ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Η εξέλιξη στο Συνεργατισμό να αναζητήσει στην αγορά νέα κεφάλαια από ιδιώτες επενδυτές ήταν αναμενόμενη τονίζει σε συνέντευξη του ο Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο CIIM και Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες, Δρ. Γιώργος Θεοχαρίδης. Εξηγεί ότι προβαίνει σε αυτή την κίνηση η διοίκηση του Συνεργατισμού λόγω των πολύ αυστηρών εποπτικών αναγκών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και λόγω του παρατεταμένου προβλήματος των ΜΕΔ, που καθιστούν επιβεβλημένη την εξεύρεση από τώρα κεφαλαίων. Όπως σημειώνει ο κ. Θεοχαρίδης μέσα στο 2018 θα γίνουν τα τεστ αντοχής στα Ευρωπαϊκά συστημικά τραπεζικά ιδρύματα.
Για το μέγα κεφάλαιο με τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια υπογραμμίζει ότι «δυστυχώς δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις αλλά χρειάζεται ένα μείγμα από χειρισμούς με την συμβολή όλων των εμπλεκόμενων φορέων και διαχωρισμός των στρατηγικά κακοπληρωτών από τον κόσμο που δεν μπορεί να αποπληρώσει τα δάνειά του λόγω της κρίσης. Εφόσον, σημειώνει, τροχοδρομηθούν οι σωστές κινήσεις στα ΜΕΔ, ευελπιστεί ότι το ερχόμενο Φθινόπωρο η κυπριακή οικονομία θα αναβαθμιστεί στην επενδυτική βαθμίδα μετά από έξι χρόνια. Στη συνέντευξη μιλά για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικονομία μας και τονίζει ότι θα πρέπει να υπάρξει περισσότερη προσπάθεια και πρωτοβουλία τόσο από το κράτος αλλά και τον ιδιωτικό τομέα για δημιουργία και ανάπτυξη επιπρόσθετων τομών της οικονομίας. - Η εξέλιξη στη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα, η οποία βγαίνει προς αναζήτηση επενδυτών, εξέπληξε αρκετούς. Ήταν αναμενόμενη κίνηση και πώς τη σχολιάζετε; Θα έλεγα ότι ήταν αναμενόμενη. Από τον καιρό που ύπηρξε η κρατική στήριξη κατά την περίοδο της κρίσης έγινε ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση θα πρέπει, όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν, να προχωρήσει στην αποκρατικοποίηση/ιδιωτικοποίηση του Συνεργατισμού. Άλλωστε αυτό επιβάλλουν οι Ευρωπαικές οδηγίες και κανονισμοί, αφού πλέον τα Ευρωπαικά κράτη δεν θα πρέπει να χρηματοδοτούν ή να ελέγχουν τα τραπεζικά ιδρύματα. Να αναφέρω επίσης ότι μέσα στο 2018 θα γίνουν τα τεστ αντοχής στα Ευρωπαικά συστημικά τραπεζικά ιδρύματα. Ανάλογα με τα αποτελέσματα μπορεί κάποιες τράπεζες να χρειαστούν επιπρόσθετα κεφάλαια. Φυσικά οι άλλες μεγάλες μας τράπεζες (Τράπεζα Κύπρου, Ελληνική Τράπεζα) έχουν τους ιδιώτες μετόχους τους γι’αυτό και να χρειαστούν κεφάλαια μπορεί εύκολα να τα βρουν. Έτσι η κίνηση αυτή του Συνεργατισμού είναι σωστή γιατί γίνεται η προσπάθεια να αντληθούν κεφάλαια έγκαιρα από ιδιώτες επενδυτές. Το ίδιο είχε κάνει και η Τράπεζα Κύπρου στις αρχές του φθινοπώρου του 2014 (άντλησε €1 δις κεφάλαιο) πριν από τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής του 2014 και έτσι λειτούργησε προληπτικά για να μην βρεθεί σε δύσκολη θέση. Δίνεται το δικαίωμα σε ενδιαφερόμενους να επενδύσουν στην ολότητα του οργανισμού, ή αν θέλουν να επενδύσουν σε συγκεκριμένα κομμάτια του (καλά ή κακά στοιχεία). Αυτό βοηθά ώστε να υπάρξει περισσότερο ενδιαφέρον και αυξάνει την