ρωσία την 9η Αυγούστου 2016, δεν πρέπει να θεωρείται, παραταύτα, δεδομένη. Ο δρόμος για την πλήρη αποκατάσταση των σχέσεων παραμένει μακρύς και οι πλείστες παράμετροι για αυτήν την αποκατάσταση εξαρτώνται από την ίδια την Τουρκία και τις δικές της βλέψεις για τον ρόλο που η χώρα, υπό το πρίσμα και της πλήρους επικράτησης του Τούρκου Προέδρου μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016, μπορεί να διαδραματίσει». Δεν αλλάζει η ρωσική πολιτική στο Κυπριακό -Βλέπετε να αλλάζει η ρωσική πολιτική στο κυπριακό; «Η Ρωσία ήταν και παραμένει ένας από τους θερμότερους υποστηρικτές της Κυπριακής Δημοκρατίας σε πολλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του κυπριακού. Βρισκόταν και βρίσκεται παραδοσιακά στο πλευρό μας, τόσο σε διμερές όσο και σε πολυμερές επίπεδο, στηρίζοντας διαχρονικά τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ όπου μετέχει ως μόνιμο μέλος αλλά και αλλού. Θεωρώ πως η ρωσική πολιτική στο κυπριακό δεν πρόκειται να αλλάξει. Πέραν των θερμών σχέσεων που έχει εγκαθιδρύσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης με την Ρωσία, μέσω μιας ορθότατης εξωστρεφούς πολιτικής, οι ίδιες οι παράμετροι των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας – Τουρκίας και Ρωσίας – Κύπρου είναι διαφορετικές, γεγονότα που καθιστούν την αλλαγή της ρωσικής πολιτικής στο κυπριακό δύσκολη έως αδύνατη». Δεν επηρεάζουν τους ενεργειακούς σχεδιασμούς - Οι Τούρκοι τα βρήκαν και με το Ισραήλ. Αυτή η εξέλιξη πώς μπορεί να επηρεάσει τους ενεργειακούς μας σχεδιασμούς και την τριμερή συνεργασία που αναπτύχθηκε; «Η επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ, μετά το επεισόδιο του «Μαβί Μαρμαρά» στις 31 Μαϊου 2010, είναι ένα γεγονός με την δική του γεωπολιτική σημασία, που στο ευρύτερο του πλαίσιο εντάσσεται στην προσπάθεια της Τουρκίας για αναβάθμιση της θέσης και του ρόλου της στα γεωπολιτικά δρώμενα της περιοχής. Η απολογία του Ισραήλ για το επεισόδιο, που υποστηρίχθηκε σθεναρά από τις ΗΠΑ μετά την επίσκεψη του Αμερικανού Προέδρου στο Ισραήλ, και η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας που επιτεύχθη τον Ιούνιο του 2016 επαναπροσδιορίζουν πλέον τις αναπτυσσόμενες σχέσεις μεταξύ των δύο. Στην περίπτωση της εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, η ανάλυση εμπεριέχει διάφορα σενάρια. Προτού αναφερθούμε στο κατά πόσον αυτή η εξομάλυνση επηρεάζει τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας ή/και την τριμερή συνεργασία που έχει αναπτυχθεί μεταξύ Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η πορεία προς την πλήρη αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας πόρρω απέχει από την κατάληξή της. Υπάρχουν, γενικά, πολλές διαφορές στις εθνικές επιδιώξεις τόσο της Τουρκίας όσο και του Ισραήλ. Εν πάση περιπτώσει, παραμένει σταθερή θέση της δικής μας πλευράς ότι η οποιαδήποτε προσπάθεια επίτευξης βιώσιμης σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής είναι επιβεβλημένη, και υπό αυτό το πρίσμα είναι η Τουρκία που θα πρέπει να επιδείξει συγκεκριμένη συμπεριφορά που να στρέφεται προς αυτήν την πλευρά. Θα πρέπει εξίσου να τονιστεί ότι η αναβάθμιση των διμερών πρώτα σχέσεων μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, ως απότοκο της εξωστρεφούς εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Κυβέρνησης, και η μετέπειτα επίτευξη τριμερούς συνεργασίας που συμπεριλαμβάνει και την Ελλάδα, ήταν αποτέλεσμα συγκεκριμένων στρατηγικών επιλογών των τριών, που στηρίζονται σε θεμελιώδεις αρχές καλής γειτονίας και κοινών συμφερόντων που δεν μπορούν απλά να παρακαμφθούν από την βελτίωση των διμερών σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Υπάρχει, με άλλα λόγια, ιδιαίτερα μεγάλο στρατηγικό βάθος για την τριμερή συνεργασία Κύπρου – Ισραήλ – Ελλάδας, που δύσκολα διαρρηγνύεται από μια συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ για το επεισόδιο του «Μαβί Μαρμαρά». Όσον αφορά στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας