ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση αποτροπής του ενδεχόμενου πραγματοποίησης τουρκικής γεώτρησης στην Κυπριακή ΑΟΖ και πρέπει να κινητοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία είναι και ο μόνος οργανισμός που θα μπορούσε να επιβάλει κάποιας μορφής κυρώσεων στην Τουρκία. Αυτά τονίζει σε συνέντευξη του στην εφημερίδα μας ο Καθηγητής Νομικής και Σύμβουλος Γεωστρατηγικής Αντώνης Στυλιανού ο οποίος κλήθηκε να απαντήσει στο πώς μπορεί να αντιδράσει η Κύπρος σε μια τέτοια περίπτωση.
Ο κ. Στυλιανού, ανέφερε ότι μια πιθανή περιοχή που ίσως επιχειρήσει η Τουρκία γεώτρηση θα είναι εκείνη όπου δραστηριοποιήθηκε έντονα το σεισμογραφικό σκάφος «Μπαρμπαρός» , δηλαδή στο βορειοανατολικό τμήμα της υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανοιχτά του Ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα ή στο βορειοδυτικό τμήμα, στην περιοχή του κόλπου της Μόρφου. Αναφερόμενος στην ρητορική Ερντογάν που πάει να βγει κι από πάνω καταγγέλλοντας την Κύπρο ότι απειλεί την ειρήνη στην Αν. Μεσόγειο, υπογράμμισε ότι η ρητορική αυτή στηρίζεται στον επεμβατικό και παρεμβατικό αναθεωρητισμό της τάξης πραγμάτων στην περιοχή που διακατέχει την Τουρκία. Μας μίλησε επίσης και για το ρόλο που θα διαδραματίσουν οι τουρκικές εκλογές και το αποτέλεσμα στην επανέναρξη των συνομιλιών, αλά και για τα φλέγοντα ζητήματα της Μέσης Ανατολής. -Ο Ερντογάν πρόσφατα σε ομιλία του στο Λονδίνο είπε ότι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου θα βρίσκεται αντιμέτωπη με συνεχείς απειλές για την ασφάλεια αν η Κύπρος συνεχίσει τις μονομερείς ενέργειές της. Αφού όλοι, εκτός από την Τουρκία, αναγνωρίζουν το δικαίωμα στην Κ.Δ. να αξιοποιεί το φυσικό της πλούτο, από πού πιστεύετε αντλεί τέτοιες θέσεις σε ξένο ακροατήριο μάλιστα; Ο κύριος Ερντογάν συνεχίζει ανελλιπώς τους παροξυσμούς του και τις προεκλογικές του κορώνες. Δεν είναι η πρώτη φορά, και προφανώς ούτε και η τελευταία, που προκαλεί με έντονο τρόπο, ειδικά όσον αφορά στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι δηλώσεις του, με προεκλογικό χαρακτήρα αυτήν την χρονική στιγμή, προσπαθούν να παγιώσουν την θέση της Τουρκίας ότι αυτή πρέπει να έχει ρόλο και λόγο στην ενάσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατά πλήρη παράβαση των κανόνων του διεθνούς δικαίου και δη της αρχής της μη επέμβασης στα εσωτερικά ζητήματα ενός κυρίαρχου κράτους όπως καθορίζεται στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ. Η ρητορική του Ερντογάν στηρίζεται σε ένα επεμβατικό και παρεμβατικό αναθεωρητισμό της τάξης πραγμάτων στην περιοχή, γεγονός που επηρεάζει όχι μόνο την Κύπρο, αλλά και την Ελλάδα, την Συρία και γενικότερα την γεωπολιτική κατάσταση της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής, αφού η παρεμβατικότητα του λαμβάνει σάρκα και οστά σε όλες τις διενέξεις που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή. Αυτό που θα πρέπει να αντιληφθεί ο κύριος Ερντογάν είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πράττει τίποτα περισσότερο, και σίγουρα τίποτα λιγότερο, από αυτό που ως κυρίαρχο κράτος, πλήρες μέλος του ΟΗΕ και στοχοπροσηλωμένη στις αρχές του διεθνούς δίκαιου δικαιούται να πράξει. Τούτο το μήνυμα θα πρέπει να μεταφέρεται συνεχώς και στις διεθνείς σχέσεις που έχει η χώρα μας. - Οι δηλώσεις Ερντογάν στο Λονδίνο έρχονται λίγες ημέρες μετά τις εξαγγελίες του γαμπρού του και υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας Μπεράτ Αλμπαϊράκ για δρομολόγηση γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ μέσα στο ερχόμενο καλοκαίρι. Αν συμβεί αυτό ποιοι είναι οι τρόποι αντίδρασης της Κυπριακής Δημοκρατίας; Εδώ και κάποιους μήνες Τούρκοι αξιωματούχοι αλλά και κάποιοι εκ των Τουρκοκυπριών αλλά και ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος προχωρούν ένα βήμα περαιτέρω όσον αφορά στις απειλές κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ήδη, η παρεμπόδιση της γεώτρησης στο στόχο «Σουπιά» από την Τουρκία ήταν μια αναβάθμιση των προκλήσεων της Τουρκίας έναντι της ενάσκησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Πλέον, ολοένα και εντείνονται οι δηλώσεις για κάθοδο γεωτρύπανου στην ΑΟΖ ή/και υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Γνωρίζουμε ότι η Τουρκία έχει προβεί στην αγορά ενός τέτοιου γεωτρύπανου, το οποίο μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί στην περιοχή μας, κάτι το οποίο η Τουρκία διατυμπανίζει συνεχώς. Μια τέτοια ενέργεια, φυσικά, θα αποτελεί σοβαρότατη παραβίαση των συμβατικών και εθιμικών κανόνων του δικαίου της θάλασσας και μια νέα επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό για την ευρύτερη περιοχή. Μια τέτοια πράξη, πέραν της παρανομίας της, θα έθετε τέλος, εκτιμώ, στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, λαμβάνοντας υπόψιν τις έντονες καταδικαστικές διακηρύξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον της Τουρκίας, που αφορούσαν ακριβώς στις πειρατικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εν πάσει περιπτώσει, θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι στο διεθνές δικαιικό σύστημα δεν υπάρχουν, δυστυχώς, αυτόματοι μηχανισμοί που να ελέγχουν τις παραβιάσεις τους, άρα οι ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας θα πρέπει να είναι προς την κατεύθυνση αποτροπής, ει δυνατόν, ενός τέτοιου (πιθανού) ενδεχομένου και καταδίκης του, εάν υλοποιηθεί, από όσο το δυνατόν περισσότερα κράτη και πρωτίστως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα ήταν και ο μόνος οργανισμός που θα μπορούσε να επιβάλει κάποιας μορφής κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας, όπως έγινε για παράδειγμα στην περίπτωση της Ρωσίας σε σχέση με την Κριμαία. -Σε περίπτωση που η Τουρκία στείλει το πλωτό γεωτρύπανο που έχει, σε ποια περιοχή θα επιχειρήσει γεώτρηση; Η πραγματοποίηση γεωτρήσεων, στα βάθη μάλιστα που έχουμε στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν είναι εύκολη υπόθεση και χρειάζεται ιδιαίτερη προεργασία, προετοιμασία και εξασφάλιση υποστηρικτικών δομών και υποδομών στο έδαφος, όπως υπάρχουν για παράδειγμα στο Λιμάνι της Λεμεσού. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής από πλευράς της Τουρκίας, αν και πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η Τουρκία θα αποκτήσει, νωρίτερα ή αργότερα, την τεχνογνωσία για τέτοιου είδους εργασίες. Επίσης, για την πραγματοποίηση γεωτρήσεων για εξεύρεση υδρογονανθράκων θα πρέπει να προηγηθούν συγκεκριμένες σεισμογραφικές έρευνες για εντοπισμό δυνητικών κοιτασμάτων και τον προσδιορισμό συγκεκριμένων στόχων. Εάν θεωρήσουμε πιθανό το ότι η Τουρκία δεν θα προχωρήσει με γεώτρηση στα ανατολικά της Κύπρου, τότε μια πιθανή περιοχή θα είναι εκείνη όπου δραστηριοποιήθηκε έντονα το σεισμογραφικό σκάφος «Μπαρμπαρός» της Τουρκίας και περιοχή στην οποία πραγματοποιεί το τελευταίο διάστημα