πιθανότητα να εξευρεθούν κεφάλαια. Η αγορά αποτελείται από επενδυτές (τραπεζικά ιδρύματα και ταμεία) που θεωρώ θα ενδιαφέρονται για τα καλά στοιχεία του οργανισμού (έτσι η τιμή της εξαγοράς θα είναι πιο ψηλή και επομένως η αναμενόμενη απόδοση της επένδυσης του θεωρητικά θα είναι πιο χαμηλή), αλλά και επενδυτές που έχουν την ικανότητα και τη διάθεση να πάρουν ρίσκο, ενδιαφέρονται για τα προβληματικά στοιχεία (δάνεια) και έτσι η τιμή εξαγοράς θα είναι πιο χαμηλή από την ονομαστική αξία (και η αναμενόμενη απόδοση της επένδυσης τους μεγαλύτερη). - Το κράτος έχει βάλει 1.7 δις για διάσωση του Συνεργατισμού και έλεγε ότι θα επέστρεφε μετοχές στον κόσμο. Τώρα αλλάζουν τα δεδομένα και πιθανότατα θα περάσει σε χέρια ξένων η τράπεζα. Αυτό είναι θετικό για την κυπριακή οικονομία, δεδομένου ότι όλες οι τράπεζες θα ανήκουν σε ξένους; Το κράτος έβαλε 1.7δις για ανακεφαλαιοποίηση του Συνεργατισμού, λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπιζε από τα πολλά λάθη που έγιναν προ του 2013. Αυτό επιβαλλόταν να γίνει για μα μην είχε ο Συνεργατισμός την ίδια τύχη όπως η Λαική αλλά και η Τράπεζα Κύπρου. Το πλάνο όμως ήταν πάντα να απεξαρτοποιηθεί σε ένα μεγάλο βαθμό από το Συνεργατισμό, να μεταφερθεί σε ιδιώτες επενδυτές, και αν είναι εφικτό να δοθεί ένα μέρος του πίσω στους καταθέτες. Λόγω των πολύ αυστηρών όμως εποπτικών αναγκών αλλά και λόγω του παρατεταμένου προβλήματος των ΜΕΔ, είναι σωστό να εξευρεθούν τώρα κεφάλαια γι’αυτό αποτάθηκε ο οργανισμός στην ιδιωτική αγορά. Δεν θεωρώ ότι είναι πρόβλημα αν οι μέτοχοι είναι ξένοι και δεν είναι Κύπριοι. Σημασία έχει να διαχειρίζονται σωστά αυτούς τους οργανισμούς που τους ανήκουν. Μεγάλη σημασία φυσικά έχει και ο ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας αφού έχει υποχρέωση να εγκρίνει αυτούς τους μετόχους και να εξασκεί σωστή εποπτεία. Ταυτόχρονα σε περιπτώσεις που οι τράπεζες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, υπάρχει και η εποπτεία από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς που κι’αυτή είναι πολύ σημαντική. - Το μεγάλο πρόβλημα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων παραμένει και ήδη έχει προκαλέσει συναγερμό σε κυβέρνηση και κόμματα που κατάρτισαν επιτροπή για να βρουν λύσεις. Εσείς τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει από δω και πέρα στο θέμα αυτό; Το όντως μεγάλο πρόβλημα των ΜΕΔ είναι απότοκο, κατά την άποψη μου, σε τρεις σημαντικούς λόγους: Τον αλόγιστο δανεισμό της δεκαετίας 2003-2013 που δημιούργησε ένα από τους πιο ψηλούς δείκτες ιδιωτικού δανεισμού στην Ευρώπη, την οικονομική κρίση του 2013 που εξαφάνισε τεράστιο ποσοστό καταθέσεων αλλά και βύθισε τη χώρα σε ύφεση που δημιούργησε σημαντική απώλεια θέσεων εργασίας και μείωση μισθών, αλλά και στους πολύ αυστηρούς ορισμούς για τα ΜΕΔ που εφάρμοσαν οι Ευρωπαίοι επόπτες τα τελευταία χρόνια. Μετά από πέντε χρόνια και αρκετές προσπάθειες από τις τράπεζες (αναδιαρθρώσεις, ανταλλαγή χρέους με περουσιακά στοιχεία, πώληση δανείων) υπήρξε κάποια βελτίωση σ’αυτό το σημαντικό πρόβλημα, αλλά θα έλεγα δεν είναι ικανοποιητική. Δυστυχώς δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις αλλά χρειάζεται ένα μείγμα