αυτοί παραμένουν, στο παρόν στάδιο και υπό το πρίσμα των δεδομένων που υπάρχουν αυτήν την στιγμή, ως έχουν. Το Ισραήλ ενδιαφέρεται φυσικά για την εμπορική εξαγωγή των δικών του κοιτασμάτων και αυτό, στην βάση συγκεκριμένων δεδομένων που δεν υπάρχουν όμως αυτήν την στιγμή, θα μπορούσε να γίνει μέσω ή προς Τουρκία. Στο παρόν στάδιο, όμως, αυτά αποτελούν υποθέσεις και στο επίπεδο ενεργειακών σχεδιασμών που οφείλουν να είναι μακρόπνοοι, τέτοιου είδους υποθέσεις δεν μπορούν να επηρεάζουν τους ενεργειακούς σχεδιασμούς». Χρειάζεται η συναίνεση της Κύπρου για αγωγό - Ο αγωγός που μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Τουρκία, πρέπει να περάσει από τη δική μας ΑΟΖ και χρειάζονται άδεια, όπως λέει η κυβέρνηση ή μπορεί να μας παρακάμψουν; « Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 εμπεριέχει το νομικό πλαίσιο στο οποίο πρέπει να κινηθεί η δημιουργία υποθαλάσσιων αγωγών. Αν και ούτε η Τουρκία ούτε και το Ισραήλ είναι συμβαλλόμενα μέρη στην Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, οι κανόνες της αντανακλούν κανόνες του διεθνούς εθιμικού δικαίου που δεσμεύουν και τα μη-συμβαλλόμενα σε αυτήν κράτη. Υπάρχουν, σε σχέση με το ερώτημά σας, συγκεκριμένα δεδομένα που προκύπτουν: Πρώτον, ο οποιοσδήποτε αγωγός ή / και υποθαλάσσια καλώδια θα πρέπει, πρακτικά (πρακτικά, γιατί θεωρητικά θα μπορούσαν να περάσουν από την υφαλοκρηπίδα της Συρίας και του Λιβάνου, παρακάμπτοντας την κυπριακή), να περάσουν από την Κυπριακή υφαλοκρηπίδα. Δεύτερον, το Άρθρο 79(2) αναφέρει ρητά ότι “επιφυλασσομένου του δικαιώματός του να λαμβάνει πρόσφορα μέτρα για την εξερεύνηση της υφαλοκρηπίδας, την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της και την πρόληψη, μείωση και έλεγχο της μόλυνσης από αγωγούς, το παράκτιο κράτος (στην περίπτωση μας η Κυπριακή Δημοκρατία) δεν μπορεί να εμποδίζει την τοποθέτηση ή συντήρηση αυτών των καλωδίων ή αγωγών.” Άρα, στο υποθετικό σενάριο της έλευσης αγωγού από το Ισραήλ προς την Τουρκία, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα μπορούσε να την εμποδίσει, υπό την αίρεση, φυσικά, των δικών της δικαιωμάτων στην υφαλοκρηπίδα της και, πιο σημαντικά, της πρόνοιας της 3ης παραγράφου του Άρθρου 79 της Σύμβασης που αναφέρει ότι “η χάραξη της πορείας για την τοποθέτηση αυτών των σωληναγωγών πάνω στην υφαλοκρηπίδα, υπόκειται στη συναίνεση του παράκτιου κράτους [δηλ. της Κυπριακής Δημοκρατίας].” Άρα, στο υποθετικό σενάριο της έλευσης αγωγού, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να επικυρώσει την προτεινόμενη πορεία του αγωγού». - Η τελευταία επίσκεψη του Προέδρου Αναστασιάδη στο Ισραήλ και το αποτέλεσμα του κοινού ανακοινωθέντος καθησυχάζει τις ανησυχίες μας; «Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ και η τριμερής συνεργασία μεταξύ Κύπρου – Ισραήλ – Ελλάδας δεν έχουν διαταραχθεί μετά την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ για το επεισόδιο του ‘Μαβί Μαρμαρά’. Αυτό είναι γεγονός. Μάλιστα, ειδικά όσον αφορά στις διμερείς σχέσεις, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου έσπευσε, αμέσως μετά την συνομολόγηση της συμφωνίας με την Τουρκία, να ενημερώσει τηλεφωνικώς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για το περιεχόμενό της, ενώ λίγο μετά ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μετέβηκε στο Ισραήλ για κατ' ιδίαν συνάντηση. Τα γεγονότα αυτά δεν είναι τυχαία, αλλά αντιθέτως δεικνύουν την σοβαρότητα των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και το ιδιαίτερα θερμό (και φιλικό μεταξύ των δυο ανδρών και λαών) κλίμα που υπάρχει. Δεικνύουν, επίσης, το όλο νόημα των σχέσεων, ήτοι την αλληλοσυνεννόηση, την ευθύτητα των πράξεων και το όραμα για μια σταθερή και ασφαλή περιοχή, που να αναδεικνύει τις προοπτικές της». Η προτεραιότητα του Ερντογάν - Μετά το πραξικόπημα στην Τουρκία ο Ερντογάν ισχυροποίησε ακόμη περισσότερο τη θέση του. Πώς η νέα εξέλιξη κρίνεται ότι επηρεάζει και τις συνομιλίες στο εθνικό μας ζήτημα; «Το (αποτυχήμενο) πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου κατά του Ερντογάν, τον βρίσκει, αναντίρρητα, σε θέση ισχύος. Η παντοδυναμία του καθιερώνεται, πλέον, και επίσημα. Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνούμε τα ανοικτά μέτωπα που ο ίδιος ο Ερντογάν αλλά και η Τουρκία γενικότερα έχουν να αντιμετωπίσουν. Υπάρχει, πρωτίστως για τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας, ανοικτό το κουρδικό μέτωπο. Υπάρχουν, ως εξίσου σημαντικά μέτωπα, το θέμα της στάσης της Τουρκίας σε σχέση με το ούτω καλούμενω “Ισλαμικό Κράτος” και την ευρύτερη κατάσταση στην Συρία, τα ζητήματα που αφορούν τους Κούρδους του Ιράκ, το μέγα πρόβλημα του προσφυγικού ζητήματος, η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας και, φυσικά, το κυπριακό, το οποίο, όμως, αυτήν την χρονική στιγμή συμπεριλαμβάνεται στον ίδιο παρονομαστή με τα άλλα προβλήματα. Πέραν αυτών, η στάση του Ερντογάν έχει δημιουργήσει αρνητικό κλίμα στους εκ δυσμάς εταίρους του και ιδιαίτερα αρνητική στάση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επιμέρους κρατών-μελών της Ένωσης, που βλέπουν το διαφαινόμενο ολιγαρχικό καθεστώς που δημιουργείται στην Τουρκία ως ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη στις επιμέρους σχέσεις τους με την χώρα αλλά και στην προοπτική (πλέον πρέπει να θεωρούμε ότι αυτό το ενδεχόμενο έχει ήδη απομακρυνθεί) ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Ερντογάν, όντως αναβαθμισμένος και ως ο διαφαινόμενος νεο-σουλτάνος, θα επιθυμεί όπως έχει τον τελευταίο, απόλυτο λόγο σε όλα – συμπεριλαμβανομένου και του Κυπριακού. Φυσικά, ο ρόλος του Ερντογάν στο Κυπριακό ήταν και παραμένει γνωστός ακόμη και πριν το πραξικόπημα στην Τουρκία. Η στάση του, κατά το μάλλον ή ήττον δεν θα αλλάξει, επομένως, η ούτως ή άλλως αναβαθμισμένη θέση του, δεν επηρεάζει διαφορετικά τις υπό εξέλιξη συνομιλίες. Αυτό που έχει αλλάξει, είναι το γεγονός ότι ανάμεσα στα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει με το νεο-οθωμανικό ύφος του, είναι και το εσωτερικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί μετά το πραξικόπημα. Αυτήν την χρονική στιγμή, προτεραιότητά του είναι η πλήρης αποκατάσταση της ισχύος του στο εσωτερικό μέτωπο, η 'εξόντωση' των αντιφρονούντων και η αντιμετώπιση μελλοντικών απειλών στο εσωτερικό. Αυτά όλα, ίσως, δημιουργήσουν καθυστέρηση στην λήψη σημαντικών αποφάσεων για το Κυπριακό σε περίπτωση επίτευξης σημαντικών συγκλίσεων μεταξύ Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής πλευράς στις υπό εξέλιξη συνομιλίες». Θα συνεχίσει να αμφισβητεί την ΑΟΖ
«Φυσικό αέριο υπάρχει. Έχει ήδη ανακαλυφθεί στο Οικόπεδο 12 και στο κοίτασμα Αφροδίτη και οι προοπτικές εξεύρεσης ακόμη μεγαλύτερων ποσοτήτων στην Κυπριακή ΑΟΖ έχουν πλέον επιβεβαιωθεί από την ανακάλυψη του υπερκοιτάσματος Ζορ στην ΑΟΖ της γειτονικής Αιγύπτου. Ο δε Γ' γύρος αδειοδότησης απέδειξε το ύψιστο ενδιαφέρον ενεργειακών κολοσσών στην διαδικασία εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των γηγενών μας ενεργειακών πόρων. Πέραν τούτων των δεδομένων, η Τουρκία δεν θα σταματήσει να αμφισβητεί το αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αναζήτηση, εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Επιμένει να είναι, και θα παραμείνει και σε αυτό το πλαίσιο, επιτήδεια προκλητική – ως ένα σημείο, όμως. Όπως και στην διαδικασία εξερεύνησης κατά τον Α' και, κυρίως, τον Β' κύκλο αδειοδοτήσεων, θα συνεχίσει να αμφισβητεί την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς, όμως, πραγματικά να παρεμβαίνει στο γεωτρητικό πρόγραμμα των εταιρειών που έχουν αδειοδοτηθεί, όπως άλλωστε δεν παρενέβη, πέραν των παραβιάσεων του δικαίου της θάλασσας και των κανόνων του στο πρόγραμμα της Noble και των άλλων εταιρειών, που προχώρησαν κανονικά (σε τεχνικό επίπεδο) στις διερευνητικές γεωτρήσεις στα κυπριακά τεμάχια».
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
February 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|