έρευνες, δηλαδή στο βορειοανατολικό τμήμα της υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ανοιχτά του Ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα ή στο βορειοδυτικό τμήμα, στην περιοχή του κόλπου της Μόρφου. Αυτά φυσικά αποτελούν εκτιμήσεις χωρίς την ύπαρξη στοιχείων στο παρόν στάδιο. - Οι τουρκικές εκλογές και το αποτέλεσμα τους ποιο ρόλο θα διαδραματίσουν στην επιθυμητή από την πλευρά μας επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που έμειναν; Η Ελληνοκυπριακή πλευρά έχει μεταφέρει πολλάκις την επιθυμία της για άμεση επανέναρξη των συνομιλιών, από το σημείο μάλιστα που έμειναν στο Κρανς Μοντανα, στη βάση του πλαισίου Γκουτέρες, των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του γεγονότος ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αποτελεί πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία αλλά και η Τουρκοκυπριακή πλευρά δεν επιδεικνύουν καθόλου τον ίδιο ζήλο και μάλιστα προκαλούν με δηλώσεις που αμφισβητούν την ίδια την διαδικασία αλλά και το ίδιο το πλαίσιο Γκουτέρες. Δεδομένο παραμένει ότι μέχρι την 24η Ιουνίου οπόταν και θα πραγματοποιηθούν οι εκλογές στην Τουρκία η ρητορική τους όσον αφορά στο Κυπριακό θα έχει καθαρά προεκλογική χροιά, άρα θα πρέπει να αναμένεται ακόμη πιο σκληρή στάση. Απ’ εκεί και πέρα, το αποτέλεσμα των τουρκικών εκλογών θα επηρεάσει την επιθυμητή από την πλευρά μας επανέναρξη των συνομιλιών: Πρώτον, σε περίπτωση νίκης του Ερντογάν (το οποίο είναι και το πιθανότερο σενάριο), αυτός θα καταστεί Σουλτάνος με υπερδυνάμεις στο εσωτερικό, γεγονός που θα σημαίνει ότι, αν επιθυμεί όντως λύση του Κυπριακού, θα του επιτραπεί να «χαμηλώσει» τους τόνους για εσωτερικούς σκοπούς και να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με πιο διαλλακτική διάθεση, αν και αυτό δεν θα ήταν, κατά την εκτίμηση μου, το πιθανότερο σενάριο. Δεύτερον, με τις πιο πάνω υποθέσεις υπόψιν, ο Ερντογάν θα έχει στην Κυβέρνηση του το εθνικιστικό κόμμα της Τουρκίας, του οποίου χρειάζεται τις ψήφους για την εκλογή του, άρα και την υποστήριξη τους στις πολιτικές που θα ακολουθήσει. Αυτό θα σήμαινε, ενδεχομένως, ότι η Τουρκία θα τηρούσε τουλάχιστον την ίδια στάση που ακολουθεί μέχρι στιγμής στο Κυπριακό – την στάση της αδιαλλαξίας, της προκλητικότητας και της επιμονής σε συγκεκριμένα ζητήματα που είναι κόκκινες γραμμές για την δική μας πλευρά. Τρίτον, θα πρέπει, ούτως ή άλλως, να θέσουμε το ερώτημα κατά πόσον όντως η Τουρκία επιθυμεί την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος ή την «βολεύει» η παρούσα κατάσταση ή επιθυμεί την εφαρμογή ενός σχεδίου β’ ή γ’ κτλ, που θα περιλάμβανε από την αναβάθμιση του ψευδοκράτους έως και την προσάρτηση του. Τέλος, εάν στόχος της Τουρκίας δεν είναι η επίλυση του Κυπριακού, τότε ενδεχομένως να οδηγούσε την κατάσταση σε μια νέα διάσκεψη για την Κύπρο και να ενορχήστρωνε την στάση της με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να επιρρίψει ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά, κάτι που θα της επέτρεπε με μεγαλύτερη ευκολία να υλοποιήσει πιθανά σχέδια που δεν περιλαμβάνουν την επίλυση του Κυπριακού. Δεδομένο παραμένει πάντως το ότι η Τουρκία και οι σχετικές με το κυπριακό δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων το τελευταίο χρονικό διάστημα παραμένουν σταθερά αδιάλλακτες. - Η κατάσταση στην Μέση Ανατολή ολοένα και φουντώνει τον κίνδυνο σύρραξης. Ο Τραμπ έχει προχωρήσει στην