από χειρισμούς με την συμβολή όλων των εμπλεκόμενων φορέων – τραπεζικά ιδρύματα, Κεντρική Τράπεζα, Υπουργείο Οικονομικών, αλλά και Βουλής των Αντιπροσώπων. Θα πρέπει να υπάρξει θεωρώ πρώτα ένα σωστός διαχωρισμός των προβληματικών δανείων (σ’αυτά που υπάρχουν λόγω στρατηγικών κακοπληρωτών, και σ’αυτά που είναι λόγω της αδυναμίας των δανειοληπτών να αποπληρώσουν τα χρέη τους λόγω της οικονομικής κρίσης). Γι’αυτούς του στρατηγικούς κακοπληρωτές θα πρέπει να υπάρξει ασφυκτική πίεση να συνεργαστούν και γι’αυτό το λόγο θα πρέπει να γίνουν οι κατάλληλες ρυθμίσεις στα νομοσχέδια των εκποιήσεων και αφερεγγυότητας ώστε να είναι πιο αποτελεσματικά. Για τα υπόλοιπα προβληματικά δάνεια θα πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος για αποπληρωμή (όχι όμως διαγραφή ή κούρεμα όπως κάποιοι προτείνουν), και ένας τρόπος είναι με την δημιουργία του φορέα διαχείρισης περουσιακών στοιχείων με τη συμβολή του κράτους (ΕΣΤΙΑ). Σίγουρα αυτό θα έχει κόστος για το κράτος αλλά θα είναι ένας τρόπος να βοηθηθούν οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού (με περισσότερο χρόνο να αποπληρώσουν τα δάνεια τους) αλλά και να απαλλαγούν οι τράπεζες από πολλά βαρίδια ώστε να λειτουργήσουν καλύτερα και να μπορούν να χρηματοδοτήσουν ελεύθερα την αγορά. Τέλος θα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια θα έλεγα από την Κεντρική Τράπεζα και συντομισμό με τους Ευρωπαίους επόπτες ώστε να υπάρξει κάποια ελάφρυνση στις υπερβολικές εποπτικές απαιτήσεις. Είμαστε μια όντως ιδιάζουσα κατάσταση και να μη ξεχνούμε ότι ένας σημαντικός λόγος που έχουμε αυτά τα πολύ ψηλά επίπεδα ΜΕΔ είναι και λόγω των αποφάσεων που μας επέβαλαν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας το 2013. -Πρόσφατα ο οίκος αξιολόγησης Standard Poor`s διατήρησε την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου στο BB+/B, με θετικές προοπτικές, ενώ αναμέναμε ίσως αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα. Κι ο λόγος είναι τα κόκκινα δάνεια, όπως φαίνεται. Φοβάστε μην καθυστερήσουμε κι άλλο να φτάσουμε στον επιδιωκόμενο στόχο; Όντως αν δεν έιχαμε αυτό το πολύ ψηλό ποσοστό ΜΕΔ, θα είμασταν τώρα ήδη στην επενδυτική κατηγορία. Θα είναι θετικό να επιστρέψουμε μετά από έξι ολόκληρα χρόνια σ’αυτή την ομάδα και ευελπιστώ ότι αυτό μπορεί να γίνει το ερχόμενο Φθινόπωρο αν μέχρι εκείνη τη στιγμή τροχιοδρομηθούν οι σωστές κινήσεις για βελτίωση στο πρόβλημα των ΜΕΔ. Σε κάθε περίπτωση, αν κοιτάξουμε τις αποδόσεις των Κυπριακών ομολόγων είναι ήδη πολύ χαμηλές (ετήσια απόδοση σε μακροχρόνια ομόλογα κάτω του 2%) που αυτό σε μεγάλο βαθμό αντικατόπτριζει το γεγονός ότι η αγορά αναγνωρίζει τη μεγάλη μείωση του ρίσκου της Κυπριακής οικονομίας. - Καταγράφονται συνεχώς αυξανόμενοι ρυθμοί ανάπτυξης στην κυπριακή οικονομία. Ποιοι θεωρείτε όμως ότι είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν; Πράγματι καταγράφονται ψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια και οι προβλέψεις είναι ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν θα έλεγα είναι: - η συνεχιζόμενη κατάσταση με τα ΜΕΔ που αυτό υπονομεύει το τραπεζικό μας σύστημα γι’αυτό θα πρέπει να πάρουμε πιο δραστικά μέτρα. - η αδυναμία του συστήματος να υλοποιήσει μεταρρυθμιστικές αλλαγές που αυτές θα κάνουν την οικονομία μας πιο ανταγωνιστική και ανθεκτική (μεταρρυθμίσεις στη δημόσια υπηρεσία, αγορά εργασίας, ιδιωτικοποιήσεις, νομικό σύστημα, κλπ.) Βέβαια, κάποιες σημαντικές αποφάσεις και διαρθρωτικές αλλαγές έχουν υλοποιηθεί ή τουλάχιστον παρθεί (αποκρατικοποίηση του λιμανιού Λεμεσού, ΓΕΣΥ) ιδιαίτερα και λόγω του μνημονίου, αλλά τώρα χρείαζεται περισσότερη βούληση από το πολιτικό μας σύστημα. - Το γεγονός ότι βασιζόμαστε σε ένα μεγάλο βαθμό σε ένα-δυο τομείς της οικονομίας, όπως τον τουρισμό, τις υπηρεσίες, αλλά και στην κατασκευαστική βιομηχανία (επανήλθε μετά από μερικά χρόνια κάμψης). Φυσικά είναι πολύ θετικό ότι ο τουρισμός και οι υπηρεσίες έχουν εξαιρετικές επιδόσεις, εργοδοτούν αρκετό κόσμο και ελπίζω ότι αυτό θα συνεχιστεί, αλλά θα πρέπει να υπάρξει περισσότερη προσπάθεια και πρωτοβουλία τόσο από το κράτος αλλά και τον ιδιωτικό τομέα για δημιουργία και ανάπτυξη επιπρόσθετων τομών της οικονομίας (πρωτογενή αλλά και δευτερογενή τομείς της αγοράς). Θα έλεγα επίσης ότι θα πρέπει να υπάρξει περίσσοτερη βοήθεια στην ανάπτυξη του τομέα της έρευνας και καινοτομίας. Θα πρέπει σταδιακά να αναπτυχθεί το επιχειρηματικό οικοσύτημα και θα μπορούσαμε να μάθουμε πολλά γι αυτά τα θέματα από τη γειτονική μας χώρα, το Ισραήλ. - Εξωγενοί παράγοντες όπως γεωπολιτικές εξελίξεις ή οι επιπτώσεις του «Βrexit», που είναι δύσκολο θα έλεγα κάποιος να προβλέψει πως ακριβώς μπορούν να επηρεάσουν την οικονομία μας. -Στα δημόσια οικονομικά η αποπαγοποίηση 740 θέσεων πρόσφατα στη Δημόσια Υπηρεσία μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τους ισοσκελισμένους ή και πλεονασματικούς προϋπολογισμούς του κράτους; Φοβάστε μην επιστρέψουμε σε εποχές του παρελθόντος σε συνδυασμό και με τους ψηλούς μισθούς; Η δημοσιονομική πειθαρχεία των τελευταίων χρόνων από την κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχιστεί και είμαι αισιόδοξος γι’αυτό. Είναι σημαντικό να μειώνεται το δημόσιο χρέος αφού ακόμα είναι σε ψηλά επίπεδα. Αυτό που μπορεί να εκτροχιάσει τα δημόσια οικονομικά και θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όμως είναι αν τελικά χρειαστεί το κράτος να συνεισφέρει σημαντικό ποσό για τα ΜΕΔ. -Οι τιμές των ακινήτων πήραν ξανά την ανιούσα. Υπάρχει περίπτωση να έχουμε τη φούσκα που είχαμε ως το 2008; Το πρόβλημα που είχαμε πριν από την κρίση ήταν ότι η φούσκα στα ακίνητα δημιουργήθηκε από τον υπερβολικό δανεισμό από τις τράπεζες μας. Έτσι όταν ξεκίνησε η κρίση οι τράπεζες έμειναν εκτεθειμένες αφού τα δάνεια άρχισαν να μην εξυπηρετούνται. Επιπρόσθετα από τη στιγμή που τα δάνεια είχαν ακίνητη περιουσία για εξασφάλιση, τότε αυτόματα μειωνόταν και η δική τους αξία. Τη δεδομένη στιγμή η ανάκαμψη και η ζήτηση στον τομέα των ακινήτων/κατασκευαστικό τομέα είναι σε μεγάλο βαθμό λόγω της ζήτησης που έρχεται από το εξωτερικό, ιδιαίτερα μέσω του σχεδίου πολιτογράφησης. Επίσης το γεγονός ότι οι τιμές των ακινήτων ανεβαίνουν βοηθά ώστε να ανακάμπτει και η αξία των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών μας.
0 Comments
Leave a Reply. |
APXEIO
February 2024
Click to set custom HTML
Click to set custom HTML
|