υλοποίηση αυτών που σχεδίαζε, δηλαδή την αποχώρηση από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν και στη μεταφορά της έδρας της Πρεσβείας των ΗΠΑ στα Ιεροσόλυμα. Η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, αλλά εν πάσει περιπτώσει διαταράσσει πλήρως τα γεωπολιτικά δεδομένα και τις ισορροπίες που ίσχυαν όσον αφορά στο συγκεκριμένο θέμα. Πλέον θα πρέπει να αναμένουμε την αντίδραση του Ιράν αλλά και την πραγματική στάση των λοιπών συμβαλλομένων στην εν λόγω συμφωνία αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τόσο η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία αλλά και η υλοποίηση της δέσμευσης του Προέδρου Τραμπ για μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ στα Ιεροσόλυμα δημιουργούν νέα δεδομένα που αλλάζουν άρδην την μέχρι σήμερα επικρατούσα κατάσταση. Η περιοχή πλέον βαδίζει σε ένα τεντωμένο σχοινί, με τις εξελίξεις να είναι ραγδαίες. Βλέπουμε, για παράδειγμα, την περαιτέρω εμπλοκή της Τουρκίας στο πλευρό της Χαμάς και των Παλαιστινίων, την έντονη και εχθρική ρητορική μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, την αντίδραση του Ισραήλ όσον αφορά τα γεγονότα στην λωρίδα της Γάζας αλλά και την αυξανομένη πιθανότητα εμπλοκής του Ισραήλ σε απευθείας σύρραξη με το Ιράν, στο πολεμικό μέτωπο της Συρίας, όπου ήδη δια αντιπρόσωπων αλλά πλέον και άμεσα εμπλέκονται οι ΗΠΑ, Ιράν, Τουρκία, Ρωσία και πολλές άλλες ομάδες – δορυφόροι των πιο πάνω. Άρα, η κατάσταση, με όλες τις πιο πάνω εξελίξεις εκτραχύνεται και επίκεινται τεράστιες τεκτονικές μετακινήσεις των γεωπολιτικών δεδομένων της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. - Τι κρύβετε πίσω από την αντιπαράθεση από τη μια Ισραήλ-ΗΠΑ-Σ. Αραβίας και από την άλλη του Ιράν; Η αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ – ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας και Ιράν μπορεί να εξεταστεί υπό πολλά διαφορετικά αλλά αλληλένδετα πρίσματα. Πρώτον, υπάρχει το θρησκευτικό ζήτημα που αφορά τις διαφορές μεταξύ σιιτών και σουνιτών μουσουλμάνων. Δεύτερον, υπάρχει το ζήτημα της χώρας – ηγεμόνος στον Αραβικό κόσμο, κάτι που τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και το Ιράν επιζητούν διακαώς. Τρίτον, υπάρχει γενικότερα η εχθρότητα μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με το Ιράν να απειλεί συνεχώς το Ισραήλ αλλά και να στηρίζει κινήματα όπως η Χαμάς και η Χεζμπολλάχ που μάχονται κατά του Ισραήλ. Τέταρτον, οι ίδιες οι ΗΠΑ θέλουν να αναθεωρήσουν την εμπλοκή τους στην περιοχή, μέσω της υποστήριξης τοπικών συμμάχων τους, όπως είναι το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία, που αποτελούν μάλιστα από τους μεγαλύτερους αγοραστές όπλων από τις ΗΠΑ. Πέμπτον, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν σημαίνει πολλά οικονομικά οφέλη για τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία ειδικότερα, πρωτίστως λόγω του γεγονότος ότι μια από τις σημαντικότερες διεθνείς κυρώσεις που είχαν αρθεί το 2015 με την συνομολόγηση της συμφωνίας ήταν η απαγόρευση εξαγωγής πετρελαίου από το Ιράν. Πλέον, σε περίπτωση που επαναφερθεί μια τέτοια κύρωση, η Σαουδική Αραβία αλλά και οι ΗΠΑ θα κερδίσουν πολλά από την αναγκαιότητα αύξησης της παραγωγής πετρελαίου /σχιστολιθικού φυσικού αέριου για την κάλυψη του κενού που θα δημιουργηθεί.
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
February 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|